Polskie dyskursy o (i)migracji po 1989 roku. Fazy, charakterystyki, style – wybrane aspekty
Abstrakt
Should 2015 be considered the year of the birth of (im)migration discourse in Poland? What was the status of the topic of (im)migration in the Polish public discourse before the so-called migration crisis? How has the image of the ‘other’ changed in
the public debate of the last decades, years, months, and days? An attempt to answer these research questions requires a critical review of available research findings and relating them to previous and contemporary events. Current media reports of weekly
opinion-forming magazines and daily newspapers (including online versions) provide comparative material. The main focus of attention is the way immigration and immigrants are written about (mainly nomination strategies, keywords, and metaphors).
Referring to the available research results of the immigration discourse from years ago and comparing them with the current ones may indicate what we do “wrong” both “in” and “with” the aforementioned discourse and contribute to a more effective
and substantive discussion of the phenomenon.
Słowa kluczowe:
Polish immigration discourse, the image of refugees and immigrants, discourse analysisBibliografia
Bertram Ł., Jędrzejek M., 2015, Islamskie hordy, azjatycki najazd, socjalny dżihad. Jak polskie media piszą o uchodźcach? Analiza specjalna, https://obserwatorium. kultu-raliberalna.pl/raport/islamskie-hordy-azjatycki-najazd-socjalny-dzihad-jakpolskie-media-pisza-o-uchodzcach-uchodzcy/ (dostęp: 30.11.2022).
Google Scholar
Bielecka-Prus J., 2018, Retoryka lęku przed obcym w polskim dyskursie prasowym, „Colloquium”, 1, s. 5–34.
Google Scholar
Biniewicz J., 2017, Konstrukt uchodźcy w dyskursie medialnym, „Colloquia Anthropologica et Communivativa”, 10, s. 71–84.
Google Scholar
Cekiera R., 2017, Terroryści, tchórze i lenie – konstruowanie wizerunków uchodźców za pomocą memów internetowych, „Kultura – Media – Teologia”, 29, s. 69–85.
DOI: https://doi.org/10.21697/kmt.29.6
Google Scholar
Czachur W., 2020, Lingwistyka dyskursu jako integrujący program badawczy, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut.
Google Scholar
Czachur W., Smykała M., 2020, Hassrede und Diskurskritik. Kontrastive Analyse der Mediendiskurse über Migration in Polen und in Deutschland zu Beginn der Flüchtlingskrise in Europa. – Hassrede – ein multidimensionales Phänomen im interdisziplinären Vergleich, Hrsg. J. Makowski, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 89–109, http://dx.doi.org/10.18778/8142-633-6.06.
DOI: https://doi.org/10.18778/8142-633-6.06
Google Scholar
Czachur W., Smykała M., 2023, The Representation of Refugees and Migrants in the Polish Media Discourse: Nominalization, Predication Strategies and Multimodal Practices. – The Representation of REFUGEES and MIGRANTS in European National Media Discourses from 2015 to 2017: A Contrastive Approach (CorpusLinguistics), ed. A. Fábián, Berlin: J.B. Metzler, s. 225–250.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-662-66775-0_9
Google Scholar
Dahl M., 2019, Europejski kryzys imigracyjny z 2015 roku i jego wpływ na prowadzoną przez Polskę w latach 2015–2018 politykę zagraniczną, „My śl Ekonomiczna i Polityczna”, 2 (65), s. 202–219. DOI: 10.26399/meip.2(65).2019.21/m.dahl.
Google Scholar
Felder E., 2010, Semantische Kämpfe – Die Macht des Deklarativen in Fachdiskursen. – Verantwortlichkeit – nur eine Illusion?, Hrsg. T. Fuchs, G. Schwarzkopf, Heidelberg: Universitätsverlag Winter, s. 13–59.
Google Scholar
Firlit-Fesnak G., Jaroszewska E., Łotocki Ł., Łukaszewska-Bezulska J., Ołdak M., Zawadzki P., Żołędowski C., Żukowski T., 2022, Inwazja Rosji na Ukrainę. Społeczeństwo i polityka wobec kryzysu uchodźczego w pierwszym miesiącu wojny. Raport roboczy Katedry Polityki Społecznej UW, Warszawa: Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych, Uniwersytet Warszawski,
Google Scholar
https://wnpism.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/04/Kryzys-uchodzczy-2022- raport-KPS.pdf (dostęp: 30.11.2022).
Google Scholar
Firlit-Fesnak G., Łotocki Ł. (red.), 2014, Imigranci w polskim dyskursie publicznym, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra-JR.
Google Scholar
Grzymała-Kazłowska A., 2007, Konstruowanie „innego”. Wizerunki imigrantów w Polsce, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar
Horolets A., Lesińska M., Okólski M., 2019, Stan badań nad migracjami w Polsce na przełomie wieków. Próba diagnozy, „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny”, XLV, s. 7–42, https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.19.013.10839.
DOI: https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.19.013.10839
Google Scholar
Kindziuk M., 2022, Społeczeństwo polskie wobec uchodźców ukraińskich w pierwszym miesiącu wojny Rosji z Ukrainą w tygodnikach opinii na przykładzie „Polityki” i „Gościa Niedzielnego”. Komunikat z badań. „Roczniki Badań Społecznych”, 14 (50), s. 252–267.
DOI: https://doi.org/10.18290/rns22503.8
Google Scholar
Łotocki Ł., 2019, Kryzys imigracyjny w Europie w polskim dyskursie publicznym 2015–2018, Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
DOI: https://doi.org/10.33896/978-83-8017-247-0
Google Scholar
Łotocki Ł., 2021, Rola ideologii w polskiej debacie politycznej o kryzysie migracyjnym w 2015 roku, „Przegląd Zachodni”, 380, s. 43–65.
Google Scholar
Łukaszewska-Bezulska J., 2014, „Bo byłem przybyszem…” – analiza polskich kampanii społecznych dotyczących problematyki migracji. – Imigranci w polskim dyskursie publicznym, red. G. Firlit-Fesnak, Ł. Łotocki, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra-JR, s. 239–260.
Google Scholar
Mazuś M., 2022, Zapomniany kryzys na granicy. „Nadal jesteśmy traktowani jak zdrajcy i przestępcy”, „Polityka”, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/2188158,1,zapomniany-kryzys-na-granicy-nadal-jestesmy-traktowani-jak-zdrajcy-iprzestepcy.read (dostęp: 30.11.2022).
Google Scholar
Mrozowski M., 1997, Obraz imigranta na łamach prasy polskiej, Prace Migracyjne,
Google Scholar
nr 1, Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Instytut Studiów Społecznych.
Google Scholar
Mrozowski M., 2003, Obrazy cudzoziemców i imigrantów w Polsce w prasie polskiej. – Integracja czy dyskryminacja. Polskie wyzwania i dylematy u progu wielokulturowości, red. K. Iglicka, Warszawa: Instytut Spraw Publicznych, s. 184–235.
Google Scholar
Niehr T., 2020, Migrationsdiskurs. – Handbuch Sprachkritik, Hrsg. J. Kilian, J. Schiewe, Stuttgart: J. B. Metzler, s. 225–232, https://doi.org/10.1007/978-3-476-04852-3_29 (dostęp: 30.11.2022).
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-476-04852-3_29
Google Scholar
Smykała M., 2018a, Die Flüchtlingskrise 2015 im Spiegel der polnischen Presse. Eine Analyse von Nominationsstrategien, „Stylistyka”, XXVII, s. 291–319, https://doi.org/10.25167/Stylistyka27.2018.18.
DOI: https://doi.org/10.25167/Stylistyka27.2018.18
Google Scholar
Smykała M., 2018b, Zu Benennungsstrategien von Migranten im polnischen und deutschen Migrationsdiskurs im Kontext der Hassrede und des Konzepts semantischer Kämpfe, „tekst i dyskurs – text und diskurs”, 11, s. 225–252. DOI: 10.7311/tid.11.2018.09.
DOI: https://doi.org/10.7311/tid.11.2018.09
Google Scholar
Staniszewski R., 2023a, Poland: Social perception of refugees from Ukraine, migrants, and measures taken by the Polish state: A comparative report of opinion polls that were conducted on nationwide samples of people aged 16–65 and a regional sample (border area with Belarus) in 2022–2023. DOI: 10.13140/ RG.2.2.11000.93444 (dostęp: 30.11.2022)
Google Scholar
Staniszewski R., 2023b, Uchodźcy czy migranci? – społeczna percepcja pojęć na podstawie wyników badań opinii publicznej. DOI: 10.13140/RG.2.2.10740.42882 (dostęp: 30.11.2022).
DOI: https://doi.org/10.33896/SPolit.2023.68.1
Google Scholar
Stola D., 2010, Kraj bez wyjścia. Migracje z Polski 1949–1989, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.
Google Scholar
Surendra S., 2016, Antyislamska histeria: będzie islam, będą gwałty. – Obcy w labiryncie kultur, red. M. Korczyński, A. Orla-Bukowska, Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, s. 151–166.
Google Scholar
Wawrzusiszyn A., 2022, Kryzys migracyjny na granicy polsko-białoruskiej i jego wpływ na bezpieczeństwo Polski, „Nowa Polityka Wschodnia”, 2(33), s. 45–65.
Google Scholar
Zalewski P., 2022, Działania administracji państwowej w Polsce wobec uchodźców z Ukrainy w pierwszych tygodniach wojny w Ukrainie w 2022 roku. Aspekty prawne i securitologiczne, „Studia Politicae Universitatis Silesiensis”, 34, s. 101–124. DOI: 10.31261/spus.13934.
DOI: https://doi.org/10.31261/spus.13934
Google Scholar
Ząbek M., Łodziński S., 2008, Uchodźcy w Polsce. Próba spojrzenia antropologicznego, Warszawa: Polska Akcja Humanitarna, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej.
Google Scholar
Ziętek A., 2018, Sekurytyzacja migracji w bezpieczeństwie kulturowym Europy, „TEKA of Political Science and International Relations”, 12(3), s. 23–42. DOI: 10.17951/teka.2017.12.3.23 (dostęp: 28.06.2023).
DOI: https://doi.org/10.17951/teka.2017.12.3.23
Google Scholar
Żołędowski C., 2014, Wielokulturowość – ideologizacja dyskursu i perspektywa polityki społecznej. – Imigranci w polskim dyskursie publicznym, red. G. Firlit-Fesnak, Ł. Łotocki, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra-JR, s. 43–61.
Google Scholar
Żukowski T., 2022, Kryzys uchodźczy w Polsce w polskim dyskursie publicznym (suplement). – Inwazja Rosji na Ukrainę. Społeczeństwo i polityka wobec kryzysu uchodźczego w pierwszym miesiącu wojny. Raport roboczy Katedry Polityki Społecznej UW, red. G. Firlit-Fesnak, E. Jaroszewska, Ł. Łotocki, J. Łukaszewska-Bezulska, M. Ołdak, P. Zawadzki, C. Żołędowski, T. Żukowski, Warszawa:
Google Scholar
Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych, Uniwersytet Warszawski, s. 87–89, https://wnpism.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2022/04/Kryzysuchodzczy-2022-raport-KPS.pdf (dostęp: 30.11.2022).
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
Inne teksty tego samego autora
- Wolfgang Heinemann, Zofia Bilut-Homplewicz, Marta Smykała, Kontrowersje wokół analizy dyskursu , Stylistyka: Tom 21 (2012): Styl narodowy
- Marta Smykała, Die Flüchtlingskrise 2015 im Spiegel der polnischen Presse. Eine Analyse von Nominationsstrategien , Stylistyka: Tom 27 (2018): Styl i aksjologia
- Marta Smykała, Różnice stylistyczne między polską a austriacką reklamą turystyczną , Stylistyka: Tom 20 (2011): Integracja w stylistyce - Integration in Stylistics
