Fizičke i psihičke osobine čoveka izražene frazeološkim jediničama s religijskim komponentama u srpskom jeziku

Nataša S. Vulović Emonts


https://orcid.org/0000-0001-5247-3748

Abstrakt

The paper discusses ways of expressing emotions and psychic conditions in phraseological units that contain religious components (душа, бог, ђаво (враг), светац, анђео, Мајка Божија, поп, etc.) like, for example: леп као анђео, ружан као ђаво, искрен као Мајка божија, врага (ђавола) би на леду потковао, расте као да га ђаволи за уши вуку. The author carries out a semantic analysis of phraseological units, including the determination of the main concepts of a person’s physical characteristics (beauty, ugliness, old age, thinness, height, stiffness) and psychological ones (goodness, evil, cunning, sincerity, laziness, etc). Other sets of methods used in this study comprise a componential, as well as historical and etymological analyses of phraseological units. The aim is also to display how much this part of Serbian phraseology reflects Judeo-Christian cultural and historical heritage. Apart from the above-mentioned global phraseological meanings, the tables provided in the paper contain the features of positive and negative connotation, qualification of physical characteristics attitude of the speaker (derisive, derogatory, humorous, etc.), as well as the stylistic aspects: irony (агнец божији, изигравати свеца, не дати Богу штапа да убије врага etc), oximoron (живе мошти), paradox (посветио се к’о Гојко у ћивоту). Phraseological units expressing characteristics of beauty and goodness, as well as honesty, are the only ones having a positive connotation, while the negative one prevails, particularly derogatory qualification of meaning.

Klíčová slova:

phraseological units, religious components, physical characteristics, psychological characteristics, stylistic

Литература
  Google Scholar

Вуловић Н., 2015, Српска фразеологија и религија, Београд: Институт за српски језик САНУ.
  Google Scholar

Вуловић Н., 2016, Експресивност фразеолошких јединица с компонентом ђаво у српском језику. – Научни састанак слависта у Вукове дане 45/1, Београд: Међународни славистички центар, с. 381–393.
  Google Scholar

Енц. правосл., 2002, Енциклопедија православља, Београд: Савремена адми нистрација.
  Google Scholar

Караџић В., 1849, Српске народне пословице и друге различне као оне у обичај узете ријечи, Беч: Штампарија Јерменскога манастира.
  Google Scholar

Ковачевић М., 2015, Стилистика и граматика стилских фигура, Београд: Јасен.
  Google Scholar

Мршевић-Радовић Д., 2008, Фразеологија и национална култура, Београд: Друштво за српски језик и књижевност Србије.
  Google Scholar

Оташевић Ђ., 2012, Фразеолошки речник српског језика, Нови Сад: Прометеј.
  Google Scholar

РМС 1–6, Речник српскохрватског књижевног језика (I–VI), 1967–1976, Нови Сад – Загреб: Матица српска – Матица хрватска.
  Google Scholar

РСАНУ 1–21, Речник српскохрватског књижевног и народног језика, 1959–,Београд: Институт за српски језик САНУ.
  Google Scholar

РСЈ, Речник српскога језика, 2007, Нови Сад: Матица српска.
  Google Scholar

Стошић Љ., 2006, Речник црквених појмова, Београд: Завод за уџбенике.
  Google Scholar

Matešić J., 1982, Frazeološki rječnik hrvatskoga ili srpskog jezika, Zagreb: Školska knjiga.
  Google Scholar

References
  Google Scholar

Vulović N., 2015, Srpska frazeologija i religija, Beograd: Institut za srpski jezik SANU.
  Google Scholar

Vulović N., 2016, Ekspresivnost frazeoloških jedinica s komponentom đavo u srpskom jeziku, Naučni sastanak slavista u Vukove dane 45/1, Beograd: Međunarodni slavistički centar, s. 381–393.
  Google Scholar

Enc. pravosl., 2002, Enciklopedija pravoslavlja, Beograd: Savremena administracija.
  Google Scholar

Karadžić V., 1849, Srpske narodne poslovice i druge različne kao one u običaj uzete riječi, Beč: Štamparija Jermenskoga manastira.
  Google Scholar

Kovačević M., 2015, Stilistika i gramatika stilskih figura, Beograd: Jasen.
  Google Scholar

Mršević-Radović D., 2008, Frazeologija i nacionalna kultura, Beograd: Društvo za srpski jezik i književnost Srbije.
  Google Scholar

Otašević Đ., 2012, Frazeološki rečnik srpskog jezika, Novi Sad: Prometej.
  Google Scholar

RMS 1–6, Rečnik srpskohrvatskog književnog jezika (I–VI), 1967–1976, Novi Sad –Zagreb: Matica srpska – Matica hrvatska.
  Google Scholar

RSANU 1–21, Rečnik srpskohrvatskog književnog i narodnog jezika, 1959–, Beograd: Institut za srpski jezik SANU.
  Google Scholar

RSJ, Rečnik srpskoga jezika, 2007, Novi Sad: Matica srpska.
  Google Scholar

Stošić Lj., 2006, Rečnik crkvenih pojmova, Beograd: Zavod za udžbenike.
  Google Scholar

##plugins.themes.libcom.download##


Publikováno
2021-12-28

##plugins.themes.libcom.cytowania##

Vulović Emonts, N. S. . (2021). Fizičke i psihičke osobine čoveka izražene frazeološkim jediničama s religijskim komponentama u srpskom jeziku. Stylistyka, 30, 297–305. https://doi.org/10.25167/Stylistyka30.2021.16

##libcom.authors##

Nataša S. Vulović Emonts 
https://orcid.org/0000-0001-5247-3748

##libcom.statistics##

Stažení

Data o stažení nejsou doposud dostupná.


Licence

Copyright (c) 2021 Stylistyka

Creative Commons License

Tato práce je licencována pod Mezinárodní licencí Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0.

1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).

2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.

3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.

4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:

a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,

b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,

c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie  CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).

d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.

5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.

6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.

7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.