Fizičke i psihičke osobine čoveka izražene frazeološkim jediničama s religijskim komponentama u srpskom jeziku
Sažetak
The paper discusses ways of expressing emotions and psychic conditions in phraseological units that contain religious components (душа, бог, ђаво (враг), светац, анђео, Мајка Божија, поп, etc.) like, for example: леп као анђео, ружан као ђаво, искрен као Мајка божија, врага (ђавола) би на леду потковао, расте као да га ђаволи за уши вуку. The author carries out a semantic analysis of phraseological units, including the determination of the main concepts of a person’s physical characteristics (beauty, ugliness, old age, thinness, height, stiffness) and psychological ones (goodness, evil, cunning, sincerity, laziness, etc). Other sets of methods used in this study comprise a componential, as well as historical and etymological analyses of phraseological units. The aim is also to display how much this part of Serbian phraseology reflects Judeo-Christian cultural and historical heritage. Apart from the above-mentioned global phraseological meanings, the tables provided in the paper contain the features of positive and negative connotation, qualification of physical characteristics attitude of the speaker (derisive, derogatory, humorous, etc.), as well as the stylistic aspects: irony (агнец божији, изигравати свеца, не дати Богу штапа да убије врага etc), oximoron (живе мошти), paradox (посветио се к’о Гојко у ћивоту). Phraseological units expressing characteristics of beauty and goodness, as well as honesty, are the only ones having a positive connotation, while the negative one prevails, particularly derogatory qualification of meaning.
Ključne riječi:
phraseological units, religious components, physical characteristics, psychological characteristics, stylistic##submission.citations##
Литература
Google Scholar
Вуловић Н., 2015, Српска фразеологија и религија, Београд: Институт за српски језик САНУ.
Google Scholar
Вуловић Н., 2016, Експресивност фразеолошких јединица с компонентом ђаво у српском језику. – Научни састанак слависта у Вукове дане 45/1, Београд: Међународни славистички центар, с. 381–393.
Google Scholar
Енц. правосл., 2002, Енциклопедија православља, Београд: Савремена адми нистрација.
Google Scholar
Караџић В., 1849, Српске народне пословице и друге различне као оне у обичај узете ријечи, Беч: Штампарија Јерменскога манастира.
Google Scholar
Ковачевић М., 2015, Стилистика и граматика стилских фигура, Београд: Јасен.
Google Scholar
Мршевић-Радовић Д., 2008, Фразеологија и национална култура, Београд: Друштво за српски језик и књижевност Србије.
Google Scholar
Оташевић Ђ., 2012, Фразеолошки речник српског језика, Нови Сад: Прометеј.
Google Scholar
РМС 1–6, Речник српскохрватског књижевног језика (I–VI), 1967–1976, Нови Сад – Загреб: Матица српска – Матица хрватска.
Google Scholar
РСАНУ 1–21, Речник српскохрватског књижевног и народног језика, 1959–,Београд: Институт за српски језик САНУ.
Google Scholar
РСЈ, Речник српскога језика, 2007, Нови Сад: Матица српска.
Google Scholar
Стошић Љ., 2006, Речник црквених појмова, Београд: Завод за уџбенике.
Google Scholar
Matešić J., 1982, Frazeološki rječnik hrvatskoga ili srpskog jezika, Zagreb: Školska knjiga.
Google Scholar
References
Google Scholar
Vulović N., 2015, Srpska frazeologija i religija, Beograd: Institut za srpski jezik SANU.
Google Scholar
Vulović N., 2016, Ekspresivnost frazeoloških jedinica s komponentom đavo u srpskom jeziku, Naučni sastanak slavista u Vukove dane 45/1, Beograd: Međunarodni slavistički centar, s. 381–393.
Google Scholar
Enc. pravosl., 2002, Enciklopedija pravoslavlja, Beograd: Savremena administracija.
Google Scholar
Karadžić V., 1849, Srpske narodne poslovice i druge različne kao one u običaj uzete riječi, Beč: Štamparija Jermenskoga manastira.
Google Scholar
Kovačević M., 2015, Stilistika i gramatika stilskih figura, Beograd: Jasen.
Google Scholar
Mršević-Radović D., 2008, Frazeologija i nacionalna kultura, Beograd: Društvo za srpski jezik i književnost Srbije.
Google Scholar
Otašević Đ., 2012, Frazeološki rečnik srpskog jezika, Novi Sad: Prometej.
Google Scholar
RMS 1–6, Rečnik srpskohrvatskog književnog jezika (I–VI), 1967–1976, Novi Sad –Zagreb: Matica srpska – Matica hrvatska.
Google Scholar
RSANU 1–21, Rečnik srpskohrvatskog književnog i narodnog jezika, 1959–, Beograd: Institut za srpski jezik SANU.
Google Scholar
RSJ, Rečnik srpskoga jezika, 2007, Novi Sad: Matica srpska.
Google Scholar
Stošić Lj., 2006, Rečnik crkvenih pojmova, Beograd: Zavod za udžbenike.
Google Scholar
##libcom.statistics##
##plugins.generic.usageStats.downloads##
##submission.license##
##submission.copyrightStatement##
##submission.license.cc.by-nc-sa4.footer##
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
