Faza pustego gniazda jako wyzwanie dla duszpasterstwa rodzin
Tomasz Gajda
Instytut Teologii Pastoralnej i Katechetyki KUL JPIIhttps://orcid.org/0000-0003-0491-0477
Abstract
Papież Franciszek, podejmując w posynodalnej adhortacji Amoris laetitia tematykę trudności rodzinnych, dostrzegł jako jedno z ważnych zadań dla Kościoła towarzyszenie małżonkom w kryzysach, w tym także przeżywającym fazę pustego gniazda (Franciszek 2016, 235). Stadium to, wyróżnione przez E. Duvall i innych psychologów jako etap rozwoju życia rodziny rozpoczyna się w chwili, kiedy dzieci opuszczają dom rodzinny i przechodzą proces separacji od rodziców oraz pełnego usamodzielniania się. Etap pustego gniazda może być trudnym wyzwaniem dla relacji małżeńskiej i indywidualnego dobrostanu małżonków. Wiąże się to z dramatyczną zmianą roli rodzicielskiej oraz przeorganizowaniem życia małżeńskiego. Pary muszą na tym etapie nauczyć się nowego stylu współprzebywania, współdziałania i współdzielenia oraz na nowo odkryć siebie. Jest to zatem także niemałym wyzwaniem i misją dla pastoralnej troski Kościoła wobec małżeństw, które przeżywają owo stadium. Towarzyszenie wspólnoty eklezjalnej, dokonujące się przez duszpasterstwo więzi, nie może pominąć tak istotnej przestrzeni życia rodzinnego. Artykuł wobec tego stawia sobie za zadanie scharakteryzowanie fazy pustego gniazda, wyróżnienie najważniejszych faktorów wspierających i utrudniających przeżywanie tego etapu oraz podjęcie próby sformułowania zadań dla duszpasterstwa rodzin w świetle papieskiego dokumentu o miłości w rodzinie Amoris laetitia.
Schlagworte:
małżeństwo rodzina faza pustego gniazda duszpasterstwo rodzin Amoris laetitiaLiteraturhinweise
Balicka-Kozłowska H., Konfrontacja wiedzy gerontologicznej z obserwacją własnego starzenia się, w: M. Dzięgielewska (red.), Przygotowanie do starości. Materiały z konferencji gerontologicznej, Łódź 1997, 98.
Google Scholar
Baumann K., Problem aktów samobójczych wśród osób w starszym wieku, „Gerontologia Polska” 2008, 16, 80–88.
Google Scholar
Bee H., Psychologia rozwoju człowieka, Poznań 2004, 504–537.
Google Scholar
Biel S., Komunikacja małżeńska kluczem wychowania do dialogu – sprawozdanie z badań, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce” 2013, 3, 33–56.
Google Scholar
Brzezińska A., Appelt K., Psychologia rozwoju człowieka, w: J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, t. 2, Gdańsk 2008, 262–291.
Google Scholar
Clelland W., Chaytors G., The Role of Family Physicians in ‘Empty Nest’ Transitions, „Can Fam Physician” 1981, 27, 1827–1830.
Google Scholar
Elżanowska H., Skala Powodzenia Małżeństwa w badaniach prowadzonych pod kierunkiem Profesor Marii Braun-Gałkowskiej, w: I. Ulfik-Jaworska, A. Gała (red.), Dalej w tę samą stronę. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Marii Braun-Gałkowskiej, Lublin 2012, 62–87.
Google Scholar
Feser H., Müller-Daehn S., Schmitz U., Familienfrauen im mittleren Alter. Lebenssituation und Zukunftsperspektiven, t. 2, Stuttgart 1989.
Google Scholar
Franciszek, Adhortacja apostolska „Amoris laetitia" o miłości w rodzinie (wydanie polskie), Częstochowa 2016.
Google Scholar
Franciszek, Uczcie dzieci dialektu miłości i wiary. Przemówienie podczas spotkania z małżeństwami i narzeczonymi w dublińskiej prokatedrze Najświętszej Maryi Panny, „L’Osservatore Romano” (wydanie polskie) 2018, 8/9, 13–16.
Google Scholar
Gajda T., Uwzględnienie paschalnego prawa ofiary w duszpasterstwie rodzin, w: J. Goleń (red.), Towarzyszyć małżeństwu i rodzinie. Inspiracje adhortacji apostolskiej „Amoris laetitia" dla duszpasterstwa rodzin, Lublin 2017, 163–175.
Google Scholar
Goleń J., Poradnictwo małżeńsko-rodzinne, w: R. Kamiński, G. Pyźlak, J. Goleń (red.), Duszpasterstwo rodzin. Refleksja naukowa i działalność pastoralna, Lublin 2013, 378–393.
Google Scholar
Jarończyk B., Jakość życia małżeńskiego kobiet w okresie „pustego gniazda”, w: H. Liberska, A. Malina (red.), Wybrane problemy współczesnych małżeństw i rodzin, Warszawa 2011, 121–130.
Google Scholar
Kamiński R., Troska duszpasterstwa rodzin o małżeństwo i rodzinę, „Roczniki Pastoralno-Katechetyczne” 2010, 57, 5–24.
Google Scholar
Kliś M., Rola empatii w życiu rodziny, „Państwo i Społeczeństwo” 2015, 4, 53–67.
Google Scholar
Kmiecik B., Towarzyszenie duchowe małżonkom i osobom w sytuacjach nieregularnych w świetle adhortacji „Amoris laetitia”, „Family Forum” 2017, 7, 107–123.
Google Scholar
Landwójtowicz P., Duszpasterskie wsparcie małżonków i rodzin w kryzysach, w: J. Goleń (red.), Towarzyszyć małżeństwu i rodzinie. Inspiracje adhortacji apostolskiej „Amoris laetitia” dla duszpasterstwa rodzin, Lublin 2017, 373–386.
Google Scholar
Namysłowska I., Terapia rodzin, Warszawa 1997.
Google Scholar
Sobczyk A., Rodzina chrześcijańska w nauczaniu papieża Franciszka, „Teologia i Moralność” 2014, 16, 201–214.
Google Scholar
Stańczak J., Stelmach K., Urbanowicz M., Małżeństwa oraz dzietność w Polsce, https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5468/23/1/1/malzenstwa_i_dzietnosc_w_polsce.pdf (01.09.2018).
Google Scholar
Szpringer M., Zięba J., Kobiety jako specyficzna grupa osób spożywających alkohol – uwarunkowania, skutki, leczenie, www.neurocentrum.pl/dcten/wp-content/uploads/szpringer_m4p.pdf (15.09.2018).
Google Scholar
Świętochowski W., Rodzina w ujęciu systemowym, w: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny, Warszawa 2015, 21–45.
Google Scholar
Varela J., Molina M., Twoje małżeństwo się liczy, Kraków 2015.
Google Scholar
Wasilewska-Ostrowska K., Samotność osób starszych w kontekście zmian demograficznych, „Kultura i Edukacja” 2013, 4, 234–244.
Google Scholar
Wieteska M., Międzypokoleniowy dialog wspólnie zamieszkujących dorosłych dzieci i ich rodziców – perspektywa społeczno-ekonomiczna, „Wychowanie w Rodzinie” 2015, 11, 155–177.
Google Scholar
Wojaczek K., Pastoralna troska o małżeństwo i rodzinę, w: W. Surmiak (red.), Rodzina miłością wielka (?), Katowice 2014, 72–84.
Google Scholar
Wojaczek K., Profilaktyka kryzysu małżeństwa, Lublin 2013.
Google Scholar
Wojciechowska L., Syndrom pustego gniazda. Dobrostan matek usamodzielniających się dzieci, Warszawa 2008, 11.
Google Scholar
Zalewska S., Syndrom pustego gniazda, Warszawa 2012.
Google Scholar
Ziemska M., Zmiany w relacjach małżeńskich w cyklu życia rodziny, w: M. Ziemska (red.), Rodzina współczesna, Warszawa 2001, 44–57.
Google Scholar
Zurzycki M., Dowartościowanie działania łaski w duszpasterstwie rodzin, w: J. Goleń (red.), Towarzyszyć małżeństwu i rodzinie. Inspiracje adhortacji apostolskiej „Amoris laetitia” dla duszpasterstwa rodzin, Lublin 2017, 135–147.
Google Scholar
Authors
Tomasz Gajdahttps://orcid.org/0000-0003-0491-0477
Mgr lic. teologii, ks. diecezji opolskiej, doktorant w Katedrze Duszpasterstwa Rodzin w Instytucie Teologii Pastoralnej i Katechetyki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.
