Kognitywna analiza semantyczna polskich wykrzykników
Monika Krzempek
Sažetak
The aim of the article is to conduct a semantic analysis of Polish interjections. The collected data consist of words (200 forms), which were qualified as an interjecion in the National Corpus of Polish and in the Uniwersalny s³ownik jêzyka polskiego. The article consists of four chapters. The first part provides a short introduction to the subject matter related to interjections and includes a short summary of the views and opinions concerning their semantic structure. The author briefly describes methods and the conception of the meaning, which are used in the article (cognitive semantics). The third chapter provides a semantic analysis of interjections. It consists of the description of characteristic central domains, in frames of which interjections are conteptualised (feelings, movements, sounds, scripts and will) and presents characteristic features of the domain matrixes of interjections. Finally, the author summarizes the research results.
Ključne riječi:
interjection, cognitive analysis, semantics, semantic domain##submission.citations##
Bańko M., 2001, Status gramatyczny ciągów typu Oczywiście, że... a ogólna charakterystyka wykrzykników. – Bańko M., Z pogranicza leksykografii i językoznawstwa, Warszawa, s. 261–274.
Google Scholar
Bańko M., 2008, Współczesny polski onomatopeikon. Ikoniczność w języku, Warszawa.
Google Scholar
Colman A.M., 2009, Słownik psychologii,Warszawa.
Google Scholar
Daković S., 2006 Interiekcje w języku polskim, serbskim, chorwackim i rosyjskim. Opis i konfrontacja, Wrocław.
Google Scholar
Dubisz S., red., 2003, Uniwersalny słownik języka polskiego, t. 1–4, Warszawa.
Google Scholar
Ekman P., Friesen W., 1971, Facial Action Coding System: A Technique for the Measurement of Facial Movement, Palo Alto.
Google Scholar
Evans V., 2009, Leksykon językoznawstwa kognitywnego, Kraków.
Google Scholar
Goddard C., 2014, Interjections and emotion (with special reference to „surprise” and „disgust”), „Emotion Review” 6, 5, s. 3–63.
Google Scholar
Grochowski M., 1986, Polskie partykuły. Składnia, semantyka, leksykografia, Wrocław.
Google Scholar
Grochowski M., 1987, O miejscu interiekcji w systemie gramatycznym języka, „Prilozi” XII, 2, s. 51–59.
Google Scholar
Grochowski M., 1988, Wprowadzenie do analizy syntaktycznej wykrzykników, „Polonica XIII”, s. 85–100.
Google Scholar
Grochowski M., 1992, Status semantyczny wykrzykników właściwych, „Prace Filologiczne” t. 37, s. 155–163.
Google Scholar
Grochowski M., 1997, Wyrażenia funkcyjne. Studium leksykograficzne, Kraków.
Google Scholar
Grzegorczykowa R., 2002, Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa.
Google Scholar
Jovanović V., 2004, The form, position and meaning of interjections in English, „Facta Universitatis Series: Linguistics and Literature” vol. 3, nr 1, s. 17–28.
Google Scholar
Krzempek M., 2014, Miejsce wykrzyknika w systemie części mowy – wykrzyknik w ujęciu kognitywnym, „Prace Filologiczne” t. LXIV, s. 187–201.
Google Scholar
Krzempek M., 2015, Analiza semantyczna czeskich wykrzykników, „Bohemistyka” 2, s. 103–125.
Google Scholar
Langacker R., 2009, Gramatyka kognitywna. Wprowadzenie, Kraków.
Google Scholar
Łosiak W., 2007, Psychologia emocji, Warszawa.
Google Scholar
Orwińska-Ruziczka E., 1992, Funkcje językowe interiekcji w świetle materiału słowackiego i polskiego, Kraków.
Google Scholar
Siatkowska E., 1987, Zanik wyrazów w języku polskim i czeskim (mechanizm procesu i proporcje ilościowe), Warszawa.
Google Scholar
Śledź A., 2003, Przerywnik czy wykrzyknik? Analiza składniowa i semantyczna pewnych użyć słów uważanych za wulgarne, „Poradnik Językowy” 9, s. 69–74.
Google Scholar
Śledź A., 2004, Czy przerywniki są nacechowane emocjonalnie i gdzie jest ich miejsce w systemie składniowym języka polskiego? – Funkcja emocjonalna jednostek językowych i tekstowych, K. Wojtczuk, A. Wierzbicka, red., Siedlce, s. 261–267.
Google Scholar
Świątkowska M., 1999, A może na początku był wykrzyknik? – Między oryginałem a przekładem, red. M. Filipowicz-Rudek, J. Konieczna-Twardzikowa, U. Kropiwiec, t. 5: Na początku był przekład, Kraków, s. 277–286.
Google Scholar
Taylor J.R., 2007, Gramatyka kognitywna, Kraków. Wajszczuk J., 2010, Functional class (so called „part of speech”). Assignment as a kind of meaning-bound word syntactic information, „Studia Kognitywne – Études Cognitives” 10, s. 15–33.
Google Scholar
Wierzbicka A., 1992, The semantics of interjection, „Journal of Pragmatics” 18, s. 159–192.
Google Scholar
Wierzbicka A., 1996, Między modlitwą a przekleństwem: „O Jezu!” i podobne wyrażenia na tle porównawczym, „Etnolingwistyka” 8, s. 25–39.
Google Scholar
Wojtczuk K., 2012, Wyraz – kategoria rozmyta. Casus wykrzyknika jako wyrazu. – Wyraz w języku i tekście, J. Gardzińska, A. Maciejewska, red., Siedlce, s. 453–460.
Google Scholar
Wróbel H., 1996, Nowa propozycja klasyfikacji syntaktycznej polskich leksemów. – Studia z leksykologii i gramatyki języków słowiańskich. IV polsko-szwedzka konferencja slawistyczna, Mogilany, 1–3 października 1995, Kraków, s. 53–60.
Google Scholar
##libcom.authors##
Monika Krzempek##libcom.statistics##
##plugins.generic.usageStats.downloads##
##submission.license##
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
##plugins.generic.recommendByAuthor.heading##
- Monika Krzempek, Wykrzykniki a emocje , Stylistyka: Svezak 30 (2021): Styl i emocje
- Monika Krzempek, SMS jako genologiczne signum temporis , Stylistyka: Svezak 15 (2006): Styl i kultura
