The religious genres of collective memory – an attempt at typology
Marta Wójcicka
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lubliniehttps://orcid.org/0000-0002-9846-9776
Abstrakt
The memory genre as a model of text serves to memorize (shape) and remember (pass on) images of the past, which reproduces the picture of the past. The article is an attempt at providing typology of religious memory genres. In the first part of the article, the concept of the memory genre is presented and an attempt is made at typology of religious memory genres, making use of the conceptions of Jan Assmann who distinguished communicative and cultural kinds within collective memory. According to the author, the religious genres of cultural memory include the liturgical prayer and the fixed prayer. On the other hand, instances of the religious genres of communicative memory are the universal prayer and parish announcements. Beside these two types, the author indicates also religious genres of inter-cultural memory, which constitute a connection of different types of memory: communicative and cultural or cultural and individual. Examples of this genre are the examination of conscience and a pastoral letter. Certain genres (e.g. the liturgical prayer) are stored in collective memory in full and should be tied to, primarily, remembering – one of the four phases of memory. Then they make genres of cultural memory. Others are connected with recalling (examination of conscience, a pastoral letter, parish announcement) and are genres of communicative or inter-cultural memory.
Klíčová slova:
memory (communicative, cultural, intercultural), memory genre, prayer (liturgical, established, common), parish announcement, examination of conscience, pastoral letterReference
Assmann J., 2008, Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych [Cultural Memory. Writing, Remembrance and Political Identity in Ancient Civilizations], transl. by A. Kryczyńska-Pham, ed. R. Traba, Warsaw.
Google Scholar
Bakhtin M., 1970, Problemy poetyki Dostojewskiego [Problems of Dostoevsky’s poetics], transl. by N. Modzelewska, Warsaw.
Google Scholar
Czachur W., 2018, Lingwistyka pamięci. Założenia, zakres badań i metody analizy. – Pamięć w ujęciu lingwistycznym. Zagadnienia teoretyczne i metodyczne [Linguistics of memory. Assumptions, research scope and methods of analysis. –Memory from the linguistic perspective. Theoretical and methodological issues], ed. W. Czachur, Warsaw, pp. 7–55.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323530077.pp.7-55
Google Scholar
Erll A., 2018, Kultura pamięci. Wprowadzenie [Memory of culture. An introduction], transl. by A. Teperek, ed. M. Saryusz-Wolska, Warsaw.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323534174
Google Scholar
Grochowski G., 2018, Pamięć gatunków. Ponowoczesne dylematy atrybucji gatunkowej [Memory of genres. Postmodern dilemmas of generic attribution], Warsaw.
Google Scholar
Łozowski P., Wójcicka M., 2018, Gatunek mowy: zamknięty system cech, tekst otwarty, czy kategoria poznawcza? [The genre of speech: A closed system of features, an open text or cognitive category], “Półrocznik Językoznawczy Tertium. Tertium Linguistic Journal”, Issue 3 (1).
DOI: https://doi.org/10.7592/Tertium2018.3.1.Lozowski
Google Scholar
Majewska-Tworek A., Zaśko-Zielińska M., 2004, Ogłoszenia parafialne – opis cech gatunkowych [Parish announcements – a description of genre characteristics]. – Język religijny dawniej i dziś. Materiały z konferencji Gniezno 15–17 kwietnia 2002 [Religious language in the past and today, procedings of the Gniezno Conference 15–17 April 2002], ed. S. Mikołajczak, transl. by T. Węcławski, Poznań, pp. 75–85.
Google Scholar
Makuchowska M., 1998, Modlitwa jako gatunek języka religijnego [Prayer as a religious language genre], Opole.
Google Scholar
Makuchowska M., 2014, Funkcje modlitwy ustalonej liturgicznej i prywatnej. Aspekt językoznawczy [Functions of fixed liturgical and private prayer. Linguistic aspect]. – Funkcje wypowiedzi religijnych [Functions of religious utterances], ed. W. Przyczyna, R. Przybylska, Tarnów, pp. 97–113.
Google Scholar
Mikołajczak S., 2004, Modlitwa powszechna – kształt językowy i charakterystyka gatunkowa [The universal prayer – linguistic shape and genre characteristics]. – Język religijny dawniej i dziś. Materiały z konferencji Gniezno 15–17 kwietnia 2002 [Religious language in the past and today, procedings of the Gniezno Conference 15–17 April 2002], ed. S. Mikołajczak, transl. by T. Węcławski, Poznań, pp. 86–103.
Google Scholar
Olick J. K., 1999, Genre memories and memory genres: A dialogical analysis of May 8, 1945 commemorations in the Federal Republic of Germany, “American Sociological Review”, vol. 64, No. 3, pp. 381–402.
DOI: https://doi.org/10.2307/2657492
Google Scholar
Olick J. K., 2008, From Collective Memory to the Sociology of Mnemonic Practices and Products. – Cultural Memory Studies: An International and Interdisciplinary Handbook, eds. A. Erll, A. Nünning, Berlin.
DOI: https://doi.org/10.1515/9783110207262.3.151
Google Scholar
Olick J. K., 2018, Pamięć gatunkowa i gatunki pamięci [Genre memory and memory genres]. – Antropologia pamięci. Zagadnienia i wybór tekstów [Anthropology of Memory. Issues and Selection of Texts], eds. P. Majewski, M. Napiórkowski, transl. by M. Napiórkowski, Warsaw, pp. 458–470.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323533627.pp.458-470
Google Scholar
Skowronek K., 2006, Między sacrum a profanum. Studium językoznawcze listów pasterskich Konferencji Episkopatu Polski (1945–2005) [Between the sacred and the profane. A linguistic study of the pastoral letters of the Episcopal Conference of Poland], Kraków.
Google Scholar
Skwarczyńska S., 1975, Wokół teorii listu (Paradoksy) [About the theory of the letter (Paradoxes)]. – Stefania Skwarczyńska, Pomiędzy historią a teorią literatury [Between history and theory of literature], Warsaw, pp. 178–186.
Google Scholar
Wojtak M., 1999, Modlitwa ustalona – podstawowe wyznaczniki gatunku [Fixed prayer – fundamental characteristics of the genre]. – W zwierciadle języka i kultury [In the looking glass of language and culture], eds. J. Adamowski, S. Niebrzegowska, Lublin, pp. 129–138.
Google Scholar
Wojtak M., 2000, Modlitwa jako gatunek wypowiedzi [Prayer as a genre of expression], [in:] Język polski. Współczesność. Historia [The Polish language. Today. In the past], eds. W. Książek-Bryłowa, H. Duda, Lublin, pp. 133–141.
Google Scholar
Wojtak M., 2003, List pasterski – pragmatyczny aspekt wzorca gatunkowego [Pastoral letter – the pragmatic aspect of the genre model]. – Znak językowy w pejzażu semiotycznym. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Józefa Wierzchowskiego [Linguistic sign in a semiotic landscape. A commemorative book in memory of Professor Józef Wierzchowski], eds. J. Gardzińska, A. Maciejewska, Siedlce, pp. 184–198.
Google Scholar
Wojtak Maria, 2004a, Styl religijny w perspektywie genologicznej [Religious style from the genologic perspective]. – Język religijny dawniej i dziś. Materiały z kon ferencji Gniezno 15–17 kwietnia 2002 [Religious language in the past and today, procedings of the Gniezno Conference 15–17 April 2002], eds. S. Mikołajczak, T. Węcławski, Poznań, pp. 104–113.
Google Scholar
Wojtak M., 2004b, Gatunki prasowe [Press genres], Lublin.
Google Scholar
Wojtak Maria, 2007, Rachunek sumienia – analiza genologiczna [Examination of conscience – A genologic analysis]. – Język religijny dawniej i dziś. Materiały z konferencji Gniezno 24–26 kwietnia 2006 [Religious language in the past and today, procedings of the Gniezno Conference 24–26 April 2006], eds. P. Bortkiewicz, S. Mikołajczak, M. Rybka, Poznań, pp. 289–299.
Google Scholar
Wójcicka M., 2014, Pamięć zbiorowa a tekst ustny [Collective memory and oral forms of communication], Lublin.
Google Scholar
Wójcicka M., 2015, Wartości a pamięć zbiorowa [Values and collective memory]. – Tradycja dla współczesności [Tradition for today], Vol. 8: Wartości w języku i kulturze [Values in language and culture], eds. J. Adamowski, M. Wójcicka, Lublin, pp. 65–72.
Google Scholar
Wójcicka Marta, 2018a, Język pamięci zbiorowej (w kontekście kultury oralności, piśmienności i elektralności). Prolegomena [The language of collective memory (in the context of the culture of orality, literacy and electracy). Prolegomena]. – Pamięć w ujęciu lingwistycznym. Zagadnienia teoretyczne i metodyczne [Memory from the linguistic perspective. Theoretical and methodological issues], ed. W. Czachur, Warsaw, pp. 68–93.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323530077.pp.68-93
Google Scholar
Wójcicka M., 2018b, The role of language in the study of collective memory (based on examples of the accounts of the regaining of independence in 1918, as given by Lublin residents), “Etnologia European Centralis”, No. 15, pp. 54–71.
Google Scholar
Wójcicka M., 2019, Gatunek pamięci zbiorowej. Rekonesans [Collective Memory Genre. Reconnaissance], “Stylistyka”, No XXVIII, pp. 79–90.
DOI: https://doi.org/10.25167/Stylistyka28.2019.6
Google Scholar
##libcom.statistics##
Stažení
Licence
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
