Gwara jako tworzywo tekstów literackich: (analiza językowa wybranych utworów pisarzy regionalnych z czeskiej części śląska Cieszyńskiego)

Irena Bogoczová; Małgorzata Bortliczek

doi:10.25167/Stylistyka31.2022.9

##plugins.themes.libcom.datePublished##: 2023-02-06

Vol 31 (2022)

Gwara jako tworzywo tekstów literackich

Irena Bogoczová , Małgorzata Bortliczek

Stylistyka

Sekce: Articles

https://doi.org/10.25167/Stylistyka31.2022.9

(analiza językowa wybranych utworów pisarzy regionalnych z czeskiej części śląska Cieszyńskiego)

Abstrakt

This article aims to analyse dialect stylisation of literary texts written by authors from the Czech part of Cieszyn Silesia. This analysis was grounded in linguistic (stylistic) theories of hierarchical language and text structure. The article brings definitional and terminological considerations relating to the subject of stylisation as well as the results of a study of authentic linguistic material. From the point of view of stylistic analysis, the division of local authors into members of the Polish minority and those who belong to the Czech-speaking majority is important. It turns out that the dialect in the works of Polish authors serves, among other things, as an exponent of Polishness and, in the case of Czech authors, it is a kind of advertisement for the region, hitherto rather unnoticed by Czechs from other parts of the Czech Republic.
The literature under study deserves to be highlighted for its thematic originality and for its linguistic stylisation. The cultural, social or regional embedding of the plot has a unique character, resulting from the unique history of Cieszyn Silesia. This text offers a rich exemplification of the conclusions formulated by the authors whose analysis is a linguistic voice in the discussion of the specific cultural situation of the Czech part of Cieszyn Silesia.

Nejaktuálnější články stejného autora (stejných autorů)

Małgorzata Bortliczek, Ironia w socjolekcie uczniowskim , Stylistyka: Vol 10 (2001): Stylistyka dziś - Style and Humour - Stil' i ûmor

##plugins.themes.libcom.download_files##

PDF (Język Polski)

##plugins.themes.libcom.cit_rules##

Bogoczová, I., & Bortliczek, M. (2023). Gwara jako tworzywo tekstów literackich: (analiza językowa wybranych utworów pisarzy regionalnych z czeskiej części śląska Cieszyńskiego). Stylistyka, 31, 197–213. https://doi.org/10.25167/Stylistyka31.2022.9

##plugins.themes.libcom.share##

##plugins.themes.libcom.licence##

Tato práce je licencována pod Mezinárodní licencí Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0.

Reference

Źródła
Google Scholar

Filipek A., 2000, Na żiwot w grudniu, wyd. 1, Czeski Cieszyn: Wydawnictwo „Olza”, Kongres Polaków w Republice Czeskiej.
Google Scholar

Kupcowa A., 1988, Malinowy świat, wyd. 1, Ostrava: Profil.
Google Scholar

Kupiec A., 1997, Połotane żywobyci, wyd. 1, Czeski Cieszyn: Kongres Polaków w Republice Czeskiej.
Google Scholar

Kupiec A., 2005, Po naszymu pieszo i na skrzidłach, wyd. 1, Czeski Cieszyn: Kongres Polaków w Republice Czeskiej.
Google Scholar

Lednická K., 2020, Šikmý kostel 1 (románová kronika ztraceného města, léta 1894–1921), Ostrava: Bílá vrána. [L1]
Google Scholar

Lednická K., 2021, Šikmý kostel 2 (románová kronika ztraceného města, léta 1921–1945), Ostrava: Bílá vrána. [L2]
Google Scholar

Milerska E., 1987, Kwiaty z naszej łąki, wyd. 1, Ostrava: Profil.
Google Scholar

Ondrusz J., 1956, Godki śląskie, wyd. 1, Czeski Cieszyn: Polski Związek Kulturalno-Oświatowy.
Google Scholar

Ondrusz J., 1963, śląskie opowieści ludowe (Z ust ludu śląskiego zapisał J. O.), wyd. 1, Ostrava: Krajské nakladatelství.
Google Scholar

Sagitarius P., 2020, Trujkunt (Detektivní trilogie), Praha: Argo. [S1]
Google Scholar

Sagitarius P., 2021a, Trujkunt: Klasztor, Návrat (Detektivní příběhy), Praha: Argo. [S2]
Google Scholar

Sagitarius P., 2021b, Trujkunt: Pierot, Na krev (Detektivní příběhy), Praha: Argo. [S3]
Google Scholar

Literatura
Google Scholar

Bizior-Ociepa R., 2002, Gwara we „Wsi nad łąkami” Marii Zientary-Malewskiej, „Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie”, seria: „Filologia Polska, Językoznawstwo”, z. 4, s. 125–130.
Google Scholar

Dubisz S., 1986, Stylizacja gwarowa w polskiej prozie trzydziestolecia powojennego (nurt ludowy w latach 1945–1975), Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Dubisz S., 1996, O stylizacji językowej, „Język Artystyczny”, t. 10, red. D. Ostaszewska, E. Sławkowa, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 11–23.
Google Scholar

Jaros V., 2016, Gwara w powieściach Ryszarda Wytrycha „Orły na śniegu” i „Czwarty grzech”, „Socjolingwistyka”, t. 30, s. 115–131. DOI: https://doi.org/10.17651/SOCJOLING.30.10
Google Scholar

Kadłubiec D., 1988, O ziemi, życiu i poezji Anieli Kupiec. – A. Kupcowa, Malinowy świat, Ostrava: Profil, s. 9–15.
Google Scholar

Kąś J., 2014, Gwara w słowniku gwarowym. – Badania dialektologiczne. Stan, perspektywy, metodologia, Biblioteka „LingVariów”, t. 17, red. M. Rak, K. Sikora, Kraków: Księgarnia Akademicka, s. 23–31.
Google Scholar

Kubica G., 2018, Moja ślóńsko rzecz. Szkic autoetnograficzny, „Socjolingwistyka”, t. 32, s. 40–59. DOI: https://doi.org/10.17651/SOCJOLING.32.3
Google Scholar

Kurek H., 2014, Tożsamość kulturowa polskiej wsi w epoce globalizacji i przemian społeczno-ekonomicznych. – Badania dialektologiczne. Stan, perspektywy, metodologia, Biblioteka „LingVariów”, t. 17, red. M. Rak, K. Sikora, Kraków: Księgarnia Akademicka, s. 45–54.
Google Scholar

Labocha J., 2002, Tekst gwarowy jako dyskurs. – Studia dialektologiczne, t. 2, red. J. Okoniowa, B. Dunaj, Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, s. 47–52.
Google Scholar

Labocha J., 2016, Zaolziańska twórczość gwarowa, „Socjolingwistyka”, t. 30, s. 81–88. DOI: https://doi.org/10.17651/SOCJOLING.30.7
Google Scholar

Osowski B., 2019, Drugie życie gwary – dialektyzacja w wybranych powieściach Katarzyny Bereniki Miszczuk, „Socjolingwistyka”, t. 33, s. 269–282. DOI: https://doi.org/10.17651/SOCJOLING.33.17
Google Scholar

Pelcowa H., 2015, Między przeszłością a współczesnością – ciągłość i zmiana w badaniach dialektologicznych, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, t. 71, s. 279–288.
Google Scholar

Sicińska K., 2008, Dialektologiczne aspekty analizy stylistycznej (na przykładzie cyklu Na Skalnym Podhalu Kazimierza Tetmajera), „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”, t. 53, s. 175–190.
Google Scholar

Studnicki G., 2015, Śląsk Cieszyński: obrazy przeszłości a tożsamość miejsc i ludzi, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Suska D., 2012, Z problemów stylizacji językowej w opowiadaniach Marka Hłaski, Częstochowa: Akademia Jana Długosza.
Google Scholar

Wilkoń A., 1984, Problemy stylizacji językowej w literaturze, „Przegląd Humanistyczny”, t. 3, s. 11–27.
Google Scholar

Wojtak M., 1994, Pojęcie stylizacji jako narzędzia opisu utworów literackich, „Stylistyka”, t. III, s. 135–142.
Google Scholar

Wronicz J., 2016, Status gwary w języku polskim, „Socjolingwistyka”, t. 30, s. 53–60. DOI: https://doi.org/10.17651/SOCJOLING.30.4
Google Scholar

Wyderka B., 2017, O stylizacji gwarowej dyskusyjnie (na materiale wybranych utworów współczesnej prozy polskiej), „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”, t. 64, s. 333–351.
Google Scholar