Przemiany tytułów nabożeństwa drogi krzyżowej w XX wieku
Abstrakt
Titles are regarded as part of the delimitation frame and, therefore, as part of the structural aspect of the genre of Stations of the Cross. The purpose of the paper is to describe changes that took place during the 20th century, which was a period of particularly turbulent changes in the religious discourse. The study is based on material of about 200 texts dealing with this religious service, published between the beginning of the 20th century and the present day. Throughout the last century, the most common title was the simple genological term ‘Stations of the Cross’. At the beginning of the analyzed period, however, also longer titles, extensively informing about the content of the text, were fairly frequent. At the same time, they were also persuasive titles, because of the use of explicitly valuating lexis. Those titles gradually gave way to the use of laconic genological names as titles. After the Second Vatican Council, there were many variants of the service adapted to different audiences and various communication situations, which was reflected in the titles. Recently a new type of titles has appeared, whose purpose is to attract attention of the recipient. They are often based on puzzles, contrast, allusions, etc. Consequently, the receiver gets satisfaction from deciphering a puzzle or finding the source of the given quote or allusion. These phenomena are well-known in studies on language of the press, fiction and advertising, but – at the same time – this overlaps with current trends in the so-called new evangelization. In the entire period studied, the titles played an informative and impressive (or more precisely: persuasive) function. Persuasiveness intensified particularly at the beginning and towards the end of the analyzed period.
Słowa kluczowe:
titles, speech genre, Stations of the Cross, religious languageBibliografia
Danek D., 1980, Dzieło literackie jako książka. O tytułach i spisach rzeczy w powieści, Warszawa.
Google Scholar
Genette G., 1996, Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia. – Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, oprac. H. Markiewicz, t. IV, cz. 2, Kraków, s. 317–366.
Google Scholar
Kopeć J. J., 1994, Droga krzyżowa. Duchowość nabożeństwa i antologia współczesnych tekstów polskich, Niepokalanów.
Google Scholar
Loewe I., 2007, Gatunki paratekstowe w komunikacji medialnej, Katowice.
Google Scholar
Makuchowska M., 1994, Zmiany we współczesnym języku religijnym. – Przemiany współczesnej polszczyzny, red. S. Gajda, Z. Adamiszyn, Opole, s. 107–112.
Google Scholar
Makuchowska M., 1998, Modlitwa jako gatunek języka religijnego, Opole.
Google Scholar
Makuchowska M., 2008, Polski dyskurs religijny. Tradycja i zmiana. – Język polski w europejskiej przestrzeni kulturowo-językowej, red. S. Gajda, Opole, s. 283–374.
Google Scholar
Markiewicz H., 1998, Tytuły dzieł literackich. – Tenże, Zabawy literackie, Kraków, s. 11–32.
Google Scholar
Pisarek W., 1967, Poznać prasę po nagłówkach! Nagłówek wypowiedzi prasowej w oświetleniu lingwistycznym, Kraków.
Google Scholar
Sieradzka-Mruk A., 2014, Innowacje gatunkowe współczesnej drogi krzyżowej. – Bogactwo współczesnej polszczyzny, red. P. Żmigrodzki, S. Przęczek-Kisielak, Kraków 2014, s. 309–316.
Google Scholar
Sieradzka-Mruk A., 2016, „Radość i nadzieja, smutek i trwoga” w nabożeństwie drogi krzyżowej. Wybrane aspekty ewolucji dyskursu religijnego w XX wieku na przykładzie leksyki dotyczącej uczuć, Kraków.
DOI: https://doi.org/10.12797/9788376387086
Google Scholar
Wojnowska J., 2008, Cechy i funkcje tytułu w tekście publicystycznym na przykładzie felietonów J. Hennelowej i J. Podsiadły, „Język Polski”, LXXXVIII, z. 1, s. 29–38.
Google Scholar
Wojtak M., 2004, Gatunki prasowe, Lublin.
Google Scholar
Wojtak M., 2008, Wzorce gatunkowe wypowiedzi a realizacje tekstowe. – Polska genologia lingwistyczna, red. D. Ostaszewska, R. Cudak, Warszawa, s. 353–361.
Google Scholar
Wojtak M., 2015, Przejawy mody w sposobie kształtowania informacyjnych gatunków prasowych. – Taż, Rozłożone gazety. Studia z zakresu prasowego dyskursu, języka i stylu, Lublin, s. 63–80.
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Licencja
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
Inne teksty tego samego autora
- Agnieszka Sieradzka-Mruk, Zasada analogii w homiliach kierowanych do odbiorcy dziecięcego , Stylistyka: Tom 21 (2012): Styl narodowy
