Stylistyczne aspekty dyskursu feministycznego ( Wokół znaczenia terminu dyskurs w tekstologii lingwistycznej)
Bożena Witosz
Abstrakt
The author presents the analysis of a feminist discourse from the perspective of contemporary stylistics. The discourse is treated, according to the M. Foucault’s concept, as a type of communicative practice, institutionally and culturally conditioned. The writer emphasizes that in the description of style, the cultural context and the place of feminist discourse in relation to other varieties of communication have to be considered. A feminist discourse is an open category that is dispersed and expansive, with numerous sub varieties, which decide about its dynamics and multiplicity of styles. The author differentiates between a women’s discourse and a feminist discourse. The indicator of that difference is the attitude of the subject. In a feminist discourse the subject is deeply involved ideologically. The presented description of the style includes: the selection of the expression genres, viewpoints of the subject, the vision of the world, various profiles of a woman and femininity, characteristic range of values (difference, openness, body, maternity, care...), their contextual valorization and the complex of metaphors. In conclusion the author states that the characteristics of a feminine discourse are not linguistic features but the sphere of values, ideology, attitudes and strategies of the subject.
Słowa kluczowe:
feminist discourse, women's discourse, ideology, viewpoints of the subject, the vision of the world, attitudes and strategies of the subject, profdes of a woman andfemininity, values: difference, openness, body, maternity, careBibliografia
Agacinski S., 2000, Polityka płci, przeł. M. Faski, Warszawa.
Google Scholar
Bartmiński J.,1981, Derywacja stylu. - Pojęcie derywacji w lingwistyce, red. J. Bartmiński. Lublin.
Google Scholar
Bartmiński J., 2003, Miejsce wartości w językowym obrazie świata. — Język w kręgu wartości, red. J. Bartmiński, Lublin.
Google Scholar
Beauvoir de S., 2003, Druga pleć, przeł. G. Mycielska i M. Leśniewska, Warszawa.
Google Scholar
Borkowska G.,1990, Córki Miliona. {O podmiocie krytyki feministycznej), „Teksty Drugie”, nr. 2.
Google Scholar
Borkowska, G.,1995, Metafora drożdży. Co to jest literatura / poezja kobieca?, „Teksty Drugie”, nr 3/4.
Google Scholar
Borkowska G.,1996, Cudzoziemki. Studia o polskiej prozie kobiecej, Warszawa.
Google Scholar
Borkowska G., 2005, „Zwrot” w badaniach genderowych. Teoria rozproszenia. - Polonistyka w przebudowie, t. 1, red. M. Czermińska i in., Kraków.
Google Scholar
Brach-Czaina J., 1992, Szczeliny istnienia, Warszawa.
Google Scholar
Brach-Czaina J., 2005, Błony umysłu, Warszawa.
Google Scholar
Brzozowska D. 2004, rec., Language and Gender: A Reader; ed. J. Coates. Oxford., „Stylistyka” XIII.
Google Scholar
Burzyńska A., 2006, Feminizm. Gender i Queer. - A. Burzyńska, M. P. Markowski, Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, Kraków.
Google Scholar
Butler J., 1990, Gender Trouble: Feminism and the Subversion of Identity, London.
Google Scholar
Butler J., 1994/5, Podmioty płci / podmiotowości / pragnienia, „Spotkania Feministyczne”.
Google Scholar
Chołuj B., 2001, Womens Studies a Gender Studies. - Po przełomie. Przełom wieku w kulturze - kultura na przełomie wieków, red. A. Skrendo, A. Żylińska, Szczecin.
Google Scholar
Cixous H., 2001, Śmiech Meduzy, przeł. A. Nasiłowska. - Ciało i tekst, red. A. Nasiłowska, Warszawa.
Google Scholar
Condor S., Antaki Ch., 2001, Dyskurs a psychologia postrzegania społecznego. - Dyskurs jako struktura i proces, red. T. A. van Dijk, przeł. G. Grochowski, Warszawa.
Google Scholar
Dijk van, T. A., 1990, Social cognition and discourse. - Handbook of Language and Social Psychology, ed. H. Giles, W. P. Robinson. Chichester.
Google Scholar
Dijk van T. A., 2001, Badania nad dyskursem. - Dyskurs jako struktura i proces, red. T. A. van Dijk, przeł. G. Grochowski, Warszawa.
Google Scholar
Dijk van T. A., 2003, Dyskurs polityczny i ideologia, przeł. A. Wysoka, „Etnolingwistyka”, nr 15.
Google Scholar
Ducrot O., 1991, Dire et ne pas dire. Principes de semantique linguistique, Paris.
Google Scholar
Duszak A., 1998, Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa.
Google Scholar
Dybel R, 2006, Zagadka “drugiej płci”, Kraków.
Google Scholar
Elliott A., 2007, Koncepcje “Ja”, przeł. S. Królak, Warszawa.
Google Scholar
Fish S., 2002, Interpretacja, retoryka, polityka, red. A. Szahaj, przeł. K. Arbiszewski i in., Kraków.
Google Scholar
Gajda S., 2001, Stylistyka funkcjonalna, stylistyka pragmatyczna, stylistyka kognitywna...- Stylistyka a pragmatyka, red. B. Witosz, Katowice.
Google Scholar
Gajda S., 2005, Zróżnicowanie języka jako problem metodologiczny. - Spotkanie. Księga jubileuszowa dla profesora Aleksandra Wilkonia, red. M. Kita, B. Witosz, Katowice.
Google Scholar
Głowiński M., 2005, Wiedza o literaturze wobec nauk o kulturze. - Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo - wiedza o języku - wiedza o kulturze — edukacja. Zjazd Polonistów, Kraków, 22-25 września 2004, red. M. Czermińska i in. Kraków.
Google Scholar
Habrajska G., 2004, Komunikacyjna analiza i interpretacja tekstu, Łódź.
Google Scholar
Humm M., 1993, Słownik teorii feminizmu, Warszawa.
Google Scholar
Hyży E., 2003: Kobieta, ciało, tożsamość. Kraków.
Google Scholar
Irigaray L., 1996, Ta płeć, która nie jest jednością, przeł. K. Kłosińska, „FA -art”, nr 4.
Google Scholar
Iwasiów I., 1999, Gatunki i koneksje w badaniach „gender”, „Teksty Drugie”, z. 6.
Google Scholar
Jurasz, A., 1994, Lingwistyka feministyczna w RFN. - Pleć w języku i kulturze. „Język a kultura”, t. 9, red. J.Anusiewicz, K. Handke, Wrocław.
Google Scholar
Karwatowska M., Szpyra-Kozłowska J., 2005, Lingwistyka płci. Ona i on w języku Polskim, Lublin.
Google Scholar
Kita M., 2007, Szeptem albo wcale. O wyznawaniu miłości, Katowice.
Google Scholar
Korżyk K., 1999, Język i gramatyka w perspektywie „komunikatywizmu”. – Gramatyka komunikacyjna, red. A. Awdiejew, Warszawa-Kraków.
Google Scholar
Kristeva J., 1974, La revolution du language poetique, Paris.
Google Scholar
Kujawińska-Courtney K., 1998, Feministyczna krytyka literacka: teorie i praktyki. „Pamiętnik Literacki”, z. 3. 1
Google Scholar
Labocha J., 1996, Tekst, wypowiedź, dyskurs. - Styl a tekst, red. S. Gajda i M. Balowski. Opole.
Google Scholar
Łebkowska A., 2002, Gender. - Kulturowa teoria literatury, red. M. P. Markowski, R. Nycz. Kraków.
Google Scholar
Maingueneau D., 1993, Nouvelles tendences en analyse du discours, Paris.
Google Scholar
Nycz R., 2002, Literatura nowoczesna: cztery dyskursy, „Teksty Drugie”, nr 4.
Google Scholar
Nycz R., 2006, Poetyka intertekstualna: tradycja i perspektywy. - Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. M. P. Markowski i R. Nycz. Kraków.
Google Scholar
Owens C., 1998, Dyskurs Innych: feministki i postmodernizm, przeł. M. Sugiera. - Postmodernizm. Antologia przekładów, wybór, oprać, i wstęp R. Nycz. Kraków.
Google Scholar
Ritz G., 2002, Nić w labiryncie pożądania. Gender i płeć w literaturze polskiej od romantyzmu do postmodernizmu, przeł. B. Drąg, A. Kopacki, M. Lukasiewicz, Warszawa.
Google Scholar
Showalter E., 1977, The Literature of Their Own, New York.
Google Scholar
Showalter E., 1993, Krytyka feministyczna na rozdrożu, przeł. I. Kalinowska-Blackwood, „Teksty Drugie”, nr 4-6.
Google Scholar
Ślęczka K., 1999, Feminizm. Ideologie i koncepcje społeczne współczesnego feminizmu, Katowice.
Google Scholar
Środa M., 2003: Indywidualizm i jego krytycy, Warszawa.
Google Scholar
Tabakowska E., 2001, Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, Kraków.
Google Scholar
Tong, R., 2002, Myślfeministyczna. Wprowadzenie, przeł. J. Mikos, B. Umińska, Warszawa.
Google Scholar
Walczewska S., 1999, Damy, rycerze i feministki. Kobiecy dyskurs emancypacyjny w Polsce, Kraków.
Google Scholar
White H., 2000, Poetyka pisarstwa historycznego, przeł. E. Romańska, A. Marciniak, M. Wilczyński, Kraków.
Google Scholar
Witosz B., 2007, Lingwistyka tekstu - stan aktualny i perspektywy, „Poradnik Językowy”, nr 7.
Google Scholar
Wojtak M., 2006, Styl religijny we współczesnej polszczyźnie, „Cthji” nr 5.
Google Scholar
Autorzy
Bożena WitoszStatystyki
Downloads
Licencja
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
Inne teksty tego samego autora
- Bożena Witosz, Leksykalne środki tradycyjnej stylistyki we współczesnych badaniach nad stylem. (O smutnym losie epitetu) , Stylistyka: Tom 26 (2017): Słowo a styl
- Bożena Witosz, O stylu indywidualnym Stanisława Gajdy. Parę myśli po lekturze , Stylistyka: Tom 25 (2016): Gajda i stylistyka
- Bożena Witosz, Obrazy zachowań komunikacyjnych kobiet i mężczyzn we współczesnej literaturze , Stylistyka: Tom 13 (2004): Styl a płeć
- BOŻENA WITOSZ, Czy gatunek i styl są we współczesnej stylistyce pojęciami konkurencyjnymi? , Stylistyka: Tom 8 (1999): Styl i gatunek - Стиль и жанр - Style and Genre
- Bożena Witosz, Artefakty i różne style ich doświadczania w kulturze konsumpcji , Stylistyka: Tom 24 (2015): Różnorodność kulturowa a styl
- Bożena Witosz, Estetyzm, antyestetyzm, anestetyzm - refleksy pluralizmu wartości współczesnej estetyki w stylu polskiej prozy końca XX wieku , Stylistyka: Tom 11 (2002): Stylistyka a poetyka
- Bożena Witosz, O konsekwencjach podmiocentryzmu w badaniach stylistycznych , Stylistyka: Tom 20 (2011): Integracja w stylistyce - Integration in Stylistics
- Bożena Witosz, Potoczność jako wartość w dzisiejszej kulturze , Stylistyka: Tom 15 (2006): Styl i kultura
- Bożena Witosz, Tekst jako wspólny przedmiot badań teorii tekstu, stylistyki i poetyki , Stylistyka: Tom 7 (1998): Stylistyka Słowiańska
- Bożena Witosz, Anna Starzec, Współczesna polszczyzna popularnonaukowa, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 1999, 273 s. , Stylistyka: Tom 9 (2000): Stylistyka czeska
