Wzorzec gatunkowy pierwszych polskich sprawozdań stenograficznych – na przykładzie Sprawozdań stenograficznych z rozpraw Sejmu Krajowego w Galicji
Abstrakt
The aim of this paper is to describe the genre pattern of stenographic reports of the meetings of the Diet of Galicia and Lodomeria in session between 1861 and 1914. The Diet of Galicia and Lodomeria is the first parliament in the history of Polish
parliamentarism whose sessions were documented in the form of stenographic reports. Therefore, these reports represent the first stage in the study of the genre, hitherto underexplored by philologists but in continuous operation from 1861 to date.
The paper draws on an extensive collection of more than 1,000 texts. Research shows that stenographic reports are a highly petrified genre. Its coherent character is determined by the author’s overarching intention, an all-encompassing vision of the
world, and an internally ordered structure made up of mostly relatively autonomous elements. The identity of the genre is shaped by the delimiting elements found mainly in the initial and final parts of the corpus. They organise the text, make it easier
for the viewer to navigate through it, and mark the boundaries between components. Other types of metatext serve as a complement to speeches and legal documents. The editorial aspect of the reports, which underwent several transformations over more than fifty years of the Diet of Galicia and Lodomeria, is of great value in terms of delimiting and providing information.
The conclusions from this paper provide a good basis for describing the changes in stenographic reports and comparing them with the parliamentary diary, a dominant genre used to document parliamentary sessions before 1861.
Słowa kluczowe:
Diet of Galicia and Lodomeria, stenographic report, genre pattern, metatextBibliografia
Sprawozdania stenograficzne z posiedzeń Sejmu Krajowego Galicyjskiego we Lwowie, kadencje I–X, https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/6196?language=pl (dostęp: 29.11.2022).
Google Scholar
Czachur W., 2020, Lingwistyka dyskursu jako integrujący program badawczy, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut.
Google Scholar
Dawidziak-Kładoczna M., 2011, Wielofunkcyjność komentarzy w diariuszach Sejmu Wielkiego. – Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 4: Gatunek a komunikacja społeczna, red. D. Ostaszewska przy współudziale J. Przyklenk, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 147–158.
Google Scholar
Dawidziak-Kładoczna M., 2015, Językowe sygnały recepcji mów w staropolskich diariuszach sejmowych i sprawozdaniach stenograficznych z obrad sejmu, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie”, XI, s. 19–32.
DOI: https://doi.org/10.16926/j.2015.11.02
Google Scholar
Dawidziak-Kładoczna M., 2018a, Opis wrażeń słuchowych w diariuszu sejmu grodzieńskiego. – Przeszłość w języku zamknięta, red. U. Wójcik, V. Jaros, Częstochowa: Wydawnictwo Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, s. 219–234.
Google Scholar
Dawidziak-Kładoczna M., 2018b, Przejawy świadomości językowej w zakresie stosowania perswazyjnych aktów mowy w średniopolskich diariuszach sejmowych, „Język a Kultura”, t. 28: Świadomość językowa w ujęciu antropologiczno-kulturowym, s. 87–99.
Google Scholar
Dobrzyńska T., 1974, Delimitacja tekstu literackiego, Wrocław: Ossolineum.
Google Scholar
Duszak A., 1998, Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Dziadzio A., 2016, Galicyjski Sejm Krajowy wobec namiestnictwa w początkach ery konstytucyjnej w Austrii, „Studia Iuridicia Lublinensia”, XXV, 2, s. 262–276, http://DOI: 10.17951/sil.2016.25.3.261 (dostęp: 23.11.2022).
DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2016.25.3.261
Google Scholar
Faulmann K., 1895, Geschichte und Litteratur der Stenographie, Wien: Verlag von Bermann & Altmann.
Google Scholar
Grodziski S., 1993, Sejm Krajowy galicyjski 1861–1918, Kraków: Wydawnictwo Sejmowe.
Google Scholar
Kalinowska A., 2011, Diariusze sejmowe, http://www.wilanow-palac.pl/diariusze_sejmowe.html (dostęp: 24.11.2022).
Google Scholar
Krieg H., 1888, Katechizmus der Stenographie, Lipsk.
Google Scholar
Łazarski R., 1968, Stenografia, t. 1–2, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Google Scholar
Nowicki J., 1998, Diariusze sejmowe z XVIII wieku, „Mówią Wieki”, 10, s. 14–17.
Google Scholar
Partyka J., 1995, Rękopisy dworu szlacheckiego doby staropolskiej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Google Scholar
Pitman I., 1891, History of Shorthand, Bath: I. Pitman & Sons.
Google Scholar
Poliński J., 1861, Stenografia polska według zasad Gabelsbergera, Lwów: Drukarnia M. F. Poremby.
Google Scholar
Taub Sz., 1925, Dzieje Biura Stenograficznego dawnego Sejmu Galicyjskiego, Katowice: nakładem Władysława Chrapusty.
Google Scholar
Wajszczuk J., 2005, O metatekście, Warszawa: Katedra Lingwistyki Formalnej Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar
Wierzbicka A., 1971, Metatekst w tekście. – O spójności tekstu, red. M. R. Mayenowa, Wrocław: Ossolineum, s. 105–121.
Google Scholar
Wojtak M., 2001, Pragmatyczne aspekty analiz stylistycznych tekstów użytkowych. –Stylistyka a pragmatyka, red. B. Witosz, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 38–47.
Google Scholar
Wojtak M., 2004, Gatunki prasowe, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Wojtak M., 2006, Gatunek w formie kolekcji a kolekcja gatunków, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze”, 15, s. 143–152.
Google Scholar
Wojtak M., 2019, Wprowadzenie do genologii, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Żabowska M., 2009, Hierarchia wyrażeń metatekstowych, „Linguistica Copernicana”, 2 (2), s. 179–189.
DOI: https://doi.org/10.12775/LinCop.2009.026
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
