Liturgiczne zastosowanie świętego myronu (krzyżma)  w tradycji bizantyjskiej.  Namaszczenia w sakramencie chrztu i bierzmowania

Przemysław Nowakowski

doi:10.25167/ls.5034

Opublikowane: 2023-10-27

Tom 61 Nr 1 (2023)

Liturgiczne zastosowanie świętego myronu (krzyżma) w tradycji bizantyjskiej. Namaszczenia w sakramencie chrztu i bierzmowania

Przemysław Nowakowski

Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars

Dział: Liturgie Orientu

https://doi.org/10.25167/ls.5034

Abstrakt

Artykuł ukazuje rodzaje różne zastosowań krzyżma (świętego myronu) w liturgii Kościoła prawosławnego. Przedstawione są najpierw szczególne miejsce i znaczenie krzyżma (myronu) w liturgii tradycji bizantyjskiej. Autor omawia następnie ewolucję bizantyjskich namaszczeń chrzcielnych (przedchrzcielne i pochrzcielne) w kontekście wpływów syryjskiej tradycji liturgicznej. Szczególną uwagę zwraca na namaszczenie krzyżmem (myronem), które w obrządku bizantyjskim pełni rolę sakramentu bierzmowania (miropomazanie). Ukazuje namaszczenia myronem na różnych częściach ciała i towarzyszące im modlitwy, na przykładzie dawnej praktyki Cerkwi rosyjskiej (XVII wiek). Na koniec podjęta została próba sformułowania liturgicznej teologii ciała ludzkiego, wyłaniająca się z tej wschodniej praktyki wielu namaszczeń w obrzędach bierzmowania.

Słowa kluczowe:

liturgia, tradycja bizantyjska, Duch Święty, krzyżmo, myron, chrzest, bierzmowanie, miropomazanie, namaszczenia chrzcielne, modlitwy, ciało, teologia

Inne teksty tego samego autora

Przemysław Nowakowski, Reforma liturgiczna jest nieodwracalna , Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars: Tom 54 Nr 2 (2019): LitS
Przemysław Nowakowski, EPHEMERIDES LITURGICAE 132 (2018) nr 3 - 4 , Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars: Tom 53 Nr 1 (2019): LitS
Przemysław Nowakowski, Konferencja Synod Zamojski , Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars: Tom 56 Nr 2 (2020): LitS
Przemysław Nowakowski, EPHEMERIDES LITURGICAE 138 (2018), nr 1‒2 , Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars: Tom 53 Nr 1 (2019): LitS
Przemysław Nowakowski, Sprawozdanie "Synody Zamojskie" Listopad 2020 , Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars: Tom 58 Nr 2 (2021): LitS
Przemysław Nowakowski, Udział osób homoseksualnych w życiu liturgicznym Kościoła , Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars: Tom 64 Nr 2 (2024)

Pobierz pliki

02_01a_Nowakowski.pdf

Zasady cytowania

Nowakowski, P. (2023). Liturgiczne zastosowanie świętego myronu (krzyżma) w tradycji bizantyjskiej. Namaszczenia w sakramencie chrztu i bierzmowania. Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars, 61(1), 121–137. https://doi.org/10.25167/ls.5034

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

, Opredelenia Wladimirskago sobora izlożennyja w gramote Kirilla II (Russkaja Istoriczeskaja Biblioteka, VI). Sankt Peterburg 1908: Tipografia Imperatorskoj Akademii Nauk, 93 - 94.
Google Scholar

Almazow Aleksandr. 1884. Istoria czinoposledowanij Kreszsczenia i Miropomazania. Prilożenia. Kazań: Tipografia Imperatorskago Uniwersiteta.
Google Scholar

Arranz Michail. 2003. Izbrannyje soczinenia po liturgike. Tom 1. Tainstwa wizantijskogo ewchologia, Rim – Moskwa: Institut Filosofii, Teologii i Istorii sw. Fomy.
Google Scholar

Arranz Miguel. 1978. Evolution des rites d'incorporation et réadmission dans l'Eglise selon l'Euchologe byzantin, W Gestes et paroles dans les diverses familles liturgiques (Bibliotheca Ephemerides Liturgicae, Subsidia 14), 31 – 76. Roma : C.L.V – Edizioni Liturgiche.
Google Scholar

Arranz Miguel. 1983. „Admission dans l'Église des convertis des hérésies ou d’autres religions non-chrétiennes”. Orientalia Christiana Periodica 49: 42 - 90.
Google Scholar

Arranz Miguel. 1986. „Les Sacrements de l’ancien Euchologe contantinopolitain (7) Bénédiction de l’eau et de l'huile baptismales”, Orientalia Christiana Periodica 52 : 145 – 170.
Google Scholar

Arranz Miguel. 1987. „Les Sacrements de l’ancien Euchooge constantinopolitain (8) Baptême et onction”. Orientalia Christiana Periodica 53 : 59 - 106.
Google Scholar

Arranz Miguel. 1991. “Della Confermazione. Ricordando P. Louis Ligier SJ (1911 – 1989)”. Orientalia Christiana Periodica 57 (1991): 208.
Google Scholar

Arranz Miguel, Parenti Stefano. 1989. Liturgia patristica orientale. Tracce per uno studio sistematico. W Complementi interdisciplinari di patrologia. Red. Antonio Quacquarelli, 605 – 655. Roma : Citta Nuova Editrice.
Google Scholar

Botte Bernard. 1905. “Le baptême dans l’Eglise Syrien”. Echos d’Orient 8: 137-155.
Google Scholar

Botte Bernard. 1967. L'onction postbaptismale dans l'ancien patriarcat d'Antioche. W Miscellanea liturgica in onore di S.E. il Cardinale Giacomo Lercaro, t. II, 795 - 808. Roma : Descleée.
Google Scholar

Cyrille de Jerusalem. Catéchèses Mystagogiques. Red. Auguste Piédagnel (Sources Chrétiennes 126). Paris 1966 : Editions du Cerf.
Google Scholar

Danielou Jean. 1968. „Chrismation pré-baptismal et divinité de l'Esprit chez Grégoire de Nysse”. Recherches de science religieuse 56:184-190.
Google Scholar

Dmitriewskij Aleksej. 1884. Bogoslużenie w Russkoj cerkwi w XVI weke. Kazań: Tipografia Imperatorskogo uniwersiteta,
Google Scholar

Dupuy Bernard. 1990. „La concession du saint myron à la métropolie de Kiev et et ses aspects actuels”. Istina 35: 94 – 104.
Google Scholar

Golubinskij Jewgenij. 1900. Istoria Russkoj Cerkwi. Moskwa: Uniwersitetskaja tipografia.
Google Scholar

Ioannou P.P. 1962. Fonti, Fasc. IX, Discipline générale antique (IV – IX s.), Les Canons des Synodes Particuliers. Rome : Tipografia Italo-Orientale.
Google Scholar

Kostiuczuk Jakub, Ławreszuk Marek, Tofiluk Jerzy. 2016. Specyfika polskiej terminologii prawosławnej. Koncepcja normatywizacji pisowni. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Google Scholar

Kretschmar Georg. 1977. „Nouvelles recherches sur l'initiation chrétienne”. La Maison Dieu 132 : 7 – 32.
Google Scholar

Lampe Geoffrey W.H. 1951. The seal of the Spirit. A study in the Doctrine of Baptisme and Confirmation in the New Testament and the Fathers. London: Longmans Green.
Google Scholar

Lebedew Piotr. 1904. Nauka o bogoslużenii Prawosławnoj cerkwi. t. 1. Moskwa.
Google Scholar

Leroy François J. 1967. L'homilétique de Proclus de Costantinople (Studi e testi, 247). Città del Vaticano: Biblioteca Apostolica Vaticana.
Google Scholar

Ligier Louis. 1990, La confermazione. Significato e implicazioni ecumeniche ieri e oggi. Napoli : Edizioni Dehoniane.
Google Scholar

Menevisoglou Paulos. 1983. „Le Saint Chrême dans l’Eglise Orthodoxe”. Episkepsis 294 : 11 – 14.
Google Scholar

Mitchell Leonel L. 1966. Baptismal Anointing. London: SPCK Publishing.
Google Scholar

Neunheuser Burkhard. 1966. Baptême et confirmation. Paris : Les Edition du Cerf.
Google Scholar

Nikolskij Konstantin. 1858. Obozrenie bogoslużebnych knig Prawosłavnoj Rossijskoj Cerkwi po otnoszeniju ich k cerkownomu ustawu. Sanktpeterburg: Tipografia Imperatorskoj Akademi Nauk.
Google Scholar

Nowakowski Przemysław. 1998. „Duch Święty w inicjacji chrześcijańskiej – obrzęd namaszczenia krzyżmem we wschodniej tradycji liturgicznej pierwszych wieków”. Liturgia Sacra 4 (1): 39 – 48.
Google Scholar

Nowakowski Przemysław. 2008. Obrzęd poświęcenia myronu czyli krzyżma w tradycji kijowskiej. W Introibo ad altare Dei. Księdzu Profesorowi Stefanowi Koperkowi CR z okazji 70-lecia urodzin. (Studia,16). Red. S. Szczepaniec, Jarosław Superson, Janusz Mieczkowski, 381 – 401. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej.
Google Scholar

Nowakowski Przemysław. 2019. Le corps humain comme object d’onctions avec le saint myron dans la tradition byzantine slave (russe).W Le corps humain dans la liturgie. 65 Semaine d’études liturgique Saint-Serge (Studia Oecumenica Friburgensia, 90). Red. André Lossky, Goran Sekulovski, Thomas Pott, 237-250. Münster : Aschendorff Verlag.
Google Scholar

Odincow Nikołaj. 1881. Porjadok obszczestwennogo i czastnogo bogoslużenja w drewnej Rossii do XVI weka. Sankt Peterburg.
Google Scholar

Priluckij Wasilij. 1912. Czastnoje bogoslużenie w Russkoj cerkwi w XVI i perwoj połowinie XVII wieka. Kiew: Tipografia Petr Barskij.
Google Scholar

Salachas Dimitrios. 1992. L’iniziazione cristiana nei Codici orientale e latino, Bologna – Roma : Edizioni Dehoniane.
Google Scholar

Smolodowicz Daniil. 1896. Liturgika. Kiew.
Google Scholar

Winkler Gabriela. 1978. „The original Meaning of the Prebaptismal Anoiting and its Implications”. Worship 52: 24 – 45.
Google Scholar

Przemysław Nowakowski

przemyslawnowakowski63@gmail.com

Afiliacja:

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie Polska

Biogram

Przemysław Nowakowski CM, dr hab., prezbiter w Zgromadzeniu Misjonarzy św. Wincentego a Paulo, dyrektor Instytutu Liturgicznego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, wykładowca UPJPII i Instytutu Nauk Religijnych w Kijowie (Ukraina). Członek redakcji czasopism: „Ephemerides Liturgicae” (Rzym), „Polonia Sacra” (UPJPII), „Nasza Przeszłość” (Kraków). Inicjator i koordynator dorocznych międzynarodowych sympozjów liturgicznych „Ad Fontes Liturgicos” (Polska, Słowacja, Ukraina, Węgry). W latach 2020-22 redaktor serii publikacji na temat Synodu Zamojskiego Kościoła greckokatolickiego (1720). Zainteresowania naukowe: liturgika porównawcza, wpływy łacińskie na liturgię obrządku bizantyjskiego w Kościele greckokatolickim, bizantyjsko-słowiańskie księgi liturgiczne (XVII i XVIII w.).