Tempus gaudii - tempus tristitiae. Historyczny rozwój dwóch wymiarów Adwentu
Karol Litawa
UPJP2Abstrakt
Pytanie zawarte w tytule artykułu jest prowokacją do pogłębienia problematyki związanej z przeżywaniem liturgicznego okresu Adwentu. Analiza historyczno-teologiczna liturgii i zwyczajów Adwentu, pogłębiona o antropologiczne zrozumienie tego okresu w kategoriach radości (gaudii) i smutku (tristitiae), pozwala na podjęcie próby odpowiedzi na postawione pytanie: czy Adwent jest czasem radości, czy może smutku? Kształtowanie się liturgii tego okresu w Kościele łacińskim, szczególnie w tradycji galijskiej i rzymskiej, ukazuje niezwykle ważny czynnik kulturotwórczy w rozumieniu obrzędów, jak i teologii Adwentu. Wzajemne przenikanie się tych dwóch tradycji doprowadzi ostatecznie do połączenia ich w jedną, co w konsekwencji Kościół przez wieki będzie pielęgnował i w epoce post Vaticanum II ukaże w celebracjach liturgicznych i ich teologii.
Bibliografia
Źródła
Amalariusz z Metzu. 2017. Dzieła. Porządek antyfonarza i inne pisma o świętych obrzędach reguły życia duchownych i mniszek. T. 2. Red. Tadeusz Gacia. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Eusebe de Cesarea. Vie de Constantin. Red. Friedhelm Winkelmann, Luce Pietri, Marie-Joseph Rondeau. 2013. Source Chretienne 559: 214.
Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. 2003. Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii. Zasady i wskazania. Poznań: Pallotinum.
Liturgia Godzin. Codzienna modlitwa Ludu Bożego. Okres Adwentu. Okres Narodzenia Pańskiego. 2006. T. 1. Poznań: Pallotinum.
Mszał Rzymski dla diecezji polskich. 2010. Wydanie drugie poprawione. Poznań: Pallotunum.
Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza ogłoszone w motu proprio Pawła VI Mysterii paschalis celebrationem (10 II 1969): nr 39 (11.05.2021). https://www.orsza.pl/images-media/roznosci/kalendarz/normy.pdf
Sacramentarium Veronense XLIII. In ieiunio mensi decimi. 19943. Red. Leo Cunibert Mohlberg, Roma: Herder.
Siedlecki Jan. 2009. Śpiewnik Kościelny. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Księży Misjonarzy.
Bibliografia załącznikowa
Bereszyński Grzegorz. 2010. „Przyjdź Panie, nie zwlekaj. Liturgia i pobożność ludowa Adwentu”. Warszawskie Studia Teologiczne 23/2: 193-204.
Bergamini Augusto. 2001. Anno liturgico. W Liturgia. Dizionari di San Paolo. Ed. Domenico Sartore, Achille M. Triacca, Carlo Cibien, 78-95. Cinisello Balsamo: San Paolo.
Brzeziński Daniel. 2003. „Marana tha, przyjdź, Panie Jezu!”. Niedziela. Edycja płocka 48 (10.05. 2021). https://www.niedziela.pl/artykul/22540/nd/%E2%80%9EMarana-tha-Przyjdz-Panie-Jezu%E2%80%9D-2.
Chavasse Antoine. 1953. „L’Avent Romain du VIe au VIIIe siècle”. Ephemerides Liturgicae 67: 297-308.
Ganoczy Alexandre. 1999. Podręcznik teologii dogmatycznej. Nauka o stworzeniu. T. 3. Tłum. Janina Fenrychowa. Kraków: Wydawnictwo M, 96-97
Hild Jean. 1959. „L’Avent”. La Maison-Dieu 59: 10-24.
Jounel Pierre. 1984. L’Avvento. W La Chiesa in preghiera. La liturgia e il tempo. T. 4. Red. Aimé Georges Martimort. Edizione italiana Adelio Biazzi, 112-119. Brescia: Editrice Queriniana.
Jungmann Josef Andreas. 1941. Advent und Voradvent. W Gewordene Liturgie. Studien und Durchblicke, 232-294. Innsbruck-Leipzig: Rauch.
Muroni Pietro Angelo. 2016. Il Mistero di Cristo nel tempo e nello spazio. La celebrazione cristiana. Roma: Urbaniana University Press.
Nadolski Bogusław. 2006. Leksykon Liturgii. Poznań: Pallotinum.
Nadolski Bogusław. 2013. Liturgika 2. Liturgia i czas. Poznań: Pallotinum.
Nocent Adrien. 2000. Il tempo della manifestazione. W Anàmnesis. L’anno-liturgico. T. 6. Ed. Matias Auge, Adrien Nocent, Marcel Rooney, Ildebrando Scicolone, Anscar Chupungco, Achille Triacca, 175-205. Genova-Milano: Marietti.
Nocent Adrien. 2000. Panoramica storica dell’evoluzione dell’anno liturgico. W Anàmnesis. L’anno-liturgico. T. 6. Ed. Matias Auge, Adrien Nocent, Marcel Rooney, Ildebrando Scicolone, Anscar Chupungco, Achille Triacca, 37-53. Genova-Milano: Marietti.
Nowak Jacek. 2009. Maryja w liturgii i pobożności Kościoła. Poznań: Pallotinum.
Plucińska Aldona. 2009. Polskie świętowanie. Adwent. Gody. Zapusty. Łódź: Księży Młyn
Righetti Mario. 20053. Storia liturgica. Anno liturgico. T. 2. Milano: Ancora, 49.
Sroka Józef. 2013. Teologiczne treści Adwentu i Okresu Bożego Narodzenia. W Mysterium Christi. T. 6: Rok liturgiczny. Red. Wacław Świerzawski, 223-229. Zawichost – Kraków – Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.
Wilmart André. 1910. „Le prétendu Liber Officiorum de Saint Hilaire et l’Avent liturgique”. Revue Bénédictine 27: 500-513.
Winling Raymond. 2018. L’Avent. mémoire, attente et accomplissement. Paris: Salvator.
Żądło Andrzej. 2004. „Liturgia i formy pobożności ludowej w adwencie w świetle Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii”. Ruch Biblijny i Liturgiczny 4 (57): 245-260.
Amalariusz z Metzu. 2017. Dzieła. Porządek antyfonarza i inne pisma o świętych obrzędach reguły życia duchownych i mniszek. T. 2. Red. Tadeusz Gacia. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Eusebe de Cesarea. Vie de Constantin. Red. Friedhelm Winkelmann, Luce Pietri, Marie-Joseph Rondeau. 2013. Source Chretienne 559: 214.
Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. 2003. Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii. Zasady i wskazania. Poznań: Pallotinum.
Liturgia Godzin. Codzienna modlitwa Ludu Bożego. Okres Adwentu. Okres Narodzenia Pańskiego. 2006. T. 1. Poznań: Pallotinum.
Mszał Rzymski dla diecezji polskich. 2010. Wydanie drugie poprawione. Poznań: Pallotunum.
Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza ogłoszone w motu proprio Pawła VI Mysterii paschalis celebrationem (10 II 1969): nr 39 (11.05.2021). https://www.orsza.pl/images-media/roznosci/kalendarz/normy.pdf
Sacramentarium Veronense XLIII. In ieiunio mensi decimi. 19943. Red. Leo Cunibert Mohlberg, Roma: Herder.
Siedlecki Jan. 2009. Śpiewnik Kościelny. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Księży Misjonarzy.
Bibliografia załącznikowa
Bereszyński Grzegorz. 2010. „Przyjdź Panie, nie zwlekaj. Liturgia i pobożność ludowa Adwentu”. Warszawskie Studia Teologiczne 23/2: 193-204.
Bergamini Augusto. 2001. Anno liturgico. W Liturgia. Dizionari di San Paolo. Ed. Domenico Sartore, Achille M. Triacca, Carlo Cibien, 78-95. Cinisello Balsamo: San Paolo.
Brzeziński Daniel. 2003. „Marana tha, przyjdź, Panie Jezu!”. Niedziela. Edycja płocka 48 (10.05. 2021). https://www.niedziela.pl/artykul/22540/nd/%E2%80%9EMarana-tha-Przyjdz-Panie-Jezu%E2%80%9D-2.
Chavasse Antoine. 1953. „L’Avent Romain du VIe au VIIIe siècle”. Ephemerides Liturgicae 67: 297-308.
Ganoczy Alexandre. 1999. Podręcznik teologii dogmatycznej. Nauka o stworzeniu. T. 3. Tłum. Janina Fenrychowa. Kraków: Wydawnictwo M, 96-97
Hild Jean. 1959. „L’Avent”. La Maison-Dieu 59: 10-24.
Jounel Pierre. 1984. L’Avvento. W La Chiesa in preghiera. La liturgia e il tempo. T. 4. Red. Aimé Georges Martimort. Edizione italiana Adelio Biazzi, 112-119. Brescia: Editrice Queriniana.
Jungmann Josef Andreas. 1941. Advent und Voradvent. W Gewordene Liturgie. Studien und Durchblicke, 232-294. Innsbruck-Leipzig: Rauch.
Muroni Pietro Angelo. 2016. Il Mistero di Cristo nel tempo e nello spazio. La celebrazione cristiana. Roma: Urbaniana University Press.
Nadolski Bogusław. 2006. Leksykon Liturgii. Poznań: Pallotinum.
Nadolski Bogusław. 2013. Liturgika 2. Liturgia i czas. Poznań: Pallotinum.
Nocent Adrien. 2000. Il tempo della manifestazione. W Anàmnesis. L’anno-liturgico. T. 6. Ed. Matias Auge, Adrien Nocent, Marcel Rooney, Ildebrando Scicolone, Anscar Chupungco, Achille Triacca, 175-205. Genova-Milano: Marietti.
Nocent Adrien. 2000. Panoramica storica dell’evoluzione dell’anno liturgico. W Anàmnesis. L’anno-liturgico. T. 6. Ed. Matias Auge, Adrien Nocent, Marcel Rooney, Ildebrando Scicolone, Anscar Chupungco, Achille Triacca, 37-53. Genova-Milano: Marietti.
Nowak Jacek. 2009. Maryja w liturgii i pobożności Kościoła. Poznań: Pallotinum.
Plucińska Aldona. 2009. Polskie świętowanie. Adwent. Gody. Zapusty. Łódź: Księży Młyn
Righetti Mario. 20053. Storia liturgica. Anno liturgico. T. 2. Milano: Ancora, 49.
Sroka Józef. 2013. Teologiczne treści Adwentu i Okresu Bożego Narodzenia. W Mysterium Christi. T. 6: Rok liturgiczny. Red. Wacław Świerzawski, 223-229. Zawichost – Kraków – Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.
Wilmart André. 1910. „Le prétendu Liber Officiorum de Saint Hilaire et l’Avent liturgique”. Revue Bénédictine 27: 500-513.
Winling Raymond. 2018. L’Avent. mémoire, attente et accomplissement. Paris: Salvator.
Żądło Andrzej. 2004. „Liturgia i formy pobożności ludowej w adwencie w świetle Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii”. Ruch Biblijny i Liturgiczny 4 (57): 245-260.
Litawa, K. (2021). Tempus gaudii - tempus tristitiae. Historyczny rozwój dwóch wymiarów Adwentu. Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars, 57(1), 75–88. https://doi.org/10.25167/ls.3962
Autorzy
Karol LitawaStatystyki
Downloads
Download data is not yet available.
Inne teksty tego samego autora
- Karol Litawa, Obrzęd nałożenia paliusza metropolitom - historia i teologia , Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars: Tom 51 Nr 1 (2018): LitS
- Karol Litawa, Pneumatologiczny charakter sakramentu bierzmowania , Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars: Tom 54 Nr 2 (2019): LitS
- Karol Litawa, Posługi świeckich w liturgii eucharystycznej – zarys historyczny , Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars: Tom 59 Nr 1 (2022): LitS
- Karol Litawa, Odnowa czy reforma liturgiczna w świetle teologii Benedykta XVI , Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars: Tom 62 Nr 2 (2023): LitS
