The Complicated Fate of the Abbot of the Monastery of Canons Regular in Żagań Paul II (1522–1525)
The Importance of His Rule for the Wealth and Religious Formation of the Monastic Community
Zbigniew Krzysztof Witczak
Faculty of Economy of the University of Opolehttps://orcid.org/0000-0002-8290-3259
Abstract
The article is an attempt to introduce the figure of one of the abbots of the Żagań Convent of Canons Regular, Paweł Lembergek from Żary, who in the literature is often referred to as Paweł of Lwówek or the iron abbot. Paweł, who ruled the Żagań convent in the 16th century, is a figure of particular importance for the history of the Żagań abbey. He was sent to study in Wittenberg, where he met Martin
Luther and his religious views, which left their mark on him. The consequence of this was that Paul supported Lutheranism as abbot of the monastery. Paweł is an excellent example of how great an influence Protestant ideas had in Silesia, not only among the local population,
but also among the local clergy. The reign of Abbot Paweł is a breakthrough moment, inscribed in the narrative of the monastery chronicle in the process of the religious decline
of the Żagań convent.
Keywords:
Żagań, regular canons, abbot Paul II, LutheranismReferences
Barciak Antoni. 2013. Luksemburgowie na tronie czeskim w opinii inicjatora „Katalogu opatów żagańskich” Ludolfa. W Rycerze, wędrowcy, kacerze. Studia z historii średniowiecznej i wczesnonowożytnej Europy Środkowej. Red. Beata Wojciechowska, Waldemar Kowalski, 65–71. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego.
Google Scholar
Burda Bogumiła. 2009. Jan Ignacy Felbiger – osiemnastowieczny reformator szkolnictwa elementarnego na Śląsku i jego wpływ na szkołę ludową w monarchii austriackiej. W W 40-lecie powstania Uniwersytetu Śląskiego – szkolnictwo i nauka na Górnym Śląsku. Red. Antoni Barciak, 270–291. Katowice: Polska Akademia Nauk.
Google Scholar
Chmielewska Katarzyna. 2015. Klasztor i jego problemy w średniowiecznych śląskich i kłodzkich kronikach kanoników regularnych. Częstochowa: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie.
Google Scholar
Dąbrowski Jan. 1964. Dawne dziejopisarstwo polskie (do 1480 r.). Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Derwich Marek. 2004. Opat: geneza, rola i funkcje. Zarys problemu. W Kolory i struktury średniowiecza. Red. Wojciech Fałkowski, 128–135. Warszaw: DIG.
Google Scholar
Doroz-Turek Małgorzata. 2002. „The former abbey of Canons Regular of St. Augustine in the context of the city of Żagań”. Architectus 32 (2): 60–68.
Google Scholar
Ehrhard Sigismundus Justus. 1789. Presbyterologie des evangelischen Schlesiens: Welcher die protestantische Kirchen und Prediger-Geschichte der Stadt und des Fürstenthums Ligniz in sich begreift. T. 4. Liegnitz: Johann Gottfried Pappäsch.
Google Scholar
Filipek Aleksandra. 2015. „Karol IV Luksemburski jako ideał władcy w świetle Catalogus abbatum Saganensium Ludolfa z Żagania”. Historie – Otázky – Problémy 7 (1): 76–89.
Google Scholar
Filipek-Misiak Aleksandra. 2016. W ogrodzie cnót, wad i grzechów. Problematyka cnót w wybranych średniowiecznych kronikach klasztornych na Śląsku i w Czechach. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Google Scholar
Folwarski Henryk. 1957. „Poczet opatów klasztoru kanoników regularnych w Czerwińsku”. Nasza Przeszłość 6: 5–81.
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1957.6.5-81
Google Scholar
Gancarczyk Paweł. 2009. „Abbot Martin Rinkenberg and the origins of the Glogauer Liederbuch”. Early Music 37 (1): 27–36.
DOI: https://doi.org/10.1093/em/can158
Google Scholar
Grüger Heinrich. 1995–1996. „Schlesisches Klosterbuch Naumburg am Bober. Praepositura conventualis, dann Abtei, später Praepositura ruralis der Regulierten Augustiner-Chorherren”. Jahrbuch der Schlesischen Friedrich-Wilhelms-Universität zu Breslau 36–37: 25–36.
Google Scholar
Hackiewicz Roman. 2000. Spacerem po Żaganiu. Żagań: B. i A. Dechnik.
Google Scholar
Heck Roman. 1977. „Główne linie rozwoju średniowiecznego dziejopisarstwa śląskiego”. Studia Źródłoznawcze 22: 61–75.
Google Scholar
Heck Roman. 1977. Uwagi o średniowiecznym dziejopisarstwie śląskim. W Średniowieczna kultura na Śląsku. Red. Roman Heck, 7–20. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar
Heinrich Arthur. 1900. Geschichtliche Nachrichten über Naumburg am Bober. Sagan: A. Menzel.
Google Scholar
Heinrich Arthur. 1911. Geschichte des Fürstentums Sagan bis zum Ende der sächsischen Herrschaft im Jahre 1549. Sagan: Komm.-Verlag Rud. Schoenborns Buchhandlung.
Google Scholar
Karczewska Joanna. 2007. „Rodzina von Leslav i jej działalność w XIV–XV w.”. Studia Zachodnie 9: 75–80.
Google Scholar
Kogut Mieczysław. 2008. „Początki klasztoru kanoników regularnych w Nowogrodzie Bobrzańskim”. Wrocławski Przegląd Teologiczny 16 (1): 203–210.
Google Scholar
Kowalski Stanisław. 1999. Klasztor augustianów w Żaganiu. Zarys dziejów. Żary: Dom Wydawniczy „Soravia”.
Google Scholar
Leszczyńska Barbara. 1964. W sprawie monografii Ludolfa z Żagania. W Acta Universitatis Wratislaviensis – Historia. T. 8. Red. Alfred Jahn, 147–159. Wrocław: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Łatak Kazimierz. 2005. Poczet rządców opactwa Bożego Ciała Kanoników Regularnych Laterańskich w Krakowie. Kraków: Curia Generalis Ordinis Canonicorum Lateranensium.
Google Scholar
Machilek Franz. 1966. „Ludolf von Einbeck, Abt von Sagan”. Einbecker Jahrbuch 30: 104–107.
Google Scholar
Machilek Franz. 1967. Ludolf von Sagan und seine Stellung in der Auseinandersetzung um Konziliarismus und Hussitismus. München: Robert Lerche.
Google Scholar
Machilek Franz. 1985. Ludolf von Sagan. W Die deutsche Literatur des Mittelalters. Verfasserlexicon. T. 5. Red. Kurt Illing, Christine Stöllinger, 974–984. Berlin – New York: Walter de Gruyter.
Google Scholar
Majchrzak Jerzy. 1986. „Zielonogórzanie z kręgu Marcina Lutra”. Rocznik Lubuski 14: 73–77.
Google Scholar
Mandziuk Józef. 2007. „Dzieje kanoników regularnych św. Augustyna na Śląsku”. Saeculum Christianum 14 (2): 55–85.
Google Scholar
Mandziuk Józef. 2016. Postacie Kościoła katolickiego na Śląsku. Warszawa: Oficyna Wydawniczo--Poligraficzna „Adam”.
Google Scholar
Mandziuk Józef. 2017. „Luteranizm na Śląsku do połowy XVI w.”. Wrocławski Przegląd Teologiczny 25 (2): 147–163.
Google Scholar
Mrozowicz Wojciech. 2000. Średniowieczne śląskie dziejopisarstwo klasztorne. W Tysiącletnie dziedzictwo kulturowe diecezji wrocławskiej. Red. Antoni Barciak, 141–151. Katowice: Instytut Górnośląski.
Google Scholar
Mrozowicz Wojciech. 2005. Bogu czy ludziom. O motywach twórczości dziejopisarskiej. W Causa creandi. O pragmatyce źródła historycznego (Acta Universitatis Wratislaviensis – Historia 156). Red. Stanisław Rosik, Przemysław Wiszewski, 91–101. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar
Mrozowicz Wojciech. 2010. Ludolf of Żagań. W Encyclopedia of the medieval chronicle. T. 2: J–Z. Red. Graeme Dunphy, 1049–1050. Leiden – Boston: Brill.
Google Scholar
Pobóg-Lenartowicz Anna. 1999. Ideał opata w śląskich średniowiecznych kronikach klasztoru kanoników regularnych. W Człowiek i Kościół w dziejach. Księga pamiątkowa dedykowana ks. prof. K. Doli z okazji 65. rocznicy urodzin. Red. Jan Kopiec, Norbert Widok, 103–118. Opole: Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar
Pobóg-Lenartowicz Anna. 1999. Kanonicy regularni na Śląsku. Życie konwentów w śląskich klasztorach kanoników regularnych w średniowieczu (Studia i Monografie 269). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar
Pobóg-Lenartowicz Anna. 2007. A czyny ich były liczne i godne pamięci. Konwent klasztoru kanoników regularnych NMP na Piasku we Wrocławiu do początku XVI w. (Z Dziejów Kultury Chrześcijańskiej na Śląsku 40). Opole: Wydawnictwo Świętego Krzyża w Opolu.
Google Scholar
Pobóg-Lenartowicz Anna. 2013. Uczeni i sławni mężowie w „Katalogu opatów żagańskich”. W Rycerze, wędrowcy, kacerze. Studia z historii średniowiecznej i wczesnonowożytnej Europy Środkowej. Red. Beata Wojciechowska, Waldemar Kowalski, 241–251. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego.
Google Scholar
Steller Geogr. 1968–1969. „Die Anfänge des (Saganer) Augustinerstiftes in Naumburg am Bober (1217–1284)”. Archiv für schlesische Kirchengeschichte 26: 19–63, 27: 30–52.
Google Scholar
Szetelnicki Wacław. 2012. „Szkolnictwo kanoników regularnych na Śląsku w świetle reform podejmowanych przez opata Johanna Ignaca Melchiora von Felbigera – wybrane aspekty”. Nasza Przeszłość 117: 259–300.
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2012.117.259-300
Google Scholar
Świerk Alfred. 1965. Średniowieczna biblioteka klasztoru kanoników regularnych w Żaganiu. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Wiszewski Przemysław. 2003. Miejsce gospodarki w świecie według Ludolfa z Żagania (na marginesie „Katalogu opatów żagańskich”). W Korzenie środkowoeuropejskiej i górnośląskiej kultury gospodarczej. Red. Antoni Barciak, 314–323. Katowice: Societas Scientiis Favendis
Google Scholar
Silesiae Superioris – Instytut Górnośląski.
Google Scholar
Witczak Zbigniew. 2019. „Nie tylko Primus reformator klasztoru żagańskiego. Działalność gospodarcza opata Trudwina I”. Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego 39 (1): 189–209.
DOI: https://doi.org/10.25167/sth.395
Google Scholar
Witczak Zbigniew. 2019. „Stan badań nad klasztorem kanoników regularnych w Żaganiu w średniowieczu”. Studia Zachodnie 21: 9–26.
Google Scholar
Witczak Zbigniew. 2020. Pieniądze, władza, pozycja czy ambicja? Przyczyny konfliktu księcia Jana I z opatem kanoników regularnych w Żaganiu Henrykiem Leslavem w pierwszej połowie XV w. W Zazdrość, nienawiść, gniew w przestrzeni historycznej. Red. Natalia Majoch, Jakub Pieczara, 95–116. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.
Google Scholar
Witczak Zbigniew. 2023. Działalność gospodarcza i uposażenie klasztoru kanoników regularnych w Żaganiu do początku XVI w. Opole: Wydawnictwo Sindruk – DIMK.
Google Scholar
Authors
Zbigniew Krzysztof Witczakhttps://orcid.org/0000-0002-8290-3259
PhD of Humanities in the field of history, Assistant Professor at the Institute of Economics and Finance of the Faculty of Economics of the University of Opole, Poland.
Statistics
Downloads
License
Copyright (c) 2023 Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
Licencja oraz prawa autorskie autorzy przekazują wydawcy, którym jest Redakcji Wydawnictw WT UO.
Most read articles by the same author(s)
- Zbigniew Krzysztof Witczak, Examples of Violation of the Religious Rule by Regular Canons from Żagań in the Middle Ages from the Perspective of the Monastery Chronicle , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Vol. 40 No. 2 (2020)
- Zbigniew Krzysztof Witczak, Not only the primus reformer of the Żagań monastery , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Vol. 39 No. 1 (2019)
