Społeczny obowiązek zawiadomienia o przestępstwie jako przykład lex imperfecta?
Agnieszka Kania
Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Prawa i Administracji. Katedra Prawa Karnego i Postępowania KarnegoAbstrakt
This article focuses on the legal nature of the civic duty to report an offence (Article 304(1) of the Code of Criminal Procedure). Assuming that the solution does not constitute a classic example of lex imperfecta, it is concluded that the breach of its provisions might produce effects only in the sphere of moral judgements. While reflecting on the so-called imperfect norms (norms without sanctions), the analysis concerns not only their legal nature and compliance with the requirements of the principles of legislative technique, but also the possibility of compliance with the current provisions of law being motivated by both an external compulsion and an internal compulsion arising out of the authority of law or persuasive and educational processes. Furthermore, based on the analysis of the civic duty to report an offence in terms of criminal trials, it is concluded that the mechanism does not merely create a regulatory framework for rewarding active civic involvement in crime prevention, but also mandates to count on loyalty of that part of society which has internalized certain norms and values correlating with the requirements of the criminal legislation for the public. It also implicates a need for sanction on criminal law.
Słowa kluczowe:
lex imperfecta, norms without sanctions, civic duty to report an offenceBibliografia
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE z 25 października 2012 r. ustanawiająca normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw Dz.U. UE L 315/57.
Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 11 września 2014 r. Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury (Dz.U. z 2014 r., poz. 1218).
Google Scholar
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz.U. z 2002 r. Nr 100, poz. 908, t.j. z dnia 29 lutego 2016 r.).
Google Scholar
Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. z 2015 r., poz. 1390).
Google Scholar
Ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. o ochronie i pomocy dla pokrzywdzonego i świadka (Dz.U. z 2015 r., poz. 21).
Google Scholar
Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 maja 1994 r., K 1/94, „Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego” 1994, nr 1, poz. 10.
Google Scholar
Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 czerwca 1989 r., U 15/88, „Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego” 1989, nr 1, poz. 10.
Google Scholar
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2014 r., SDI 28/14, Legalis nr 1182701.
Google Scholar
Postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 grudnia 1999 r., U 7/99, „Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego” 1999, nr 7, poz. 170.
Google Scholar
Postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 października 2004 r., U 5/02, „Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego – Seria A” 2004, nr 9, poz. 102.
Google Scholar
Postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 kwietnia 2004 r., P 16/03, „Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego – Seria A” 2004, nr 4, poz. 36.
Google Scholar
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 23 września 2015 r., I ACa 406/15, Legalis nr 1352338.
Google Scholar
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 30 października 2015 r., I ACa 567/15, Legalis nr 1378303.
Google Scholar
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 11 października 2001 r., I Aca 505/00, Legalis nr 52320.
Google Scholar
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 1980 r., I KR 35/79, LEX nr 17217.
Google Scholar
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 2000 r., IV KKN 331/00, LEX nr 51135.
Google Scholar
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 1998 r., II KKN 328/96, LEX nr 34012.
Google Scholar
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 stycznia 1999 r., P 2/98, „Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego” 1999, nr 1, poz. 2.
Google Scholar
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 kwietnia 2000 r., K 23/99, „Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego” 2000, nr 3, poz. 89.
Google Scholar
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Poznaniu z dnia 10 marca 2011 r., IV SA/Po 85/11, Legalis nr 826057.
Google Scholar
Antosiewicz J., Uwagi na tle art. 23 i 24 k.c., „Problemy Praworządności” 1989, nr 2.
Google Scholar
Buchała K., Prawo karne materialne, Warszawa 1989.
Google Scholar
Chauvin T., Stawecki T., Winczorek P., Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2014.
Google Scholar
Cora S., Z problematyki zawiadomienia o przestępstwie, [w:] Aktualne problemy prawa i procesu karnego. Księga ofiarowana Profesorowi Janowi Grajewskiemu, red. M. Płachta, Gdańsk 2003.
Google Scholar
Cora S., Zawiadomienie o przestępstwie jako obowiązek i uprawnienie, „Państwo i Prawo” 2011, nr 6.
Google Scholar
Dąbrowska-Kardas M., Analiza dyrektywalna przepisów części ogólnej kodeksu karnego, Warszawa 2012.
Google Scholar
Dudka K., Anonim a wszczęcie postępowania, „Prokuratura i Prawo” 2005, nr 4.
Google Scholar
Dudka K., Prawny obowiązek zawiadomienia o przestępstwie a odpowiedzialność pokrzywdzonego za czyn z art. 240 k.k., „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2005, nr 1.
Google Scholar
Dziedziak W., Działanie motywacyjne sankcji prawnych i moralnych, „Studia Iuridica Lublinensia” 2005, nr 5.
Google Scholar
Dziedziak W., O działaniu sankcji moralnych (szkic problematyki), [w:] Polska lat dziewięćdziesiątych. Przemiany państwa i prawa, red. M. Mozgawa, M. Nazar, J. Stelmasiak, T. Bojarski, Lublin 1997.
Google Scholar
Ehrlich S., Dynamika norm, Warszawa 1988.
Google Scholar
Gołaszewska M., Internalizacja wartości, „Etyka” 1978, t. 16.
Google Scholar
Grajewski J., Przebieg procesu karnego, Warszawa 2001.
Google Scholar
Grajewski J., Paprzycki L.K., Steinborn S., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 1: Komentarz do art. 1–424 k.p.k., red. J. Grajewski, Kraków 2006.
Google Scholar
Grzegorczyk T., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 1: Art. 1–467, Warszawa 2014.
Google Scholar
Grzeszczyk W., Obowiązek zawiadomienia o przestępstwie, „Prokuratura i Prawo” 1998, nr 10.
Google Scholar
Hotel M., Rychlewska A., Jurydyzacja życia a skuteczność prawa, „Kwartalnik Prawo – Społeczeństwo – Ekonomia” 2015, nr 1.
Google Scholar
Hurrelmann K., Struktura społeczna a rozwój osobowości. Wprowadzenie do teorii socjalizacji, tł. M. Roguszka, Poznań 1994.
Google Scholar
Jabłońska-Bonca J., Przesłanki stanowienia norm bez sankcji, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1984, nr 4.
Google Scholar
Kaźmierczyk S., Pulka Z., Wstęp do prawoznawstwa, Wrocław 2002.
Google Scholar
Kochanowski J., Jurydyzacja życia, „Palestra” 2002, nr 7–8.
Google Scholar
Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2014.
Google Scholar
Kodeks karny. Część szczególna, t. 2: Komentarz, art. 222–316, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2013.
Google Scholar
Kodeks karny. Komentarz, red. A. Grześkowiak, K. Wiak, Warszawa 2014.
Google Scholar
Kodeks karny. Komentarz, red. M. Filar, Warszawa 2014.
Google Scholar
Kodeks karny. Komentarz, red. R.A. Stefański, Warszawa 2015.
Google Scholar
Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. D. Świecki, Warszawa 2013.
Google Scholar
Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. J. Skorupka, Warszawa 2015.
Google Scholar
Konstańczak S., Internalizacja wartości moralnych, Słupsk 2001.
Google Scholar
Korybski A., Leszczyński L., Pieniążek A., Wstęp do prawoznawstwa, Lublin 2003.
Google Scholar
Kruk E., Lex imperfecta w prawie administracyjnym, „Studia Iuridica Lublinensia” 2006, nr 8.
Google Scholar
Kruszyński P., Z problematyki wszczęcia postępowania w sprawach o przestępstwa ścigane na wniosek, „Problemy Praworządności” 1987, nr 12.
Google Scholar
Kunicka-Michalska B., Fałszywe oskarżenie w procesie karnym PRL na tle prawno-porównawczym, Toruń 1967.
Google Scholar
Kustra E., Podstawy teorii legislacji, Toruń 1982.
Google Scholar
Lipczyńska M., Przesłanki procesu karnego a zawiadomienie o przestępstwie, „Problemy Praworządności” 1981, nr 5.
Google Scholar
Lipczyńska M., Zawiadomienie o przestępstwie, „Problemy Kryminalistyki” 1965, nr 56–57.
Google Scholar
Łupiński J., Społeczny obowiązek zawiadomienia o przestępstwie, „Prokuratura i Prawo” 2009, nr 1.
Google Scholar
Marek A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2010, s. 519.
Google Scholar
Mikos J., Sobolewski Z., Prawny obowiązek zawiadomienia o przestępstwie, „Problemy Kryminalistyki” 1967, nr 66.
Google Scholar
Młynarczyk Z., Zawiadomienie o przestępstwie, „Prokuratura i Prawo” 1995, nr 3.
Google Scholar
Niesiołowski J., Paszkiewicz R., Zagadnienie przymusu w prawie, „Państwo i Prawo” 1989, nr 10.
Google Scholar
Opałek K., Wróblewski J., Zagadnienia teorii prawa, Warszawa 1969.
Google Scholar
Pałecki K., Prawoznawstwo. Zarys wykładu. Prawo w porządku społecznym, Warszawa 2003.
Google Scholar
Podgórecki A., Społeczne warunki skuteczności działania przepisów prawnych, „Studia Socjologiczne” 1962, nr 2.
Google Scholar
Ponikowski R., Aspekty procesowe i kryminalistyczne pierwszej informacji o przestępstwie, „Nowe Prawo” 1973, nr 5.
Google Scholar
Reykowski J., Motywacja, postawy prospołeczne a osobowość, Warszawa 1979.
Google Scholar
Sawczyn W., Środki dyscyplinowania administracji publicznej w prawie o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Warszawa 2009.
Google Scholar
Smołka M., Społeczne działanie sankcji prawnej, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G” 1975, vol. 22.
Google Scholar
Sobolewski Z., Przestępstwo uchylania się od denuncjacji (wybrane zagadnienia), „Annanles Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G” 1977, vol. 24.
Google Scholar
Studnicki F., Działanie przepisu prawa. Model teoretyczny, „Studia Socjologiczne” 1962, nr 2.
Google Scholar
Studnicki F., Przepływ wiadomości o normach prawnych, Kraków 1965.
Google Scholar
Szałkowski R., Z problematyki społecznych uwarunkowań skuteczności ścigania karnego, „Państwo i Prawo” 1985, nr 2.
Google Scholar
Szczepański J., Elementarne pojęcia socjologii, Warszawa 1970.
Google Scholar
Szewczyk M., Zawiadomienie o przestępstwie – obowiązek i uprawnienie, „Krakowskie Studia Prawnicze” 1972, t. 5.
Google Scholar
Sztompka P., Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków 2002.
Google Scholar
Szyprowski B., Uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa jako faktyczna przesłanka wszczęcia postępowania przygotowawczego, „Prokuratura i Prawo” 2006, nr 3.
Google Scholar
Śmiałowski J., Pojęcie i analiza sankcji prawnej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Prawnicze” 1962, nr 9.
Google Scholar
Turowski J., Socjologia. Małe struktury społeczne, Lublin 1999.
Google Scholar
Waltoś S., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 26 października 1967 r., V KRN 762/67, „Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych” 1968, nr 11.
Google Scholar
Waltoś S., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2003.
Google Scholar
Wierczyński G., Redagowanie i ogłaszanie aktów normatywnych. Komentarz, Warszawa 2010.
Google Scholar
Wilk L., Obowiązek denuncjacji w prawie karnym (art. 240 k.k.), „Prokuratura i Prawo” 1999, nr 1.
Google Scholar
Wojtczak S., Zasady techniki prawodawczej – kilka uwag dodatkowych, „Państwo i Prawo” 2005, nr 10.
Google Scholar
Wojtczak S., Zasady techniki prawodawczej – luka w prawie?, „Państwo i Prawo” 2005, nr 1.
Google Scholar
Wronkowska S., Podstawowe pojęcia prawa i prawoznawstwa, Poznań 2003.
Google Scholar
Wronkowska S., Problemy racjonalnego tworzenia prawa, Poznań 1982.
Google Scholar
Wronkowska S., Zasady techniki prawodawczej, czy rzeczywiście luka w prawie?, „Państwo i Prawo” 2005, nr 2.
Google Scholar
Wronkowska S., Zieliński M., Komentarz do zasad techniki prawodawczej z dnia 20 czerwca 2002 r., Warszawa 2012.
Google Scholar
Wronkowska S., Ziembiński Z., Zarys teorii prawa, Poznań 1997.
Google Scholar
Wróblewski J., Model racjonalnego tworzenia prawa, „Państwo i Prawo” 1973, nr 11.
Google Scholar
Wyciszczak S., Zasada praworządności w postępowaniu przygotowawczym, „Problemy Praworządności” 1987, nr 11.
Google Scholar
Zabłocki S., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 22 III 1974, IV KRN 6/74, „Państwo i Prawo” 1975, nr 10.
Google Scholar
Zalasiński T., Zasady prawidłowej legislacji w poglądach Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2008.
Google Scholar
Zasady techniki prawodawczej. Komentarz do rozporządzenia, red. J. Warylewski, Warszawa 2003.
Google Scholar
Zasady techniki prawodawczej w zakresie aktów prawa miejscowego. Komentarz praktyczny z wzorami oraz przykładami, red. D. Szafrański, Warszawa 2014.
Google Scholar
Ziembiński Z., Problemy podstawowe prawoznawstwa, Warszawa 1980.
Google Scholar
Ziembiński Z., Teoria prawa, Warszawa-Poznań 1978.
Google Scholar
Ziembiński Z., Założenia faktyczne wypowiedzi normatywnych, „Etyka” 1977, t. 15.
Google Scholar
Autorzy
Agnieszka KaniaStatystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz poszczególni Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego, mających samodzielne znaczenie).
W Opolskich Studiach Administracyjno - Prawnych mogą być publikowane tylko utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
Na podstawie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (określane jako „RODO") administratorem danych osobowych osób publikujących w Opolskich Studiach Administracyjnoprawnych (Wydawnictwo UO) jest Uniwersytet Opolski z siedzibą przy pl. Kopernika 11a, 45-040 Opole.
Artykuły zamieszczone w czasopiśmie objęte są licencją Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
(CC BY-NC-ND 4.0)
Z pozostałych zamieszczonych w niniejszym czasopiśmie utworów można korzystać w ramach dozwolonego użytku zgodnie z art. 23-35 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Więcej szczegółów o licencji CC BY-NC-ND 4.0 znajdą Państwo na stronie:
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/deed.pl
Treść licencji dostępna pod linkiem:
Inne teksty tego samego autora
- Agnieszka Kania, Rola ustawowych wskazań sądowego wymiaru kary w kontekście praw jednostki karanej , Opolskie Studia Administracyjno-Prawne: Tom 17 Nr 1 (2019)