Gmina wyznaniowa żydowska w Wieluniu w II Rzeczypospolitej w dokumentacji Archiwum Państwowego w Łodzi
Michał Adam Widera
Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiegohttps://orcid.org/0000-0002-7849-8887
Résumé
Największa gmina wyznaniowa żydowska w powiecie wieluńskim w okresie II Rzeczypospolitej znajdowała się w Wieluniu. Skupiała ona około 5 tys. wyznawców judaizmu. Pracami kahału kierował zarząd gminy i rada gminy przy pomocy wielu pracowników, zajmujących się utrzymaniem m.in. synagogi, budynku gminy, łaźni i rzeźni rytualnej i szkół wyznaniowych. Wielkim autorytetem mieszkańców Wielunia cieszył się rabin, troszczący się o religijny rozwój społeczności żydowskiej i pomagający mu podrabin. Mimo ówczesnego kryzysu finansowego, gmina żydowska w Wieluniu prowadziła na dużą skalę działalność dobroczynną i społeczną, poprzez utrzymywanie i finansowanie licznych instytucji, w tym szkół wyznaniowych.
Mots-clés :
Wieluń, Żydzi, gmina wyznaniowa żydowska, II RzeczpospolitaRéférences
Baranowski Julian. 1988. Zagłada skupisk żydowskich na obszarze „Kraju Warty” w latach 1939–1945. Stan i potrzeby badań. W Stan i perspektywy badań historycznych lat wojny i okupacji 1939–1945. Główna Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce – Instytut Pamięci Narodowej, 169–177. Warszawa: Główna Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce – Instytut Pamięci Narodowej.
Google Scholar
Borecki Paweł. 2010. „Uwagi o statusie prawnym wyznawców judaizmu na ziemiach polskich”. Czasopismo Prawno-Historyczne 2: 49–89.
Google Scholar
Kawski Tomasz. 2008. Funkcjonowanie struktur biurokratycznych gmin żydowskich centralnej i zachodniej Polski w latach 1918-1939. W Dzieje biurokracji na ziemiach polskich, t. 1. Red. Artur Górak, Ireneusz Łuć, Dariusz Magier, 491–526. Lublin – Siedlce: Radzyńskie Stowarzyszenie Inicjatyw Lokalnych.
Google Scholar
Krasowski Krzysztof. 1988. Związki wyznaniowe w II Rzeczypospolitej. Studium historyczno prawne. Warszawa – Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Liliental Regina. 1914. Święta żydowskie w przeszłości i teraźniejszości, t. 2. Kraków: Akademia Umiejętności.
Google Scholar
Mierzwa Janusz. 2012. Starostowie Polski międzywojennej. Portret zbiorowy. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”.
Google Scholar
Olejnik Tadeusz. 2009. Wieluń. Dzieje miasta 1793–1945. Wieluń: Zakład Poligraficzny „kolor-DRUK” Bogusław Wcisło.
Google Scholar
Palimąka Anita. 2009. „Zmiany w sytuacji prawnej Żydów na ziemiach zaboru rosyjskiego w pierwszej połowie XIX wieku (do 1862 r.)”. Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 42 (1): 120–136.
Google Scholar
Ringel Michał. 1936. Ustawodawstwo Polski Odrodzonej o gminach żydowskich, W Żydzi w Polsce Odrodzonej. Działalność społeczna, gospodarcza, oświatowa i kulturalna, t. 2. Red. Ignacy Schiper, Arjeh Tartakower, Aleksander Hafftka, 242–248. Warszawa: Żydzi w Polsce Odrodzonej.
Google Scholar
Świątkowski Henryk. 1937. Wyznania religijne w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem ich stanu prawnego, cz. 1. Wyznania i związki religijne. Warszawa: Biblioteka Prawnicza.
Google Scholar
Statistics
Téléchargements
Licence
Licencja oraz prawa autorskie autorzy przekazują wydawcy, którym jest Redakcji Wydawnictw WT UO.
Articles les plus lus par le même auteur ou la même autrice
- Michał Adam Widera, „Stowarzyszenie Wychodźców Polskich pod opieką Królowej Korony Polskiej w diecezji częstochowskiej” w parafiach powiatu wieluńskiego , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Vol. 40 No 2 (2020)
- Michał Adam Widera, Pilgrimages from the District of Wieluń to the Jasna Góra Monastery (1921–1939) , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Vol. 41 No 2 (2021)
- Michał Adam Widera, Kongres Eucharystyczny w Wieluniu w 1931 r. , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Vol. 42 No 2 (2022)
- Michał Adam Widera, Pope Benedict XVI’s Visit to the Jasna Góra Monastery in 2006 , Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego: Vol. 43 No 2 (2023)
