Marii Wojtak teoria genologiczna – w poszukiwaniu gatunkowych reguł tekstu
Abstrakt
Maria Wojtak is one of the most eminent Polish linguists. Her scientific achievements consist of works on linguistic geneology, stylistics, textology and discourse analysis, also from a diachronic perspective. The subject of research is press, religious, artistic,
official and applied texts, ancient and contemporary, as well as religious style and discourse – these areas are highlighted in the article. The cognitive categories of the author’s conception of the text genre and the most important assumptions of
the research methodology are discussed, including the components of the genre pattern, transformations of the canonical pattern into alternation and adaptation patterns, complex genres in the form of genre collections and genre collections, genre style
and genre style versus functional styles. Furthermore, the most important achievements in the field of religious style research are characterised. The article has the character of a critical synthetic discussion.
Słowa kluczowe:
linguistic geneology, text genre, genre patterns, style and religious discourseBibliografia
Literatura
Google Scholar
Prace Marii Wojtak przywołane w artykule
Google Scholar
Wojtak M., 1992, O początkach stylu religijnego w polszczyźnie, „Stylistyka”, t. I, s. 90–97.
Google Scholar
Wojtak M., 1993, Dialog w komedii polskiej na przykładzie wybranych utworów z XVII i XVIII wieku, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Wojtak M., 1996, Styl w perspektywie struktury tekstu (wybrane zagadnienia na przykładzie tekstów sylw). – Styl a tekst, red. S. Gajda, M. Balowski, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 177–186.
Google Scholar
Wojtak M., 1998, Teksty w tekście – o pewnym typie relacji kontekstualnych (na przykładzie ortyli magdeburskich). – Tekst. Analizy i interpretacje, red. J. Bartmiński, B. Boniecka, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 85–97.
Google Scholar
Wojtak M., 1999, Stylistyka tekstów użytkowych – wybrane zagadnienia. – Język –teoria – dydaktyka, red. B. Greszczuk, Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie.
Google Scholar
Wojtak M., 2000, Komedii przeobrażenia, modyfikacje, transformacje. – Gatunki mowy i ich ewolucja, t. I: Mowy piękno wielorakie, red. D. Ostaszewska, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 169–185.
Google Scholar
Wojtak M., Sławkowa E., Witosz B., 2001a, Język artystyczny. – Najnowsze dzieje języków słowiańskich. Język polski, red. S. Gajda, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 243–293.
Google Scholar
Wojtak M., 2001b, Wielostylowość w tekście użytkowym na przykładzie XIX-wiecznego kalendarza. – Studia z historii języka polskiego i stylistyki historycznej ofiarowane Profesor Halinie Wiśniewskiej na 50-lecie Jej pracy dydaktycznej, red. Cz. Kosyl, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 241–256.
Google Scholar
Wojtak M., 2001c, Styl urzędowy. – Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Wojtak M., 2001d, Pragmatyczne aspekty analiz stylistycznych tekstów użytkowych. – Stylistyka a pragmatyka, red. B. Witosz, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 38–47.
Google Scholar
Wojtak M., 2003, Kolaże tekstowe jako forma komunikacji publicystycznej, „Studia Językoznawcze. Synchroniczne i Diachroniczne Aspekty Badań Polszczyzny”, t. 2, s. 9–27.
Google Scholar
Wojtak M., 2004a, Gatunki prasowe, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Wojtak M., 2004b, Gatunki urzędowe na tle innych typów piśmiennictwa użytkowego – zarys problematyki. – Język. Prawo. Społeczeństwo, red. E. Malinowska, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 131–185.
Google Scholar
Wojtak M., 2005, Genologia tekstów użytkowych. – Polonistyka w przebudowie, t. I, red. M. Czermińska i in., Kraków: Wydawnictwo Universitas, s. 132–148.
Google Scholar
Wojtak M., 2006, Gatunek w formie kolekcji a kolekcja gatunków, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze”, t. XV, s. 131–141.
Google Scholar
Wojtak M., 2007a, Styl gatunku, styl gatunkowy a styl funkcjonalny w perspektywie analitycznej. – Gatunki mowy i ich ewolucja, t. III: Gatunek a odmiany funkcjonalne, red. D. Ostaszewska, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 16–24.
Google Scholar
Wojtak M., 2007b, O gatunku złożonym na przykładzie regulaminu kawalerii. – Język polski. Współczesność. Historia, t. 6, red. W. Książek-Bryłowa, M. Nowak, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Wojtak M., 2008, Analiza gatunków prasowych. Podręcznik dla studentów dziennikarstwa i kierunków pokrewnych, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Wojtak M., 2010, Dyskurs religijny w mediach. Próba rekonesansu. – Dyskurs religijny w mediach, red. D. Zdunkiewicz-Jedynak, Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos, s. 7–30.
Google Scholar
Wojtak M., 2011a, Współczesne modlitewniki w oczach językoznawcy. Studium genologiczne, Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos.
Google Scholar
Wojtak M., 2011b, O relacjach dyskursu, stylu, gatunku i tekstu, „Tekst i Dyskurs – Text und Diskurs”, nr 4, s. 71–78.
Google Scholar
Wojtak M., 2011c, Osobliwe byty gatunkowe i tekstowe w ich uwikłaniach komunikacyjnych. – Gatunki mowy i ich ewolucja, t. IV: Gatunek a komunikacja społeczna, red. D. Ostaszewska, J. Przyklenk, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 44–56.
Google Scholar
Wojtak M., 2014a, O języku i stylu polskiego dramatu. Studia i szkice, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Wojtak M., 2014b, O standaryzacji wypowiedzi administracyjnych. – Teksty, podteksty i konteksty. O współczesnej polszczyźnie i jej kontaktach z innymi językami słowiańskimi, red. B. Grochala, E. Pałuszyńska, Pruszków k. Łasku: Oficyna Wydawnicza LEKSEM, s. 138–150.
Google Scholar
Wojtak M., 2015, Kulturowe uwikłania współczesnego dyskursu (stylu) religijnego – zarys problematyki, „Stylistyka”, t. XXIV, s. 55–74.
Google Scholar
Wojtak M., 2016, O dyskursie religijnym, jego osobliwościach i przeobrażeniach. – Dyskurs i jego odmiany, red. B. Witosz, K. Sujkowska-Sobisz, E. Ficek, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 71–85.
Google Scholar
Wojtak M., 2018a, Genologia historyczna – stan, perspektywy, konteksty. – Historia języka w XXI wieku. Stan i perspektywy, red. M. Pastuch, M. Siuciak, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 74–86.
Google Scholar
Wojtak M., 2018b, O wybranych translokacjach komunikacyjnych w dyskursie religijnym, „Stylistyka”, t. XXVII, s. 47–63.
Google Scholar
Wojtak M., 2019a, Wprowadzenie do genologii, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Wojtak M., 2019b, Do Boga…, o Bogu…, przed Bogiem… Gatunki przekazu religijnego w analizie filologicznej, Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos.
Google Scholar
Wojtak M., 2020, O statusie genologicznym wybranych komunikatów przekazu religijnego, „Stylistyka”, t. XXIX, s. 41–53.
Google Scholar
Teksty innych autorów przywołane w artykule
Google Scholar
Bulisz E., 2022, Gatunkowe ukształtowanie współczesnej prasy kobiecej, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Dijk van T., 1980, Macrostructures. An Interdisciplinary Study of Global Struktures in Discourse Cognitions and Interaction, New York: Hillsdale.
Google Scholar
Malinowska E., 2012, Konstytucja jako gatunek tekstu prawnego, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar
Nocoń J., 2020, Kształcenie umiejętności pisania w języku ojczystym w perspektywie lingwistycznej i lingwodydaktycznej, „Didaktické Studie” [Praha], nr 1, s. 38–50.
Google Scholar
Skubalanka T., 1984, Historyczna stylistyka języka polskiego. Przekroje, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Skwarczyńska S., 1975, Pomiędzy historią a teorią literatury, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Google Scholar
Tabisz A., 2006, Kompetencja tekstotwórcza uczniów na przykładzie rozprawki, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar
Wojciechowska A., 2012, Protokół jako świadectwo komunikacji wspólnotowej w drugiej połowie XIX wieku. Studium genologiczne, Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Stylistyka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
Inne teksty tego samego autora
- Jolanta Nocoń, Styl i stylistyka w kształceniu językowym , Stylistyka: Tom 25 (2016): Gajda i stylistyka
- Jolanta Nocoń, Beata Udzik, „Rozważ i uzasadnij”. Struktury argumentacyjne w rozprawkach maturalnych (na poziomie podstawowym), Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, 2019, 358 s. , Stylistyka: Tom 29 (2020): Styl i religia
- Jolanta Nocoń, Sylwetka Pana Profesora Stanisława Gajdy , Stylistyka: Tom 25 (2016): Gajda i stylistyka
- Jolanta Nocoń, Wariantywność stylu tekstu w perspektywie edukacyjnej , Stylistyka: Tom 27 (2018): Styl i aksjologia
- Jolanta Nocoń, Badania nad stylem dydaktycznym w Polsce , Stylistyka: Tom 20 (2011): Integracja w stylistyce - Integration in Stylistics
- Jolanta Nocoń, Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska, Wzorce tekstów ustnych w perspektywie etnolingwistycznej. Wydawnictwo UMCS, Lublin 2007, 452 ss. , Stylistyka: Tom 18 (2009): Styl i kreatywność - Style and Creativity
- Jolanta Nocoń, Maria Wojtak: Współczesne modlitewniki w oczach językoznawcy. Studium genologiczne, Tarnów: Wydawnictwo BIBLOS, 2011, 287 ss. , Stylistyka: Tom 20 (2011): Integracja w stylistyce - Integration in Stylistics
- Jolanta Nocoń, Maria Woitak, Gatunki prasowe, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2004, 327 s. , Stylistyka: Tom 14 (2005): Stylistyka i Kożyna - Stylistics and Kozhina
