O wybranych translokacjach komunikacyjnych w dyskursie religijnym
Maria Wojtak
Abstrakt
The article presents a characteristics of several contemporary communication phenomena transforming religious discourse in its Catholic version. The author understands discourse as the entirety of communication practices specific to a particular community of believers, which in the course of various interactions fixes and agrees relevant to this community content, preserves appropriate scenarios of communication behavior and rules for their completion by utterances and/or non-verbal means. The author emphasizes the peculiarity of the religious discourse that is open to transcendence. She limits the scope of the presented communication phenomena to the catechetical discourse, which now focuses on participation of the catechized people in the process of catechesis. The methods of catechesis should therefore take into account the spiritual needs of the believers. Catechesis formulated in this mode promotes communication experiments, especially the processes of movement, i.e. translocation of speech genres from the secular to sacred realm. According to the author these translocations are accomplished in new genre forms that maintain the memory of their basic genre code, but at the same time are subject to processes of transformation conducive to the creation of new genre patterns. Some of them do not have genre identifiers in the form of special names and are only a beginning of new conventions. Such status is attributed by the author to evangelization visiting card analyzed in the article. Some of them gain names and create a series that preserves the innovative principles of the genre. As an example, the author discusses messages called the heaventels. They are an adaptation of the SMS convention for simulated (stylized) communication of God as the sender to the man. Translocations are favourable to launching of the adaptation processes and formation of genre duplicates that make the input (secular) genre form more capacious and communicatively catchy.
Słowa kluczowe:
discourse, religious discourse, catechetical discourse, speech genreBibliografia
Balcerzan E., 2000, W stronę genologii multimedialnej. – Genologia dzisiaj, red. W. Bolecki, I. Opacki, Warszawa, s. 86–101.
Google Scholar
Balcerzan E., 2007, Nowe formy w pisarstwie i wynikające stąd porozumienia. – Polska genologia literacka, red. D. Ostaszewska, R. Cudak, Katowice, s. 252–268.
Google Scholar
Draguła A., 2005, Czy istnieje młodzieżowa odmiana języka religijnego? – Język religijny dawniej i dziś, t. II, red. S. Mikołajczak, ks. T. Węcławski, Poznań, s. 88–93.
Google Scholar
Draguła A., 2008, Transgresja języka – o Bogu po świecku. Na podstawie wybranych tekstów młodzieżowych. – Język katechezy, red. R. Przybylska, W. Przyczyna, Tarnów, s. 213–223.
Google Scholar
Draguła A., 2012, Copyright na Jezusa. Język, znak, rytuał między wiarą a niewiarą, Warszawa.
Google Scholar
Gajda S., red., 2005, Przewodnik po stylistyce polskiej, Opole.
Google Scholar
Grześkiewicz E., 2016, Modlitwa indywidualna w analizie genologicznej, Kraków.
Google Scholar
Krzempek M., 2006, SMS jako genologiczne signum temporis, „Stylistyka” XV, s. 362–367.
Google Scholar
Makuchowska M., 2008, Polski dyskurs religijny – tradycja i zmiana. – Język polski w europejskiej przestrzeni kulturowo-językowej, red. S. Gajda, Opole, s. 282–374.
Google Scholar
Malinowska E., 2004, Napisz do mnie przez telefon – od epistoły do SMS-a. – Gatunki mowy i ich ewolucja, t. II, Tekst a gatunek, red. D. Ostaszewska, Katowice, s. 193–197.
Google Scholar
Misiaszek K., 2008, Charakter języka katechezy. – Język katechezy, red. R. Przybylska, W. Przyczyna, Tarnów, s. 52–69.
Google Scholar
Młyńska E., 2008, Język a podstawowe modele katechezy. – Język katechezy, red. R. Przybylska, W. Przyczyna, Tarnów, s. 70–94.
Google Scholar
Nocoń J., 2013, Styl dydaktyczny – styl dyskursu dydaktycznego. – Przewodnik po stylistyce polskiej. Style współczesnej polszczyzny, red. E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk, Kraków, s. 111–139.
Google Scholar
Nowak M., 2015, „Lekarstwo dla wszystkich”. O sposobach uczenia i propagowania modlitwy. – Człowiek, zjawiska i teksty kultury w komunikacji społecznej, red. M. Karwatowska, R. Litwiński, A. Siwiec, Lublin, s. 203–216.
Google Scholar
Panasiuk J., Zimny R., 2007, Wizytówka – tekst czy nie-tekst? – Gatunki mowy i ich ewolucja, t. III, Gatunek a odmiana funkcjonalna, red. D. Ostaszewska, Katowice, s. 116–129.
Google Scholar
Przybylska R., Przyczyna W., 2005, Komunikacja w Kościele współczesnym. Bariery i pomosty. – Bariery i pomosty w komunikacji językowej Polaków, red. J. Bartmiński, U. Majer-Baranowska, Lublin, s. 213–232.
Google Scholar
Szafrański A., Zapała F., 1983, [hasło] Ewangelizacja.–Encyklopedia katolicka, t. 4, red. R. Łukaszyk, L. Bieñkowski, F. Gryglewicz, Lublin, k. 1436–1439.
Google Scholar
Wilkoń A., 2002, Spójność i struktura tekstu, Kraków.
Google Scholar
Wojtak M., 2009, Polimorficzność stylu religijnego we współczesnej polszczyźnie. – Język religijny dawnej i dziś, t. V, red. ks. P. Bortkiewicz, S. Mikołajczak, M. Rybka, Poznań, s. 115–125.
Google Scholar
Wojtak M., 2010, Dyskurs religijny w mediach. Próba rekonesansu. – Dyskurs religijny w mediach, red. D. Zdunkiewicz-Jedynak, Tarnów, s. 14–22.
Google Scholar
Wojtak M., 2011, Współczesne modlitewniki w oczach językoznawcy. Studium genologiczne, Tarnów.
Google Scholar
Wojtak M., 2013, Przeobrażenia języka religijnego w ostatnim siedemdziesięcioleciu – zarys problematyki. – 70 lat współczesnej polszczyzny. Zjawiska. Procesy. Tendencje. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Mazurowi, red. A. Dunin-Dudkowska, A. Małyska, Lublin, s. 311–340.
Google Scholar
Wojtak M., 2014a, Język nasz ojczysty w religijnej sferze komunikacyjnej (wybrane zagadnienia). – Język nasz ojczysty. Zbiór studiów, red. B. Taras, Rzeszów, s. 103–119.
Google Scholar
Wojtak M., 2014b, Wartości w wywiadzie – wartość wywiadu. – Współczesne media. Wartości w mediach. Wartości mediów, t. 2, Wartości mediów, red. I. Hofman, D. Kępa-Figura, Lublin, s. 225–239.
Google Scholar
Wojtak M., 2015a, Modlitewnik jako lekarstwo. Analiza genologiczna, „Roczniki Humanistyczne KUL”, T. LXIII, z. 6, s. 241–261.
Google Scholar
Wojtak M., 2015b, Gdy „między” jest w środku, czyli o przenikaniu się konwencji gatunkowych w konkretnych tekstach (na przykładzie przekazów prasowych). – Gatunki mowy i ich ewolucja, t. V, red. D. Ostaszewska, J. Przyklenk, Katowice, s. 82–93.
Google Scholar
Wojtak M., 2015c, Kulturowe uwikłania współczesnego dyskursu (stylu) religijnego – zarys problematyki, „Stylistyka” XXIV, s. 55–74.
Google Scholar
Wojtak M., 2016a, O dyskursie religijnym, jego osobliwościach i przeobrażeniach.– Dyskurs i jego odmiany, red. B. Witosz, K. Sujkowska-Sobisz, E. Ficek, Katowice, s. 71–85.
Google Scholar
Wojtak M., 2016b, Okowy konwencji i modna innowacyjność (na przykładzie współczesnych modlitewników). – Konwencja i kreacja w tekstach kultury, red. M. Karwatowska, R. Litwiński, A. Siwiec, Lublin, s. 193–216.
Google Scholar
Woźny A., red., 2003, Translokacje i transpozycje w mediach, Wrocław.
Google Scholar
Zając M., 2010, [hasło] Nowa Ewangelizacja. – Encyklopedia katolicka, t. 14, Lublin, k. 13–14.
Google Scholar
Zdunkiewicz-Jedynak D., 2007, Język w polskim Kościele katolickim początku XXI wieku: przegląd najważniejszych zjawisk. – Język polski jako narzędzie komunikacji we współczesnym świecie, red. J. Mazur, M. Rzeszutko-Iwan, Lublin, s. 115–129.
Google Scholar
Zwiefka-Chwałek A., 2003, Słowo elektroniczne. Strategie werbalne w epoce nowych mediów. – Translokacje i transpozycje w mediach, red. A. Woźny, Wrocław, s. 15–67.
Google Scholar
Autorzy
Maria WojtakStatystyki
Downloads
Licencja
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
Inne teksty tego samego autora
- MARIA WOJTAK, MARZENA MAKUCHOWSKA, MODLITWA JAKO GATUNEK JĘZYKA RELIGIJNEGO, Opole 1998, 127 s. , Stylistyka: Tom 8 (1999): Styl i gatunek - Стиль и жанр - Style and Genre
- MARIA WOJTAK, Badania nad językiem i stylem polskiego dramatu ( cz. II)* - dramat powojenny , Stylistyka: Tom 6 (1997): Русская стилистика - Russian Stylistics
- Maria Wojtak, O początkach stylu religijnego w polszczyźnie , Stylistyka: Tom 1 (1992): Stylistyka dziś
- Maria Wojtak, Aleksander Wilkoń, Język artystyczny. Studia i szkice, Katowice 1999, 187 s. , Stylistyka: Tom 10 (2001): Stylistyka dziś - Style and Humour - Stil' i ûmor
- MARIA WOJTAK, BARBARA BOGOŁĘBSKA, TRADYCJE RETORYCZNE W STYLISTYCE POLSKIEJ. NARODZINY DYSCYPLINY. Łódź 1996, 140 s. , Stylistyka: Tom 6 (1997): Русская стилистика - Russian Stylistics
- MARIA WOJTAK, BOŻENA WITOSZ, OPIS W PROZIE NARRACYJNEJ NA TLE INNYCH ODMIAN DESKRYPCJI, Katowice 1997, 150 s. , Stylistyka: Tom 8 (1999): Styl i gatunek - Стиль и жанр - Style and Genre
- Maria Wojtak, Stylistyczne wymiary sprawności komunikacyjnej Polaków ze Wschodu , Stylistyka: Tom 5 (1996): Stylistyka stosowana
- Maria Wojtak, Szkic do portretu naukowego Profesor Teresy Skubalanki , Stylistyka: Tom 17 (2008): Znaczenie i styl
- MARIA WOJTAK, Badania nad językiem i stylem polskiego dramatu ( cz. I) , Stylistyka: Tom 4 (1995): Tekst i styl - Text and style - Текст и стиль
- Maria Wojtak, Barbara Sandig, Stilistik Der Deutschen Sprache, Berlin - New York: W. de Gruyter, 1986, 368 s. , Stylistyka: Tom 1 (1992): Stylistyka dziś
