Warunki niezależności ekonomicznej mniejszości polskiej na Śląsku Opolskim

Stanisław Senft

Politechnika Opolska

Abstrakt

Górny Śląsk i jego zachodnia część – Śląsk Opolski ma swoje historyczne doświadczenia w zakresie polsko-niemieckich zmagań w dziedzinie życia gospodarczego. Aspekt ekonomiczny, starania o wzmocnienie organizacji i całych grup społecznych, pojawił się niemal natychmiast, gdy stało się faktem ożywienie narodowościowe w regionie. Decydującą rolę odegrała tu polska spółdzielczość. Ruch spółdzielczy narodził się jako społeczna samoobrona przed rosnącym wyzyskiem wczesnego kapitalizmu. Od założenia pierwszego banku ludowego w 1985 r. w Bytomiu do 1914 r. powstało 17 banków, 3 filie terenowe i 1 spółka parcelacyjna, we wszystkich powiatach z ludnością polskojęzyczną. Liczyły one w sumie ponad 13 tys. członków i około 30 tys. posiadających wkłady. Główny cel pracy – umocnienie gospodarcze społeczeństwa polskiego, realizowano przez udzielanie korzystnych kredytów, pożyczek na budownictwo mieszkaniowe, zakładanie drobnych przedsiębiorstw, warsztatów, sklepów, wyposażenie gospodarstw rolnych. Działalność banków nie ograniczała się do sfery ekonomicznej. Bardzo szybko stały się one ważnymi ośrodkami życia polskiego w poszczególnych powiatach. Z chwilą wybuchu II wojny światowej w ramach ogólnej akcji wymierzonej w przywódców mniejszości, spółdzielczość polska została zlikwidowana środkami polityczno-administracyjnego przymusu.

Słowa kluczowe:

ruch spółdzielczy, mniejszość polska w Niemczech w XIX i XX wieku, polskie banki ludowe na Górnym Śląsku