Stylová norma
Marie Krčmová
Sažetak
The study deals with the topic of stylistic norms which have the character of tendencies in expressing particular types of messages. They are less binding than linguistic norms, although they do exist, and the creator as well as the receptor of texts are intuitively aware of them. They are shaped analogically, like linguistic norms, in the process of the creation of texts; and they are acquired in a similar way by generalization on the basis of previously known texts linked to a communicational situation. The process of the acquisition of stylistic norms is never finished because (in contrast to linguistic norms) the sources of their identification are very diverse, and their repertoire develops throughout the whole human life. In the study the author tries to present their general characterization, and consequently to characterize these norms for the traditionally mentioned primary and secondary functional styles. Even though the paper proceeds from the Czech situation and from the understanding of style and stylistics common in Czech linguistics, these are general norms applicable to the situation in various cultural environments, at least in the European cultural area.
Ključne riječi:
stylistic norm, acquisition of stylistic norms, basic characteristics of stylistic norms##submission.citations##
Cvrček V. ad., 2015, Mluvnice současné češtiny. 1. Jak se píše a mluví, Praha.
Google Scholar
Čechová M., 2008, Pojetí a pojmosloví stylistiky. – Současná stylistika, red. M. Čechová, Praha, s. 16–58.
Google Scholar
Daneš F., 1996, Text a jeho ilustrace, „Slovo a slovesnost“ 57, s. 174–189.
Google Scholar
Havránek B., 1932, Úkoly spisovného jazyka a jeho kultura. – Spisovná čeština a jazyková kultura, red. B. Havránek i M. Weingart, Praha, s. 32–84.
Google Scholar
Homoláč J., Nebeská I., 2000, Příspìvek ke kritické analýze pojmu jazyková norma, „Slovo a slovesnost“ 61, s. 102–109.
Google Scholar
Jelínek M., 1991, Pojem funkčního stylu v řečové stylistice. – Synteza w stylistyce słowiańskiej, red. S. Gajda, Opole, s. 13–19.
Google Scholar
Jelínek M., 1992a, Pojetí stylu u praských strukturalistů, „Česká literatura“ 40, s. 209–216.
Google Scholar
Jelínek M., 1992b, Problematika definice pojmu „styl“, „Stylistyka“ I, s. 15–26.
Google Scholar
Jelínek M., 1995, Stylistika. – Příruční mluvnice češtiny, red. P. Karlík, M. Nekula i Z. Rusínová, Praha, s. 701–782.
Google Scholar
Kraus J., Kuchař J. et al., 1981, Současný stav a vývojové perspektivy kodifikace spisovné češtiny, „Slovo a slovesnost“ 42, s. 228–238.
Google Scholar
Krčmová M., 1994a, Stylové normy a jejich místo ve stylistické teorii a stylizační praxi. – Stylistyczne konfrontacje, red. S. Gajda i M. Balowski, Opole, s. 33–38.
Google Scholar
Krčmová M., 1994b, O místo stylistiky v rámci vìd o jazyce, „Jazykovìda. Linguistica“ 1, s. 15–22.
Google Scholar
Krčmová M., 1994c, Ke kořenům vytváření komunikačních kompetencí. – Kształcenie porozumiewania się, red. S. Gajda i J. Nocoń, Opole, s. 29–35.
Google Scholar
Krčmová M., 2003, Mluvenost a psanost jako slohotvorné činitele. – Sborník prací Filozoficko-přírodovìdecké fakulty Slezské univerzity v Opavì. D3, s. 29–35.
Google Scholar
Krčmová M., 2008a, Deklarování estetické funkce jako konstituující faktor projevu. – Současná stylistika, red. M. Čechová, Praha, s. 296–331.
Google Scholar
Krčmová M., 2008b, Slohová charakteristika prostředkù lexikálních. – Současná stylistika, red. M. čechová, Praha, s. 169–178.
Google Scholar
Krčmová M., 2016, Dichotomie vyjadřovací a dichotomie funkční, heslo v Nový encyklopedický slovník češtiny, online, http://czechency.org (v přípravì, vyjde 2016).
Google Scholar
Mareš P., 2014, Jak Karel Hausenblas vymezoval styl, „Jazykovìdné aktuality“ 51, s. 84–90.
Google Scholar
Minářová E., 2008a, Slohotvorné činitele. – Současná stylistika, red. M. Čechová, Praha, s. 75–92.
Google Scholar
Minářová E., 2008b, Teorie funkčních stylů. – Současná stylistika, red. M. Čechová, Praha, s. 93–105.
Google Scholar
Nebeská I., 1994, Normy v řečové komunikaci. – Sociolingvistické a psycholingvistické aspekty jazykovej komunikácie, red. V. Patráš, Banská Bystrica, s. 78–83.
Google Scholar
Nebeská I., 2002, Norma jazyková. – Encyklopedický slovník češtiny, red. P. Karlík, M. Nekula i J. Pleskalová, Praha, s. 288–289.
Google Scholar
Skubalanka T., 1995, O definicjach stylu, „Stylistyka“ 4, s. 7–23. Styl? Moje dzisiejsze rozumienie stylu, 1995, „Stylistyka“ 4, s. 222–297.
Google Scholar
##libcom.authors##
Marie Krčmová##libcom.statistics##
##plugins.generic.usageStats.downloads##
##submission.license##
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
##plugins.generic.recommendByAuthor.heading##
- Marie Krčmová, Hoffmannová Jana, Homoláč Jiří, Chvalovská Eliška, Jílková Lucie, Kazderka Petr, Mareš Petr, Mrázková Kamila, Stylistika mluvené a psané češtiny, Praha: Academia, 2016, 510 s. , Stylistyka: Svezak 26 (2017): Słowo a styl
- Marie Krćmova, Proměny funkcé obecne češtiny při stylizaci textů , Stylistyka: Svezak 16 (2007): Styl i czas - Style and Time
- Marie Krčmová, Jubilující profesor Milan Jelínek , Stylistyka: Svezak 22 (2013): Styl w kulturze
- Marie Krčmová, Nová média - nové styly? , Stylistyka: Svezak 11 (2002): Stylistyka a poetyka
- Marie Krčmová, Dialekt jako exponent stylových hodnot komunikátu , Stylistyka: Svezak 9 (2000): Stylistyka czeska
- Marie Krčmová, Na rozloučenou s prof. dr. Janem Chloupkem, DrSc. , Stylistyka: Svezak 12 (2003): Wielojęzyczność a styl - Multilingualism and Style
- MARIE KRČMOVÁ, Pojetí stylu a stylistiky , Stylistyka: Svezak 4 (1995): Tekst i styl - Text and style - Текст и стиль
