Marii Wojtak teoria genologiczna – w poszukiwaniu gatunkowych reguł tekstu

JOLANTA NOCOŃ

Published: 2025-02-20

Vol. 34 (2024)

Marii Wojtak teoria genologiczna – w poszukiwaniu gatunkowych reguł tekstu

JOLANTA NOCOŃ

Abstract

Maria Wojtak is one of the most eminent Polish linguists. Her scientific achievements consist of works on linguistic geneology, stylistics, textology and discourse analysis, also from a diachronic perspective. The subject of research is press, religious, artistic,
official and applied texts, ancient and contemporary, as well as religious style and discourse – these areas are highlighted in the article. The cognitive categories of the author’s conception of the text genre and the most important assumptions of
the research methodology are discussed, including the components of the genre pattern, transformations of the canonical pattern into alternation and adaptation patterns, complex genres in the form of genre collections and genre collections, genre style
and genre style versus functional styles. Furthermore, the most important achievements in the field of religious style research are characterised. The article has the character of a critical synthetic discussion.

Most read articles by the same author(s)

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

NOCOŃ, J. (2025). Marii Wojtak teoria genologiczna – w poszukiwaniu gatunkowych reguł tekstu. Stylistyka, 34, 109–130. Retrieved from https://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/s/article/view/5766

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

References

Literatura
Google Scholar

Prace Marii Wojtak przywołane w artykule
Google Scholar

Wojtak M., 1992, O początkach stylu religijnego w polszczyźnie, „Stylistyka”, t. I, s. 90–97.
Google Scholar

Wojtak M., 1993, Dialog w komedii polskiej na przykładzie wybranych utworów z XVII i XVIII wieku, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Wojtak M., 1996, Styl w perspektywie struktury tekstu (wybrane zagadnienia na przykładzie tekstów sylw). – Styl a tekst, red. S. Gajda, M. Balowski, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 177–186.
Google Scholar

Wojtak M., 1998, Teksty w tekście – o pewnym typie relacji kontekstualnych (na przykładzie ortyli magdeburskich). – Tekst. Analizy i interpretacje, red. J. Bartmiński, B. Boniecka, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 85–97.
Google Scholar

Wojtak M., 1999, Stylistyka tekstów użytkowych – wybrane zagadnienia. – Język –teoria – dydaktyka, red. B. Greszczuk, Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie.
Google Scholar

Wojtak M., 2000, Komedii przeobrażenia, modyfikacje, transformacje. – Gatunki mowy i ich ewolucja, t. I: Mowy piękno wielorakie, red. D. Ostaszewska, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 169–185.
Google Scholar

Wojtak M., Sławkowa E., Witosz B., 2001a, Język artystyczny. – Najnowsze dzieje języków słowiańskich. Język polski, red. S. Gajda, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 243–293.
Google Scholar

Wojtak M., 2001b, Wielostylowość w tekście użytkowym na przykładzie XIX-wiecznego kalendarza. – Studia z historii języka polskiego i stylistyki historycznej ofiarowane Profesor Halinie Wiśniewskiej na 50-lecie Jej pracy dydaktycznej, red. Cz. Kosyl, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 241–256.
Google Scholar

Wojtak M., 2001c, Styl urzędowy. – Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Wojtak M., 2001d, Pragmatyczne aspekty analiz stylistycznych tekstów użytkowych. – Stylistyka a pragmatyka, red. B. Witosz, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 38–47.
Google Scholar

Wojtak M., 2003, Kolaże tekstowe jako forma komunikacji publicystycznej, „Studia Językoznawcze. Synchroniczne i Diachroniczne Aspekty Badań Polszczyzny”, t. 2, s. 9–27.
Google Scholar

Wojtak M., 2004a, Gatunki prasowe, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Wojtak M., 2004b, Gatunki urzędowe na tle innych typów piśmiennictwa użytkowego – zarys problematyki. – Język. Prawo. Społeczeństwo, red. E. Malinowska, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 131–185.
Google Scholar

Wojtak M., 2005, Genologia tekstów użytkowych. – Polonistyka w przebudowie, t. I, red. M. Czermińska i in., Kraków: Wydawnictwo Universitas, s. 132–148.
Google Scholar

Wojtak M., 2006, Gatunek w formie kolekcji a kolekcja gatunków, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze”, t. XV, s. 131–141.
Google Scholar

Wojtak M., 2007a, Styl gatunku, styl gatunkowy a styl funkcjonalny w perspektywie analitycznej. – Gatunki mowy i ich ewolucja, t. III: Gatunek a odmiany funkcjonalne, red. D. Ostaszewska, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 16–24.
Google Scholar

Wojtak M., 2007b, O gatunku złożonym na przykładzie regulaminu kawalerii. – Język polski. Współczesność. Historia, t. 6, red. W. Książek-Bryłowa, M. Nowak, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Wojtak M., 2008, Analiza gatunków prasowych. Podręcznik dla studentów dziennikarstwa i kierunków pokrewnych, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Wojtak M., 2010, Dyskurs religijny w mediach. Próba rekonesansu. – Dyskurs religijny w mediach, red. D. Zdunkiewicz-Jedynak, Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos, s. 7–30.
Google Scholar

Wojtak M., 2011a, Współczesne modlitewniki w oczach językoznawcy. Studium genologiczne, Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos.
Google Scholar

Wojtak M., 2011b, O relacjach dyskursu, stylu, gatunku i tekstu, „Tekst i Dyskurs – Text und Diskurs”, nr 4, s. 71–78.
Google Scholar

Wojtak M., 2011c, Osobliwe byty gatunkowe i tekstowe w ich uwikłaniach komunikacyjnych. – Gatunki mowy i ich ewolucja, t. IV: Gatunek a komunikacja społeczna, red. D. Ostaszewska, J. Przyklenk, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 44–56.
Google Scholar

Wojtak M., 2014a, O języku i stylu polskiego dramatu. Studia i szkice, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Wojtak M., 2014b, O standaryzacji wypowiedzi administracyjnych. – Teksty, podteksty i konteksty. O współczesnej polszczyźnie i jej kontaktach z innymi językami słowiańskimi, red. B. Grochala, E. Pałuszyńska, Pruszków k. Łasku: Oficyna Wydawnicza LEKSEM, s. 138–150.
Google Scholar

Wojtak M., 2015, Kulturowe uwikłania współczesnego dyskursu (stylu) religijnego – zarys problematyki, „Stylistyka”, t. XXIV, s. 55–74.
Google Scholar

Wojtak M., 2016, O dyskursie religijnym, jego osobliwościach i przeobrażeniach. – Dyskurs i jego odmiany, red. B. Witosz, K. Sujkowska-Sobisz, E. Ficek, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 71–85.
Google Scholar

Wojtak M., 2018a, Genologia historyczna – stan, perspektywy, konteksty. – Historia języka w XXI wieku. Stan i perspektywy, red. M. Pastuch, M. Siuciak, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 74–86.
Google Scholar

Wojtak M., 2018b, O wybranych translokacjach komunikacyjnych w dyskursie religijnym, „Stylistyka”, t. XXVII, s. 47–63.
Google Scholar

Wojtak M., 2019a, Wprowadzenie do genologii, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Wojtak M., 2019b, Do Boga…, o Bogu…, przed Bogiem… Gatunki przekazu religijnego w analizie filologicznej, Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos.
Google Scholar

Wojtak M., 2020, O statusie genologicznym wybranych komunikatów przekazu religijnego, „Stylistyka”, t. XXIX, s. 41–53.
Google Scholar

Teksty innych autorów przywołane w artykule
Google Scholar

Bulisz E., 2022, Gatunkowe ukształtowanie współczesnej prasy kobiecej, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Dijk van T., 1980, Macrostructures. An Interdisciplinary Study of Global Struktures in Discourse Cognitions and Interaction, New York: Hillsdale.
Google Scholar

Malinowska E., 2012, Konstytucja jako gatunek tekstu prawnego, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar

Nocoń J., 2020, Kształcenie umiejętności pisania w języku ojczystym w perspektywie lingwistycznej i lingwodydaktycznej, „Didaktické Studie” [Praha], nr 1, s. 38–50.
Google Scholar

Skubalanka T., 1984, Historyczna stylistyka języka polskiego. Przekroje, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Skwarczyńska S., 1975, Pomiędzy historią a teorią literatury, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Google Scholar

Tabisz A., 2006, Kompetencja tekstotwórcza uczniów na przykładzie rozprawki, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar

Wojciechowska A., 2012, Protokół jako świadectwo komunikacji wspólnotowej w drugiej połowie XIX wieku. Studium genologiczne, Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Google Scholar