Termin w dydaktyce szkolnej
Anna Tabisz
Uniwersytet OpolskiSažetak
The article is composed of four parts. The first part is about the difference between scientific and school terminology, the aim of which is to meet didactic aims adjusted to students’ age and cognitive abilities. This should meet the following conditions: 1) the condition of accessibility; 2) the condition of graduation of difficulty; 3) the condition of uniformity; 4) the systemic condition; 5) the condition of need and usefulness; 6) the condition of regularity; 7) the condition of clarity, and 8) the condition of illustration. In further sections, the author analyses the realization of particular conditions on the basis of the terminology included in manuals such as the manual for Polish language teaching in three consecutive stages of education. The last part contains an analysis of the
efficacy of teaching terms at school on the example of students’ oral statements. The number of notions and terms used, as well as the way of defining them, shows that students cannot use the terms. According to the author, it is caused by both the contemporary linguistic reality and by not meeting the basic conditions concerning school terminology by the authors of manuals and teachers.
Ključne riječi:
term, school didactics##submission.citations##
Gajda S., 1982a, Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym, Warszawa–Wrocław.
Google Scholar
Gajda S., 1982b, Zawartość treściowa terminu a nauka o terminach, „Poradnik Językowy”, nr 5, s. 307–316.
Google Scholar
Gajda S., 1990, Wprowadzenie do teorii terminu, Opole.
Google Scholar
Gajda S., 1991, Język w dydaktyce. – Wariancja w języku. III Opolskie Spotkania Językoznawcze, Szczedrzyk 10–11.10.1989 r. , red. S. Gajda, Opole, s. 93–97.
Google Scholar
Gajda S., 2000, Stylistyka dziś, „Polonistyka”, nr 4, s. 208–213.
Google Scholar
Gajda S., Słodzińska A., 1991, Struktura językowa podręcznika.– Podręcznik literatury w szkole średniej wczoraj – dziś – jutro, red. B. Chrząstowska, Poznań.
Google Scholar
Grucza F., 1991, Terminologia – jej przedmiot, status i znaczenie.– Teoretyczne podstawy terminologii, red. F. Grucza, Wrocław, s. 11–44.
Google Scholar
Jaworski M., 1989, Terminy i pojęcia w programach i podręcznikach szkoły podstawowej, Warszawa.
Google Scholar
Jurkowski M., 1990, Język polski.– Terminologia stosowana w programach i podręcznikach szkoły podstawowej. Materiały z konferencji zorganizowanej przez Komitet Terminologii PAN i Instytut Programów Szkolnych (Warszawa 9–10 czerwca 1989 r.), red. M. Jaworski, Warszawa, s. 51–59.
Google Scholar
Karpiński Ł., 2008, Zarys leksykografii terminologicznej, Warszawa.
Google Scholar
Kojs W., 1975, Uwarunkowania dydaktycznych funkcji podręcznika, Warszawa.
Google Scholar
Kruszewski K., 2012, Najpotrzebniejsze zasady dydaktyczne.– Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela. Podręcznik akademicki, red. K. Kruszewski, Warszawa, s. 240–270.
Google Scholar
Kupisiewicz Cz., 2000, Dydaktyka ogólna, Warszawa.
Google Scholar
Maćkiewicz J., 2000, Potoczne w naukowym – niebezpieczeństwa i korzyści.– Język
Google Scholar
a kultura, t. 13: Językowy obraz świata a kultura, red. A. Dąbrowska, J. Anusiewicz, Wrocław, s. 107–113.
Google Scholar
Markowski A., 2004, Przedmowa.– Wiedza o języku polskim w zreformowanej szkole. Szkoła podstawowa, gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalne, red. A. Mikołajczuk i J. Puzynina, Warszawa.
Google Scholar
Nagajowa M., 1985, Kształcenie języka ucznia w szkole podstawowej, Warszawa.
Google Scholar
Nowicki W., 1986, Podstawy terminologii, Wrocław.
Google Scholar
Nocoń J., 2009, Podręcznik szkolny w dyskursie dydaktycznym – tradycja i zmiana, Opole.
Google Scholar
Podracki J., Kwiatkowska A., 2007, Składniowy system pojęciowo-terminologiczny w wybranych podręcznikach dla klas IV–VI szkoły podstawowej.–Podręczniki do kształcenia językowego w zreformowanej szkole – koncepcje, funkcje, język, red. H. Synowiec, Kraków, s. 231–243.
Google Scholar
Porayski-Pomsta J., 1990, Uwagi o systemie terminologicznym stosowanym w kształceniu językowym w szkole podstawowej, „Poradnik Językowy”, nr 4, s. 286–293.
Google Scholar
Skudrzyk A., 2005, Czy zmierzch kultury pisma? O synestezji i analfabetyzmie funkcjonalnym, Katowice.
Google Scholar
Skudrzyk A., Warchala J., 2007, Potoczność – kategoria rozmyta? – Potoczność a zachowania językowe Polaków, red. B. Boniecka, S. Grabias, Lublin, s. 21–32.
Google Scholar
Synowiec H., 2012, Dyskusja panelowa. Termin w komunikacji.– Język a Komunikacja, t. 31: Termin w językoznawstwie, red. D. Brzozowska, W. Chłopicki, Kraków, s. 39–40.
Google Scholar
Walczak B., 2002, Wiadomości ze składni języka polskiego w podręcznikach szkolnych. Komunikat.– Z problematyki kształcenia językowego, red. H. Sędziak, Białystok.
Google Scholar
Warchala J., Skudrzyk A., 2010, Kultura piśmienności młodego pokolenia, Katowice.
Google Scholar
##libcom.authors##
Anna Tabisz##libcom.statistics##
##plugins.generic.usageStats.downloads##
##submission.license##
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
##plugins.generic.recommendByAuthor.heading##
- Anna Tabisz, “Perhaps you remember…?” About students’ strategies of remembering the forgotten during secondary school final examination interviews , Stylistyka: Svezak 28 (2019): Styl i pamięć
- Anna Tabisz, Modalność epistemiczna w ustnych wypowiedziach maturzystów , Stylistyka: Svezak 25 (2016): Gajda i stylistyka
- Anna Tabisz, Odmiana medialna języka a ustne wypowiedzi uczniów , Stylistyka: Svezak 31 (2022): Styl i media - Style and media
