Ontologia cudu, egzegeza pytajnika i inne inspiracje z polsko-niemieckich miast podzielonych - jako pokłosie lektury monografii wrocławskich socjolożek pogranicza
Marcin Dębicki
Uniwersytet WrocławskiAbstrakt
Artykuł koncentruje się na niedawno wydanej książce poświęconej fragmentom pogranicza polsko-niemieckiego: Cud pogranicza? Zgorzelczanie, gubinianie i słubiczanie o życiu w miastach podzielonych. Jest to analiza porównawcza tego, jak transgraniczny wymiar życia w tych miastach jest portretowany przez ich mieszkańców. Książka jest oparta na empirycznych badaniach przeprowadzonych w tych miastach przez autorki (Kamillę Dolińską, Julitę Makaro i Natalię Niedźwiecką-Iwańczak – wrocławskie socjolożki) w latach 2010–2015.
Należy podkreślić, że artykuł nie jest zwykłą recenzją. Poza jej „tradycyjnymi” elementami, zawiera on bowiem komentarze na temat socjologii pogranicza i rozważania dotyczące pogranicza i relacji polsko-niemieckich. W ten sposób dochodzimy do centralnej części tekstu, tj. ontologii cudu, który wydarzył się (lub nie) w owych trzech miastach podzielonych tego pogranicza. Taka mieszana natura artykułu skutkuje jego nietypową strukturą, jako że nie stawiam w nim hipotez, a moja metoda badawcza sprowadza się do odniesienia ustaleń autorek do literatury przedmiotu oraz mojej własnej wiedzy na temat badanej rzeczywistości.
W artykule zajmuję się naturą cudu zasygnalizowanego w tytule książki, a także pytajnika, którym opatrzono frazę „cud pogranicza”. W konkluzji przychylam się do stanowiska autorek, które piszą, że obecnie nie można jednoznacznie stwierdzić, że cud ów wydarzył się w badanych miastach. Jednocześnie zaakcentowałbym mocniej, że odległość, która dzieli stan obecny oraz rzeczony cud, jest mniejsza, niż się wydaje. Poza tym uwypukliłbym, że lepiej byłoby tu mówić o cudzie normalności niż po prostu o cudzie. Ostatecznie jednak podkreślam, że książka znacząco poszerza naszą wiedzę na temat transgranicznego aspektu życia w polsko-niemieckich miastach podzielonych, a moje uwagi sygnalizują raczej nieco inne rozłożenie akcentów niż rzeczywistą korektę.
Słowa kluczowe:
pogranicze polsko-niemieckie, Zgorzelec, Gubin, Słubice, socjologia pograniczaBibliografia
Agnew, J. (2007). No Borders, No Nations: Making Greece in Macedonia. Annals of the Association of American Geographers, no. 2.
Google Scholar
Babbie, E. (2004). Badania społeczne w praktyce. Warszawa.
Google Scholar
Boehnke, K., Rippl, S., Fuss, D. (2015). Sustainable Civil-Society Engagement: Potentials of a Transnational Civil Society in French-German, Polish-German, and Czech-German Border Regions. Sustainability, no. 4.
Google Scholar
Billig, M. (2008). Banalny nacjonalizm. Kraków.
Google Scholar
Brambilla, C. (2015). Exploring the critical potential of the borderscapes concept. Geopolitics, no. 1.
Google Scholar
Brym, M. (2011). The Integration of European Union Borderlands: A Case Study of Polish Opinions on Cross-Border Cooperation along the Polish-German Border. The University of the Fraser Valley Research Review, no. 3.
Google Scholar
Dębicki, M. (2010) Stereotypy Czechów wobec Polaków na pograniczu – regionalne zróżnicowanie oraz determinanty stanu rzeczy. Wrocław.
Google Scholar
Dębicki, M., Doliński, W. (2011). Stereotyp mieszkańców Görlitz w oczach zgorzelczan w oparciu o analizę wybranych zmiennych społeczno- demograficznych. W: Zgorzelec jako miasto pograniczne w opiniach jego mieszkańców, K. Dolińska, N. Niedźwiecka-Iwańczak (red.), Wrocław.
Google Scholar
Dębicki, M., Doliński W. (2013). Sympatia i „ciepła obojętność” jako kategorie analityczne stosunku zgorzelczan do mieszkańców Görlitz. Opuscula Sociologica, nr 2.
Google Scholar
Dolińska, K., Makaro, J., Niedźwiecka-Iwańczak, N. (2016). Od miast przygranicznych do miast pogranicza? Wybrane miasta pogranicza zachodniego w świetle analiz socjologicznych. W: Co po kryzysie?, G. Skąpska, M.S. Szczepański, Ż. Stasieniuk (red.), Warszawa.
Google Scholar
Dolińska, K., Makaro, J., Niedźwiecka-Iwańczak, N. (2018). Cud pogranicza? Zgorzelczanie, gubinianie i słubiczanie o życiu w miastach podzielonych. Kraków.
Google Scholar
Dołzbłasz, S. (2015). Symmetry or asymmetry? Cross-border openness of service providers in Polish-Czech and Polish-German border towns. Moravian Geographical Reports, no. 1.
Google Scholar
Hardi, T., Uszkai A. (2017). Theoretical Models of Cross-border Integration. Sociální studia/Social Studies, no. 1.
Google Scholar
Jańczak, J. (2013). Przesunięcie koncepcyjne w studiach granicznych. Przegląd Politologiczny, nr 2.
Google Scholar
Jańczak, J, Martín-Uceda, J. (2018). A View of German-Polish Cross-Border Cooperation: an Experience from the 2007–2013 INTERREG Programme. Pogranicze. Polish Borderlands Studies, no. 3.
Google Scholar
Klatt, M., Herrmann, H. (2011). Half empty or half full? Over 30 years of regional cross-border cooperation within the EU: Experiences at the Dutch–German and Danish–German border. Journal of Borderlands Studies, no. 1.
Google Scholar
Knippschild, R., Schmotz, A. (2015). Seizing the opportunities of European integration. W: Microcosm of European Integration. The German-Polish Border Regions in Transformation, E. Opiłowska, J. Roose (eds.), Baden-Baden.
Google Scholar
Kurcz, Z. (red.), (1999). Pogranicze z Niemcami a inne pogranicza Polski. Wrocław.
Google Scholar
Kurcz, Z. (2009). O transgraniczu i transgraniczności. W: Polskie transgranicza, Z. Kurcz, A. Sakson (red.), Wrocław.
Google Scholar
Kurcz, Z. (2010). Socjologia pogranicza i człowiek pogranicza w świetle polskich doświadczeń. W: Okolice socjologicznej tożsamości. Księga poświęcona pamięci Wojciecha Sitka, Z. Kurcz, I. Taranowicz (red.), Wrocław.
Google Scholar
Kurczewska, J. (2007a). Pogranicza i granice współczesnej Polski – mapa problemów. W: Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Pogranicza Polski w integrującej się Europie, M. Zielińska, B. Trzop, K. Lisowski (red.), Zielona Góra.
Google Scholar
Kurczewska, J. (2007b). [przypis]. W: H. Donnan, Th.M. Wilson, Granice tożsamości, narodu, państwa, Kraków.
Google Scholar
Opiłowska, E. (w druku). Polsko-niemiecka współpraca transgraniczna – cud normalności?, referat wygłoszony podczas konferencji naukowej „Sąsiedztwa III RP – Niemcy”, Wrocław, 4–5 kwietnia 2019.
Google Scholar
Opioła, W., Czepil, B. (2013). O znaczeniu kategorii pogranicza w polskiej politologii. Pogranicze. Polish Borderlands Studies, nr 1.
Google Scholar
Roose, J., Kaden, U. (2017). Three perspectives in borderland research. How borderland studies could exploit its potential, W: Advances in European Borderlands Studies, E. Opiłowska, J. Roose, Z. Kurcz (eds.), Baden-Baden.
Google Scholar
Sadowski, A. (1996). Od miast przygranicznych do miast pogranicza (Na podstawie miast obszaru przygranicznego wschodniej Polski). Pogranicze. Studia Społeczne, t. V.
Google Scholar
Scott, J.W. (2016). Rebordering Central Europe: Observations on Cohesion and Cross-border Cooperation. Cross-Border Review.
Google Scholar
Słownik... (1998). Słownik Języka Polskiego PWN A–K, M. Szymczak (red.), Warszawa.
Google Scholar
Stosunek... (2018). Stosunek do innych narodów, M. Omyła-Rudzka (opr.). Komunikat CBOS, nr 37.
Google Scholar
Trojanowska-Strzęboszewska, M. (2018). Paradygmat bezpieczeństwa w polityce imigracyjnej UE. Studia Europejskie, nr 2.
Google Scholar
Von Marschall, Ch. (2016). Sind wir noch gute Nachbarn?, Der Tagesspiegel, 16 czerwca.
Google Scholar
Walicki, A. (2012) (głos w dyskusji), Intencje i skutki reformy szkolnictwa wyższego – dyskusja redakcyjna, Kultura i Społeczeństwo, nr 1.
Google Scholar
Wilson, Th.,M., Donnan, H. (2000). Nation, state and identity at international borders. W: Border identities. Nation and state at international frontiers, Th.M. Wilson, H. Donnan (eds.), Cambridge.
Google Scholar
Wojakowski, D. (2013). Kłopoty z pograniczem. Socjologia wobec tradycji i ponowoczesności. Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie/Politechnika Śląska, nr 65.
Google Scholar
Wróblewski, Ł. (2018). Powiązania społeczno-gospodarcze na pograniczu polsko-niemieckim w warunkach rynku wewnętrznego Unii Europejskiej. Studia Regionalne i Lokalne, nr 4.
Google Scholar
Zenderowski, R., Brzezińska A. (2014). Miasta podzielone granicą państwową w nowych państwach członkowskich UE: od separacji do integracji. Pogranicze. Polish Borderlands Studies, nr 2.
Google Scholar
Autorzy
Marcin DębickiStatystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 Pogranicze. Polish Borderlands Studies
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
