Система жанров религиозного стиля
Tatʹâna V. Ickovič
Уральский федеральнй университет, Екатеринбургhttp://orcid.org/0000-0002-5841-2943
Abstrakt
The constructive principle of prototextuality implies an obligatory indestructible connection of all modern genotypes with text prototype: it ensures the continuity and preservation of the canonical worldview constructs contained in a concentrated form in the prototext. The genre samples that the aggregate prototext contains are called proto-genres. There are three of them: prayer, preaching and hagiography. In the modern genre system each proto-genre is the substantive and structural basis of a group of genres derived from it, i.e. modern genre types. Each genre type on a generic basis is divided into genres and subgenres. The genre type of modern functional religious style can be represented as a conceptual field. The core of each genre subsystem is made up of genres used in the liturgical sphere; they are as close as possible to the proto-genre in a formal-substantive sense. The periphery of the genre subsystem is made up of genres that function in the non-public sphere; they are distinguished by a certain author’s freedom and at the same time retain their connection with the canonical prototext. The genre subsystems, genetically going back to the proto-genres of prayer, sermon and hagiography, have a common communicative framework (subjects of religious communication belong to different worlds; communication is characterized by reverent tonality in relation to God and other representatives of the sacred world), however, they differ in the direction of communication and the way of textual processing content. Thus, all the three subsystems of the religious style went through the development process, each on its own prototext basis. Prayer, preaching and hagiography continue their active existence in the form of genre groups of the modern religious style. The named genre types maintain a central location in the genre system of religious functional style. Along with it, the periphery of the style is being actively created, formed by genres that do not perform the liturgical functions themselves and are at the intersection with other functional styles. The periphery is constituted by texts with a degree of freedom acceptable for religious Orthodox consciousness that relate to various types of religious activity and ensure the existence of the Church as a social institution of a society. Nevertheless, reliance on prototext is also a characteristic feature of peripheral texts. Peripheral genres arise at the intersection of a religious functional style with other styles. Hybrid genres are especially active in the mass media and on the Internet, where the religious functional style interacts with journalistic and conversational styles. Currently, the sphere of religious confessional journalism and religious Internet communication has taken shape.
Klíčová slova:
religious functional style, constructive principle of prototextuality, protogenres, genres, prayer, sermon, hagiography, subgenres, core, peripheryReference
Averkiy (Taushev), arkhiyepiskop, 2001, Rukovodstvo po gomiletike, Moskva.
Google Scholar
Blazhennaya Matrona Moskovskaya: Swyataya pomoshсhnitsa i uteshitelnitsa, 2011, Moskva
Google Scholar
Bobyreva Ye. V., 2007, Religioznyy diskurs: tsennosti, zhanry, strategii (na materiale pravoslavnogo veroucheniya), Volgograd.
Google Scholar
Bugayeva I. V., 2005, Stilisticheskiye osobennosti i zhanry religioznoy sfery. Stilistika teksta, Nizhniy Novgorod.
Google Scholar
Bugayeva I. V., 2010, Yazyk pravoslavnoy sfery: sovremennoye sostoyaniye, tendentsii razvitiya, Moskva.
Google Scholar
Feodosiy, yepiskop Polotskiy Glubokskiy, 1999, Gomiletika. Teoriya tserkovnoy propovedi, Sergiyev Posad.
Google Scholar
Itskovich T., Karmanova D., Nikolina N., 2018, Composition and subject structure of the minutes genre in the religious style. The 8-th International Scientific and Practical Conference „Current issues of linguistics and didactics: The interdisciplinary approach in humanities”, SHS Web of Conferences 50, 01207,CILDIAH2018 https://doi.org/10.1051/shsconf/20185001207
DOI: https://doi.org/10.1051/shsconf/20185001207
Google Scholar
Itskovich T. V., 2019, Sistema zhanrov religioznogo stilya v kommunikativno-pragmaticheskom aspekte, „Studia Rossica Posnaniensia”, vol. XLIV. DOI: 10.14746/strp.2019.44.2.21
DOI: https://doi.org/10.14746/strp.2019.44.2.21
Google Scholar
Itskovich T. V., 2000, Prototekstual’nost’ kak konstruktivnyy printsip religioznogo stilya, „Vestnik Volgogradskogo gosudarstvennogo universiteta. Seriya 2, Yazykoznaniye”, t. 17, № 1, DOI: https://doi.org/10.15688/jvolsu2.2018.1.1.
DOI: https://doi.org/10.15688/jvolsu2.2018.1.1
Google Scholar
Khudyakova Ye. S., 2009, Sotsial’naya obuslovlennost’ sistemy zhanrov i zhanrovoy kompetentsii v tserkovno-religioznoy sfere (na primere tekstov Russkoy Pravoslavnoy Tserkvi i Ukrainskoy Pravoslavnoy Tserkvi Moskovskogo Patriarkhata), Perm’.
Google Scholar
Kładoczny P., 2004, Proroctwa chrześcijańskie jako gatunek mowy na tle innych gatunków profetycznych, Zielona Góra.
Google Scholar
Kozhina M. N., Duskayeva L. R., Salimovskiy V. A., 2008, Stilistika russkogo yazyka, Moskva.
Google Scholar
Krylova O. A., 2000, Sushchestvuyet li tserkovno-religioznyy (tserkovno-propovednicheskiy) funktsional’nyy stil’ v sovremennom russkom literaturnom yazyke? –Kul’turno-rechevaya situatsiya v sovremennoy Rossii. Voprosy teorii i obrazovatel’nykh tekhnologiy, red. N. A. Kupina, Yekaterinburg, s. 107–117.
Google Scholar
Krylova O. A., 2001, Mozhno li schitat’ tserkovno-religioznyy stil’ sovremennogo russkogo literaturnogo yazyka raznovidnost’yu gazetno-publitsisticheskogo?, „Stereotipnost’ i tvorchestvo v tekste”, s. 259–270.
Google Scholar
Krysin L. P., 1994, Ob odnoy lakune v sisteme funktsional’nykh stiley sovremennogo russkogo yazyka, „Russkiy yazyk v shkole”, № 3, s. 69–77.
Google Scholar
Krysin, L. P., 1996, Religiozno-propovednicheskiy stil’ i yego mesto v funktsional’no-stilisticheskoy paradigme sovremennogo russkogo literaturnogo yazyka. –Poetika. Stilistika. Yazyk i kul’tura: pamyati Tat’yany Grigor’yevny Vinokur, red. N. N. Rozanova, Moskva, s. 135–138.
Google Scholar
Kupina N. A., Matveyeva T. V., 2013, Stilistika sovremennogo russkogo yazyka, Moskva.
Google Scholar
Likhachev D. S., 1971, Poetika drevnerusskoy literatury, Leningrad.
Google Scholar
Levshun L. V., 2001, Istoriya vostochnoslavyanskogo knizhnogo slova v 11–17 vv., Minsk.
Google Scholar
Makuchowska M., 1995, Styl religijny. – Przewodnik po stylistyce polskiej, red. S. Gajda, Opole, s. 449-473.
Google Scholar
Makuchowska M., 1998, Modlitwa jako gatunek języka religijnego, Opole.
Google Scholar
Mistrik J., 1992, Religiózty štýl, „Stylistyka” I, s. 82–89.
Google Scholar
Prokhvatilova O. A., 1999, Pravoslavnaya propoved’ i molitva kak fenomen sovremennoy zvuchashchey rechi, Volgograd.
Google Scholar
Prokhvatilova O. A., 2007, Tserkovnaya propoved’ kak yadernyy zhanr religioznoy kommunikatsii, „Trudy Nizhegorodskoy Dukhovnoy Seminarii”, № 5, s. 349–368.
Google Scholar
Rozanova N. N., 2000, Kommunikativno-zhanrovyye osobennosti khramovoy propovedi. Uchenyy. Uchitel’. Lichnost’, Krasnoyarsk, s. 25–41.
Google Scholar
Rozanova N. N., 2003, Sfera religioznoy kommunikatsii: khramovaya propoved’. – Sovremennyy russkiy yazyk: Sotsial’naya i funktsional’naya differentsiatsiya, red. L. P Krysin, Moskva, s. 341–346.
Google Scholar
Salimovskiy V. A., Suslova K. S., 2005, Eksplikatsiya dogmata kak zhanra dogmaticheskoy propovedi, „Zhanry rechi”, № 4, s. 280–292.
Google Scholar
Shevchenko L. L., 2000, Konfesіyniy stil’. – Ukraїns’ka mova: yentsiklopedіya, Kiyev, s. 252–253.
Google Scholar
Stilisticheskiy entsiklopedicheskiy slovar’ russkogo yazyka, 2003, Moskva.
Google Scholar
Voytak M., 1998, Proyavleniye standartizatsii v vyskazyvaniyakh religioznogo stilya (na materiale liturgicheskoy molitvy). – Tekst: stereotip i tvorchestvo, red. M. P. Kotyurova, Perm’, s. 214–230. [http://www.gumer.info/bibliotek_Buks/Linguist/Article/Voitak_StandMolitv.php]
Google Scholar
Voytak M., 2002, Individual’naya realizatsiya zhanrovogo obraztsa propovedi, „Stereotipnost’ i tvorchestvo v tekste”, s. 270–285.
Google Scholar
Wilkoń А., 2002, Spójność i struktura tekstu. Wstęp do lingwistyki tekstu, Kraków.
Google Scholar
Zhitiya svyatykh Yekaterinburgskoy yeparkhii, 2008, Yekaterinburg.
Google Scholar
##libcom.statistics##
Stažení
Licence
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
