Gatunki tekstów odnoszących się do przyszłości
Bożena Żmigrodzka
Анотація
The paper deals with a group of text genres in contemporary Polish, like prognoza (fo- recast), przepowiednia, proroctwo (prophecy), augury (wróżba) and horoskop (horoscope). These genres are deeply set in culture and their specifity is perfectly identified in so- cial linguistic conciousness. The most generał definition of the five genres can be as fol- lows: „I know that Y will happen/1 say this because I think you want to know, what will hapen”. The two characteristic features of these genres are: 1) all events presented are si- tuated in the futurę, after the act of lingual performance of these text; 2) primarily infor- mational character ot texts.All these genres, being assertives referring to the futurę, can be called „predictional genres”. Even though they have their roots in magie and religion, nowadays they func- tion also in other parts of social life, i.e. in science and popular culture. Prophecy, horo- scope and augury in magie orastrology have mostly informatic and therapeutic functions. When they occur in popular culture, the ludic function plays a part, and the informatical funtion is suspended.
Ключові слова:
predictional genres, future, forecast, prophecy, augury, horoscopeПосилання
Gajda S., 1993, Gatunkowe wzorce wypowiedzi. - Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. T. 2: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław, s. 245-258.
Kotarbiński T., 1961, Walory dobrego planu, „Nauka Polska” 1961, nr 1 (cyt. za Rolbiecki 1970).
Krzyżanowski J., red, 1965, Słownik folkloru polskiego, Warszawa:
Rolbiecki W., 1970, Przewidywanie przyszłości. Elementy prognozologii, Warszawa.
Searle J.R., 1999, Umysł, język społeczeństwo. Filozofia i rzeczywistość, tłum D. Cieśla, Warszawa.
Słomka A., 2002, Prorok, „Tygodnik Powszechny” nr 36(2774), 8 września 2002.
Świderkówna A., 2001, Rozmowy o Biblii, Warszawa.
Wierzbicka A., 1983, Genry mowy. - Tekst i zdanie, red. T. Dobrzyńska, E. Janus, Wrocław, s. 125-137.
Wojtak M., 1999, Stylistyka tekstów użytkowych- wybrane zagadnienia. W: Język. Teoria - dydaktyka, red. B. Greszczuk, Rzeszów, s. 253-263.
Zeliaś A., 1997, Teoria prognozy, Warszawa.
Zuberbier A., red., 1989, Słownik teologiczny, t. 2, Katowice.
Wykaz cytowanych słowników
ISJP - Inny słownik języka polskiego, red. M. Bańko, t. 1-2. Warszawa 2000.
SJPD - Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. 1-11, Warszawa 1958-1969.
SJPS - Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, t. 1-3, Warszawa 1978-1981.
SWJP - Słownik współczesnego języka polskiego, red. Dunaj, Warszawa 1996.
USJP - Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Dubisz, t. 1-4, Warszawa 2003.
##libcom.authors##
Bożena Żmigrodzka##libcom.statistics##
Завантаження
Ліцензія
Авторське право (c) 2007 Stylistyka
Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
Статті цього автора (авторів), які найбільше читають
- Bożena Żmigrodzka, Testament - próba rekonstrukcji wzorca gatunkowego , Stylistyka: Том 5 (1996): Stylistyka stosowana
