Styl łacińskich traktatów Firmicusa Maternusa i Filastra z Brescii (IV w. n.e.)
Sažetak
The article concerns the formation of a religious style in Christian Latin texts dating from the 4th century of our era. First of all, the style of religious treatises of two authors Firmicus Maternus and Filaster of Brescia, living in the second half of the 4th century, is discussed. The combinations in the same text of a pluralistic philosophical discourse with the unconditional promotion of Christian and Catholic doctrine are of particular interest. For instance, to tighten or soften the message, Firmicus Maternus used Latin pronouns hic, haec, hoc and iste, ista, istud. Saint Filaster of Brescia, on the other hand, began each description of heresy in the style characteristic of descriptions of the lives and views of famous philosophers as if they were suggestions to choose, emphasizing simultaneously that Catholic doctrine was the only true one.
Ključne riječi:
Firmicus Maternus, Filaster of Brescia, philosophilac discourse, style##submission.citations##
Banterle G., 1991, Introduzione. – Filastrii episcopi Brixiensis diversarum hereseon liber, ed. F. Heylen, G. Banterle, Scriptores circa Ambrosium 2, Milano–Roma, s. 9–18.
Google Scholar
Bańkowska E., 2003, Z problematyki stylu. – Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów, red. E. Bańkowska, A. Mikołajczuk, Warszawa, s. 50–78.
Google Scholar
Bober A., 1965, Antologia patrystyczna, Kraków.
Google Scholar
Bram J. R., 1975, Ancient astrology, theory and practise. The Mathesis of Firmicus Maternus, Park Ridge.
Google Scholar
Budzanowska-Weglenda D., 2015, Tykoniusz i jego reguły egzegezy biblijnej. Monografia literacka, Warszawa.
Google Scholar
Cytowska M., Szelest H., 1994, Literatura rzymska. Okres cesarstwa. Autorzy chrześcijańscy, Warszawa.
Google Scholar
Diogenes Laertios. Żywoty i poglądy słynnych filozofów, 1982, przeł. K. Leśniak i in., Warszawa.
Google Scholar
Doroszewski F., 2016, Orgie słów. Terminologia misteriów w „Parafrazie Ewangelii wg św. Jana” Nonnosa z Panopolis, Toruń.
Google Scholar
Gaj B., 2015, Firmicus Maternus, Jak nieświadomi błądzą w wierze, Warszawa.
Google Scholar
Gaj B., 2018, Nietolerancja, error czy hallucinatio – nowe odczytanie dyskursu religijnego z IV w., „Roczniki Humanistyczne”, t. 66, s. 65–78.
DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2018.66.3-4
Google Scholar
Gajda S., 1995, Przewodnik po stylistyce polskiej, Opole.
Google Scholar
Groehl F., 1918, De syntaxi Firmiciana, Breslau.
Google Scholar
Heuten G., 1938, Julius Firmicus Maternus. De errore profanarum religionum, traduction nouvelle avec texte et commentaire, Brussels.
Google Scholar
Korolko M., 1990, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa.
Google Scholar
Mitosek Z., 2005, Teorie badań literackich, Warszawa.
Google Scholar
Perelman Ch., 2002, Imperium retoryki. Retoryka i argumentacja, tłum. M. Chomicz, Warszawa.
Google Scholar
Rahn H., 1969, Morphologie der antiken Literatur. Eine Einführung, Darmstadt.
Google Scholar
Ricken F., 2007, Filozofia religii, przeł. P. Domański, Kęty.
Google Scholar
Samolewicz Z., 2000, Składnia łacińska, Bydgoszcz.
Google Scholar
Sapota T., 2001, Magia i religia w twórczości Lucjusza Apulejusza z Madaury. Studium wpływów orientalnych w kulturze rzymskiej w drugim wieku naszej ery, Kraków.
Google Scholar
Skubalanka T., 1984, Historyczna stylistyka języka polskiego. Przekroje, Wrocław.
Google Scholar
Słownik grecko-polski, 1929, oprac. Z. Węclewski, Lwów.
Google Scholar
St. Philastrius, 1911. – The Catholic Encyclopedia, vol. 11, ed. F. J. Bacchus, New York.
Google Scholar
Szram M., 2016, Geneza herezji wczesnochrześcijańskich w ujęciu Filastriusza z Brescii, „Vox Patrum”, t. 65, s. 631–651.
DOI: https://doi.org/10.31743/vp.3524
Google Scholar
Szram M., 2017, Rygoryzm i laksyzm moralny we wczesnochrześcijańskich ruchach heretyckich na podstawie „Diversarum hereseon Liber” Filastriusza z Brescii, „Roczniki Teologiczne”, 64, z. 4, s. 35–51.
DOI: https://doi.org/10.18290/rt.2017.64.4-3
Google Scholar
Turcan R., 1982, Introduction. – Firmicus Maternus, De errore profanarum religionum. L’erreur des religions païennes, Paris, s. 10–75.
Google Scholar
Wolanin H., 2012, Gramatyka opisowa klasycznej łaciny w ujęciu strukturalnym, Kraków.
DOI: https://doi.org/10.12797/9788376386034
Google Scholar
##libcom.statistics##
##plugins.generic.usageStats.downloads##
##submission.license##
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
