Przekład tekstu naukowego na tle lingwistycznych badań polonistycznych i germanistycznych

Anna Hanus; Iwona Szwed

Opublikowane: 2019-12-30

Tom 23 (2014)

Przekład tekstu naukowego na tle lingwistycznych badań polonistycznych i germanistycznych

Anna Hanus , Iwona Szwed

Abstrakt

Linguistic studies in various countries are often anchored in different traditions and based on different models of competence, which may result in discrepancies in approach to specific linguistic problems and concepts. Subsequently, attempts of academic exchange between the linguists coming from different countries are often hindered by terminological problems. In order to make the interchange of the ideas in international academic circles possible a dialogue is the first and an indispensable condition in which
the role of a translator, as a link between different traditions and research models, seems crucial.
The inspiration for the present article was the ongoing work on the German translation of Genologia lingwistyczna. Zarys problematyki (Linguistic genology. An outline) by Bożena Witosz (publ. 2005). Translating of this monograph is being carried out under the NPRH (National Program for the Advancement of the Humanities) grant for the years 2012-2014. This translation is supposed to contribute to the above-mentioned dialogue between the linguists, and to promote the academic achievements of Polish linguistic
genology among the German-speaking readers. Additionally, it is an inspiration for critical thought on discrepancies, but also common features in Polish and German textology, which make substantial impact on the translation of the foregoing monograph.
The article presents specific translation problems, e.g. questions of referring to divergent systems of knowledge and citing quotes embedded in those systems; using source texts connected to the Polish culture and literary traditions, dissimilarities in Polish and German academic style in linguistic papers or difficulties in rendering the author’s individual style.
The article also highlights the importance of deep translator’s reflection on the specificity and uniqueness of the two research areas, the more that it is difficult to find models of the translations of this kind, since to date any papers in the area of Polish linguistic genology have not been translated into German.

Inne teksty tego samego autora

1 2 > >>

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Hanus, A., & Szwed, I. (2019). Przekład tekstu naukowego na tle lingwistycznych badań polonistycznych i germanistycznych. Stylistyka, 23, 357–375. Pobrano z https://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/s/article/view/1798

Cited by / Share

Bibliografia

Adamzik ., 2001, Die Zukunft von Text(sorten)linguistik. Textsortennetze, Textsortenjelder, Textsorten in Verbund. - Zur Kulturspezifik von Textsorten, Hrsg. U. Fix, S. Habscheid, J. Klein, Tübingen.
Google Scholar

Antos ., Tietz, H„ 1997, Einleitung: Quo vadis, Textlinguistik? - Die Zukunft der Textlinguistik. Traditionen - Transformationen - Trends, Hrsg. G. Antos, H. Tietz, Tübingen.
Google Scholar

Bilut-Homplewicz Z., 2009, Lingwistyka tekstu w Polsce i w Niemczech - próba bilansu. - Lingwistyka tekstu w Polsce i w Niemczech. Pojęcia, problemy, perspektywy, red. Z. Bilut-Homplewicz, W. Czachur, M. Smykała, Wrocław.
Google Scholar

Bilut-Homplewicz Z., 2010, Tauntonimia terminologiczna? Kilka uwag o użyciu terminów "Diskurs" i "dyskurs" w językoznawstwie niemieckim i polskim, "Słowo. Studia językoznawcze". 1. s. 21 33.
Google Scholar

Bilut-Homplewicz Z., 2013, Prinzip Perspektivierung. Germanistische und połonistische Textlinguistik. - Entwicklungen, Probleme, Desiderata, Teil 1: Germanistische Textlinguistik, Frankfurt/Main.
Google Scholar

Bilut-Homplewicz Z., Czachur W., Smykała M. (red.), 2009a, Lingwistyka tekstu w Niemczech. Pojęcia, problemy, perspektywy. (Antologia tłumaczeń), Wrocław.
Google Scholar

Bilut-Homplewicz Z., Czachur W., Smykała M. (red.), 2009b, Lingwistyka tekstu w Polsce i w Niemczech. Pojęcia, problemy, perspektywy, Wrocław.
Google Scholar

Bilut-I łomplewicz Z., Czachur W., Miller D., Szwed I. (red.), Tekst i dyskurs / Text und Diskurs, nr 6: Medienanalyse als Text- und Diskursanalyse (w druku), Warszawa.
Google Scholar

Biniewicz J., 2003, Kształtowanie się polskiego języka nauk matematyczno-przyrodniczych, Opole.
Google Scholar

Bogołębska B., Worsowicz M., 2010, Styl - dyskurs - media, Łódź.
Google Scholar

Boniecka B., 1999, Lingwistyka tekstu. Teoria i praktyka, Lublin.
Google Scholar

Brandt M. i in., 1983, Der Einfluß der kommunikativen Strategie auf die Textstruktur - dargestellt am Beispiel des Geschäftsbriefes. — Sprache und Pragmatik. Lunder Symposium 1982, Hrsg. I. Rosengren, Stockholm.
Google Scholar

Brinker K., 1992, Linguistische Textanalyse, Berlin.
Google Scholar

Dobrzyńska T., Heinemann W., Wawrzyniak Z., 2009, Lingwistyka tekstu w Polsce i w Niemczech - geneza, stan i perspektywy. Rozmowa z prof. Teresą Dobrzyńską, prof. Wolfgangiem Heinemannem i prof. Zdzisławem Wawrzyniakiem. - Lingwistyka tekstu w Niemczech. Pojęcia, problemy, perspektywy. (Antologia tłumaczeń), red. Z. Bilut-Homplewicz, W. Czachur, M. Smykała, Wrocław.
Google Scholar

Dobrzyńska T., 2009, Pojęcie tekstu. Tekst - całościowy komunikat. - Lingwistyka tekstu w Niemczech. Pojęcia, problemy, perspektywy. (Antologia tłumaczeń), red. Z. Bilut-Homplewicz, W. Czachur, M. Smykała, Wrocław.
Google Scholar

Duszak A., 1998, Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa.
Google Scholar

Furman W., Kaliszewski A., Wolny-Zmorzyński K., 2000, Gatunki dziennikarskie. Specyfika ich tworzenia i redagowania, Rzeszów.
Google Scholar

Gajda S., 1982, Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym, Wrocław.
Google Scholar

Gajda S., 2001, Styl naukowy. — Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin.
Google Scholar

Göpferich S., 1995, Textsorten in Naturwissenschaften und Technik, Tübingen.
Google Scholar

Grzenia J., 2006, Komunikacja językowa iv Internecie, Warszawa.
Google Scholar

Hanus A., 2012, Czy "gatunek" to "rodzaj"? W gąszczu genologii polonistycznej i germanistycznej, "Stylistyka", XXI, s. 319-333.
Google Scholar

Harweg R., 1968, Pronomina und Textkonstitution, München.
Google Scholar

Heinemann M„ Heinemann W., 2002, Grundlagen der Textlinguistik. Interaktion - Text — Diskurs, Tübingen.
Google Scholar

Heinemann W., 2000, Textsorte - Textmuster - Texttyp. - Text und Gesprächslinguistik. Ein internationales Handbuch zeitgenössischer Forschung, 1. Halbband, Hrsg. K. Brinker, G. Antos, W. Heinemann. S.F. Sager, Berlin-New York.
Google Scholar

Heinemann W., 2009, Rodzaj tekstu — wzorzec tekstu - typ tekstu. - Lingwistyka tekstu w Niemczech. Pojęcia, problemy, perspektywy. (Antologia tłumaczeń), red. Z. Bilut-Homplewicz, W. Czachur, M. Smykała, Wrocław.
Google Scholar

Heinemann W., Viehweger D., 1991, Textlinguistik. Eine Einführung, Tübingen.
Google Scholar

Kamińska-Szmaj 1., 2001, Język wiadomości prasowych przed rokiem 1989 i po roku 1989, "Poradnik Językowy", z.1.
Google Scholar

Kita M., 1998, Wywiad prasowy. Język - gatunek - interakcja, Katowice.
Google Scholar

Koch W., Rosengren 1., Schonebohm M., 1981, Ein pragmatisch orientiertes Textanalvseprogramm. - Sprache und Pragmatik. Lunder Symposium 1980, Hrsg. I. Rosengren, Lund.
Google Scholar

Kretzenbacher H.L., 1992, Wissenschaftssprache, Heidelberg.
Google Scholar

Labocha J., 2009, Lingwistyka tekstu w Polsce. - Lingwistyka tekstu w Niemczech. Pojęcia, problemy, perspektywy. (Antologia tłumaczeń), red. Z. Bilut-Homplewicz, W. Czachur, M. Smykała, Wrocław.
Google Scholar

Lenk H.E.H., 2012, Von der lUokutionsstruktur zum Handlungsweg. Methodologische Überlegungen zur Analyse der Handlungsstruktur von Zeitungskommentaren. - Persuasionsstile in Europa, Hrsg. E.H.H. Lenk, M. Vesalainen, Hildesheim-Zürich-New York.
Google Scholar

Loewe I., 2008, Polska genologia lingwistyczna. Rekonesans. - Tekst i dyskurs / Text und Diskurs, red. W. Czachur, K. Zielińska, Warszawa.
Google Scholar

Loewe I., 2013, Między determinacją a wyborem и’ dyskursie telewizyjnym, czyli od TVP Kultura do TEN Style, „Stylistyka", XXII, s. 251-266.
Google Scholar

Maciejewski M., 2009, Gatunki hipertekstu w perspektywie tekstologicznej. Analiza na przykładzie internetowych prezentacji przedsiębiorstw, Poznań.
Google Scholar

Makuchowska M., 1998, Modlitwa jako gatunek języka religijnego, Opole.
Google Scholar

Malinowska E., 2001, Wypowiedzi administracyjne. Struktura i pragmatyka, Opole.
Google Scholar

Malinowska E., 2012, Konstytucja jako gatunek tekstu prawnego, Opole.
Google Scholar

Malinowska E. (red.), 2004, Język, prawo, społeczeństwo, Opole.
Google Scholar

Mazur J., 1990, Styl i tekst w aspekcie pragmatycznym, "Socjolingwistyka", 9.
Google Scholar

Mazur J., 2000, Textlinguistik im slawischen Sprachraum. - Ein internationales Handbuch zeitgenössischer Forschung, 1. Halbband, Hrsg. K. Brinker, G. Antos, W. Heinemann, S.F. Sager, Berlin-New York.
Google Scholar

Motsch W., Viehweger D„ 1981, Sprachhandlung, Satz und Text. - Sprache und Pragmatik. Lunder Symposium 1980, Hrsg. I. Rosengren, Malmö.
Google Scholar

Olszewska D., 2009, Teksty naukowe jako przedmiot badań tekstologicznych. – Lingwistyka tekstu w Polsce i w Niemczech, red. Z. Bilut-Homplewicz, W. Czachur, M. Smykała, Wrocław.
Google Scholar

Ostaszewska D„ 2008, Genologia lingwistyczna jako subdyscyplina współczesnego językoznawstwa. - Polska genologia lingwistyczna, red. D. Ostaszewska, R. Cudak, Warszawa.
Google Scholar

Pätzold J., 1986, Beschreibung und Erwerb von Handlungsmustern. Beispiel: Rezensionen wissenschaftlicher Publikationen, Berlin.
Google Scholar

Pisarek W., 1988, Retoryka dziennikarska, Kraków.
Google Scholar

Pisarek W., 2002, Nowa retoryka dziennikarska, Kraków.
Google Scholar

Redder A., 2003, Literarische Kommunikation. - Schriftliche und mündliche Kommunikation: Begriffe - Methoden - Analysen (Festschrift für K. Brinker zum 65. Geburtstag), Hrsg. J. Hagemann, S.F. Sager, Tübingen.
Google Scholar

Rejter A., 2000, Kształtowanie się gatunku reportażu podróżniczego w perspektywie stylistycznej i pragmatycznej, Katowice.
Google Scholar

Sandig B., 1986, Stilistik der deutschen Sprache, New York.
Google Scholar

Smykała M., 2009, Kontrastywna lingwistyka tekstu w Polsce i w Niemczech. - Lingwistyka tekstu w Niemczech. Pojęcia, problemy, perspektywy. (Antologia tłumaczeń), red. Z. Bilut-Homplewicz, W. Czachur, M. Smykała, Wrocław.
Google Scholar

Stede M., 2008, Computerlinguistik und Textanalyse. - Textlinguistik. 15 Einführungen, Hrsg. N. Janich, Tübingen.
Google Scholar

Storrer A., 2008, Hypertextlinguistik. - Textlinguistik. 15 Einführungen, Hrsg. N. Janich, Tübingen.
Google Scholar

Szwed I., w druku, Analiza struktur illokucyjnych w polskim i niemieckim liście handlowym jako metoda badawcza kontrastywnej lingwistyki tekstu?, "Biuletyn PTJ".
Google Scholar

Weinrich H., 1989, Formen der Wissenschaftssprache, „Jahrbuch 1988 der Akademie der Wissenschaften zu Berlin” (Berlin-New York), s. 119-158.
Google Scholar

Witosz B., 1997, Opis w prozie narracyjnej na tle innych odmian deskrypcji, Katowice.
Google Scholar

Witosz B., 2005, Genologia lingwistyczna. Zarys problematyki, Katowice.
Google Scholar

Witosz B., 2009, Tekst a/i dyskurs w perspektywie polskiej tradycji badań nad tekstem.- Lingwistyka tekstu w Niemczech. Pojęcia, problemy, perspektywy. (Antologia tłumaczeń), red. Z. Bilut Homplewicz, W. Czachur, M. Smykała, Wrocław.
Google Scholar

Witosz B., Genologia lingwistyczna. Zarys problematyki, Katowice (wersja przygotowana w 2013 r. do tłumaczenia na język niemiecki, aktualnie jest w trakcie tłumaczenia).
Google Scholar

Wojtak M., 1998, Stylistyka a pragmatyka - stan i perspektywy w stylistyce polskiej, "Stylistyka", VIII, s. 369-377.
Google Scholar

Wojtak M., 1999, Dyskurs asekuracyjny w dyskursie naukowym. - Dyskurs naukowy: tradycja i zmiana, red. S. Gajda, Opole.
Google Scholar

Wojtak M„ 2001, Pragmatyczne aspekty analiz stylistycznych tekstów użytkowych. - Stylistyka a pragmatyka, red. B. Witosz, Katowice, s. 38 47.
Google Scholar

Wojtak M., 2002a, Wyznaczniki gatunkowe komentarza prasowego. - Tekst w mediach, red. K. Michalewski, Łódź.
Google Scholar

Wojtak M., 2002b, Indywidualna realizacja wzorca gatunkowego kazania, "Stylistyka", XI, s. 413-432.
Google Scholar

Wojtak M., 2004, Gatunki prasowe, Lublin.
Google Scholar

Wyrwas K., 2002, Skarga jako gatunek mowy, Katowice.
Google Scholar

Żmigrodzka B., 1997, Testament jako gatunek tekstu, Katowice.
Google Scholar

Żydek-Bednarczuk U., 2001, Typy, odmiany, klasy tekstów. - Stylistyka a pragmatyka, red. B. Witosz, Katowice.
Google Scholar

Żydek-Bednarczuk U., 2005, Wprowadzenie do lingwistycznej analizy tekstu, Kraków.
Google Scholar