Zu Stellung und Traditionen der Medienlinguistik im polnischen und deutschsprachigen Forschungsraum anhand programmatischer Aufsätze zur Entstehung der Disziplin
Sažetak
Even the youngest disciplines of academic research have a history. The emergence of a specific discipline, even the most modern one, like medialinguistics, does not happen in a scholarly vacuum and specific traditions always play an important
role there. This article aims to characterise the programme articles of two leading authors dealing with medialinguistics in the Polish- and German-speaking research area, Mediolingwistyka. Theory Methodology. Idea (2014) by Bogusław Skowronek and Hartmut Stöckl’s Zu Status und Methodik eines (noch) emergenten Forschungsfeldes (2012). It is worth noting that Stöckl’s dissertation has been translated into Polish twice and was published in 2015. These articles can undoubtedly be considered
representative as they constitute a clear caesura in the development of the new discipline and have become a point of reference for a wide range of researchers. The analysis includes a reflection on the way of referring to various research trends that
have had an impact on the constitution of medialinguistics; it also emphasises the relationship between the discipline and the research tradition. It is then interesting to explore the way these authors show the emergence of medialinguistics and how they
mark its centres of gravity. It also seems important to refer to certain approaches and methodological assumptions characteristic of both areas.
Ključne riječi:
medialinguistics, media, language in media, research traditions##submission.citations##
Adamzik K., 2001a, Die Zukunft der Textsortenlinguistik. Textsortennetze, Textsortenfelder, Textsorten im Verbund. – Zur Kulturspezifik von Textsorten, hrsg. von U. Fix, S. Habscheid, J. Klein. Tübingen: Stauffenburg, S. 15–30.
Google Scholar
Adamzik K., 2001b, Grundfragen einer kontrastiven Textologie. – Kontrastive Textologie. Untersuchungen zur deutschen und französischen Sprach- und Literaturwissenschaft, hrsg. von K. Adamzik, R. Gaberell, G. Kolde, Tübingen: Stauffenburg, S. 12–48.
Google Scholar
Adamzik K., 2016, Textlinguistik. Grundlagen Kontroversen Perspektiven. Berlin und Boston: De Gruyter. Bartmiński J., 2008, Wartości i ich profile medialne, „Oblicza Komunikacji”, 1, S. 2–41.
DOI: https://doi.org/10.1515/9783110339352
Google Scholar
Bilut-Homplewicz Z., 2021, Prinzip Perspektivierung: Germanistische und polonistische Textlinguistik – Entwicklungen, Probleme, Desiderata. Teil II: Polonistische Textlinguistik. Berlin: Peter Lang.
DOI: https://doi.org/10.3726/b18892
Google Scholar
Bucher H.-J.,1986, Pressekommunikation. Grundstrukturen einer öffentlichen Form der Kommunikation aus linguistischer Sicht, Tübingen: Niemeyer.
Google Scholar
Burger H., 1984/1990, Sprache der Massenmedien, Berlin und New York: De Gruyter.
DOI: https://doi.org/10.1515/9783110855913
Google Scholar
Burger H., 2005, Mediensprache. Eine Einführung in Sprache und Kommunikationsformen der Massenmedien. 3., völlig neu bearbeitete Auflage, Berlin und New York: De Gruyter.
DOI: https://doi.org/10.1515/9783110899788
Google Scholar
van Dijk T.A., 2003, Dyskurs polityczny i ideologia, „Etnolingwistyka” 15, S. 7–28.
Google Scholar
Engel U. u. a., 1999, Deutsch polnische kontrastive Grammatik, Bd. I-II. Heidelberg: Julius Groos.
Google Scholar
Giessen H. W., Lenk H. E. H., Tienken S., Tiittula, L. (Hrsg.), 2019, Medienkulturen – Multimodalität und Intermedialität, Bern: Peter Lang.
Google Scholar
Hauser S., Luginbühl M., Tienken S. (Hrsg.), 2019, Mediale Emotionskulturen, Bern: Peter Lang.
DOI: https://doi.org/10.3726/b14988
Google Scholar
Holly W., Jäger, L., 2011, Transkriptionstheoretische Medienanalyse. Vom Anderslesbar-Machen durch intermediale Bezugnahmepraktiken. – Medientheorien und Multimodalität. Ein TV-Werbespot – Sieben methodische Beschreibungsansätze, hrsg. von J. G. Schneider, H. Stöckl, Köln: Halem, S. 151–168.
Google Scholar
Jäger L., 2002, Transkriptivität. Zur medialen Logik der kulturellen Semantik. – Transkribieren: Medien/Lektüre, hrsg. von L. Jäger, G. Stanitzek, München: Fink, S. 19–41.
Google Scholar
Jäger L., Linz E., Schneider I. (hrsg.), 2010, Media, Culture, and Mediality. New Insights into the Current State of Research, Bielefeld: transcript.
DOI: https://doi.org/10.1515/transcript.9783839413760
Google Scholar
Krämer S., 2005, Das Medium zwischen Zeichen und Spur. – Spuren Lektüren. Praktiken des Symbolischen, hrsg. von G. Fehrmann, E. Linz, E., C. Epping-Jäger, München: Fink, S. 153–166.
Google Scholar
Krämer S., (Hrsg.), 2007, Spur. Spurenlesen als Orientierungstechnik und Wissenskunst, Frankfurt: Suhrkamp.
Google Scholar
Lüger H.-H., 1983/1995, Pressesprache, Tübingen: Max Niemeyer.
DOI: https://doi.org/10.1515/9783110929522
Google Scholar
Posner R., 1985, Nonverbale Zeichen in öffentlicher Kommunikation. Zu Geschichte und Gebrauch der Begriffe ‚verbal‘ und ‚nonverbal‘, ‚Interaktion‘ und ‚Kommunikation‘, ‚Publikum‘ und ‚Öffentlichkeit‘, ‚Medium‘, ‚Massenmedium‘ und ‚multimedial‘, „Zeitschrift für Semiotik“, 7.7, S. 235–271.
Google Scholar
Rasch B., 2014, Grösslinger, Christian; Held, Gudrun; Stöckl, Hartmut (Hrsg.), Pressetextsorten jenseits der »News«. Medienlinguistische Perspektiven auf journalistische Kreativität. Frankfurt/M.; Berlin; Bern: Lang. – Informationen Deutsch als Fremdsprache, https://doi.org/10.1515/infodaf-2014-2-337 (Zugriff: 20.09.2022).
DOI: https://doi.org/10.1515/infodaf-2014-2-337
Google Scholar
Skowronek B., 2013, Mediolingwistyka. Wprowadzenie, Kraków: Wydawnictwo Naukowe UP.
Google Scholar
Skowronek B., 2014, Mediolingwistyka: teoria, metodologia, idea, „Postscriptum Polonistyczne” 2 (14), S. 15–26, https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Postscriptum_Polonistyczne/Postscriptum_Polonistyczne-r2014-t-n2(14)/Postscriptum_Polonistyczne-r2014-t-n2(14)-s15-26/Postscriptum_Polonistyczne-r2014-t-n2(14)-s15- 26.pdf (Zugriff: 20.09.2022).
Google Scholar
Skowronek B., 2021, Schlüsselfragen der Medienlinguistik (aus der gegenwärtigen Perspektive), „tekst i dyskurs – text und diskurs“ 15, S.157–170, https://tekstdyskurs.eu/resources/html/articlesList?issueId=14408 (Zugriff: 30.09.2022).
DOI: https://doi.org/10.7311/tid.15.2021.06
Google Scholar
Schneider J. G., 2008, Spielräume der Medialität. Linguistische Gegenstandskonstitution aus medientheoretischer und pragmatischer Perspektive (= Linguistik: Impulse & Tendenzen 29), Berlin: de Gruyter.
Google Scholar
Schmitz U., 2004, Sprache in modernen Medien. Einführungen in Tatsachen und Theorien, Themen und Thesen, Berlin: Erich Schmidt.
Google Scholar
Schmitz U., 2018, Media Linguistic Landscapes. Alle Linguistik sollte Medienlinguistik sein, „Journal für Medienlinguistik”, 1, S. 1–34.
DOI: https://doi.org/10.21248/jfml.2018.5
Google Scholar
Schmitz U., 2022, Medialny krajobraz językowy. Cała lingwistyka powinna być lingwistyką mediów. – Dyskurs, media, multimodalność. Przyczynek do dialogu germanistyczno-polonistycznego, hrsg. von W. Czachur, A. Hanus, D. Miller, Wrocław–Dresden: Atut/ Neisse Verlag, S. 199–229.
Google Scholar
Stöckl H., 2004, Die Sprache im Bild – Das Bild in der Sprache. Zur Verknüpfung von Sprache und Bild im massenmedialen Text. Konzepte. Theorien. Analysemethoden, Berlin und New York: De Gruyter.
DOI: https://doi.org/10.1515/9783110201994
Google Scholar
Stöckl H., 2012, Medienlinguistik. Zu Status und Methodik eines (noch) emergenten Forschungsfeldes. – Pressetextsorten jenseits der ‚News‘. Medienlinguistische Perspektiven auf journalistische Kreativität, hrsg. von Ch. Grösslinger, G. Held, H. Stöckl, Frankfurt am Main: Peter Lang, S. 13–34. http://stoeckl.sbg.ac.at/Stoeckl/Publikationen_2_files/medienlinguistik_band_2011.pdf (Zugriff: 20.09.2022).
Google Scholar
Stöckl H., 2015, Lingwistyka mediów. O statusie i metodach (wciąż) konstytuującej się dyscypliny badawczej. – Lingwistyka mediów. Antologia tłumaczeń, hrsg. von R. Opiłowski, J. Jarosz, P. Staniewski, Wrocław – Dresden: Atut/Neisse Verlag, S. 23–44.
Google Scholar
Stöckl H., 2015, Mediolingwistyka. O statusie i metodach (nadal) konstytuującej się dziedziny badawczej, „tekst i dyskurs – text und diskurs”, 8, S. 37–61, https:// tekst-dyskurs.eu/resources/html/articlesList?issueId=14466 (Zugriff: 28.11.2022).
Google Scholar
https://journals.us.edu.pl/index.php/PPol (Zugriff: 15.10.2022).
Google Scholar
##libcom.statistics##
##plugins.generic.usageStats.downloads##
##submission.license##
##submission.license.cc.by-nc-sa4.footer##
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
##plugins.generic.recommendByAuthor.heading##
- Wolfgang Heinemann, Zofia Bilut-Homplewicz, Marta Smykała, Kontrowersje wokół analizy dyskursu , Stylistyka: Svezak 21 (2012): Styl narodowy
- Zofia Bilut-Homplewicz, Ein polonistischer Sprach-, Stil- und Kulturforscher für den Adressaten aus dem deutschsprachigen Raum. Was kann man am Werk von Stanisław Gajda entdecken? , Stylistyka: Svezak 25 (2016): Gajda i stylistyka
- Zofia Bilut-Homplewicz, Między wieloznacznością a uprecyzyjnieniem pojęcia „dyskurs”. Miejsce tekstu w germanistycznych ujęciach dyskursu , Stylistyka: Svezak 22 (2013): Styl w kulturze
- Zofia Bilut-Homplewicz, Waldemar Czachur , Diskursive Weltbilder im Kontrast. Linguistische Konzeption und Methode der kontrastiven Diskursanalyse deutscher und polnischer Medien, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut, 2011, 310 s. , Stylistyka: Svezak 23 (2014): Dyskurs i styl
- Zofia Bilut-Homplewicz, Łukasz Kumięga , Rechtextremistischer Diskurs in Deutschland, Frankfurt a. M.: Peter Lang Edition, 2013, 268 s. , Stylistyka: Svezak 23 (2014): Dyskurs i styl
- Zofia Bilut-Homplewicz, Od stylistyki do stylistyki tekstu? Stylistyka w germanistycznej lingwistyce tekstu , Stylistyka: Svezak 20 (2011): Integracja w stylistyce - Integration in Stylistics
- Zofia Bilut-Homplewicz, Lingwistyka tekstu w Niemczech na tle polonistycznych badań tekstologicznych — kontrastywność interlingwistyczna , Stylistyka: Svezak 19 (2010): Style a media
