Modalność epistemiczna w ustnych wypowiedziach maturzystów
Anna Tabisz
Abstrakt
In this article the author analyses components of the epistemic modality, by means of which a student assesses the accuracy of views presented during the oral matriculation examination in the Polish language. Considering the specificity of spoken utterances during the oral matriculation examination, the epistemic modality can be defined as all kinds of information on an intellectual attitude of the speaker who, on the basis of his/her own knowledge and thinking processes which are taking place in his/her mind at a given moment, makes a “gradable” assessment of a view’s reliability. The analysed texts differ depending on the level of certainty of their authors as far as the communicated content is concerned and they can be divided into two basic groups: 1) utterances containing markers of a modal certainty function and 2) utterances with markers of a modal probability function and possibilities which are much more numerous in the examined material. The fact of highlighting the hypothetical nature of views by secondary school graduates comes from a specific asymmetry between an examinee and an examiner, non-equivalence not only of the played social roles but also of areas of knowledge between the speaker and the recipient. The assumption that the examiner knows more results in the fact that students increase the distance to the views which they communicate, what seems to be rather unfortunate because the uncertainty in relation to their own utterances does not favour achieving the recipient’s acceptance or support for the communicated views and this is one of the aims of an argumentative utterance.
Słowa kluczowe:
utterance modality, epistemic modality, argumentative utterance, spoken utterance, educational discourseBibliografia
Bralczyk J., 1978, O leksykalnych wyznacznikach prawdziwościowej oceny sądów, Katowice.
Google Scholar
Cialdini R.B., 2010, Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka, przeł. B. Wojciszke, Gdańsk.
Google Scholar
Duszak A., 1998, Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa.
Google Scholar
Czapiga Z., 2006, Rosyjskie operatory metatekstowe i ich polskie odpowiedniki, Rzeszów.
Google Scholar
Gajda S., 1981, Podstawowe logicznojęzykowe typy mówienia (głoszenie, opis, opowiadanie, rozumowanie), „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu”, Językoznawstwo VII, s. 125–140.
Google Scholar
Gajda S., 1982, Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym, Warszawa.
Google Scholar
Gajda S., 1988, Dialogowość tekstów naukowych, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu”, Językoznawstwo XI, s. 181–192.
Google Scholar
Gajewska U., 2004, Metatekstemy w języku nauk ścisłych, Rzeszów.
Google Scholar
Grzegorczykowa R., 2001, Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa.
Google Scholar
Jędrzejko E., 2001, Jeszcze o modalności z perspektywy badań języka i stylu tekstów artystycznych.–Stylistyka i pragmatyka, red. B. Witosz, Katowice.
Google Scholar
Kaszewski K., 2006, Język dyskusji radiowej: analiza wypowiedzi słuchaczy w Programie III Polskiego Radia, Warszawa.
Google Scholar
Kawka M., 1999, Dyskurs szkolny. Zagadnienia języka, Kraków.
Google Scholar
Korolko M., 1998, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa.
Google Scholar
Kowal J., 1994, O sztuce pisania wypracowań, Kielce.
Google Scholar
Ligara B., 1997, Polskie czasowniki modalne i ich francuskie ekwiwalenty tłumaczeniowe, Kraków.
Google Scholar
Lyons J., 1977/1984, Semantyka, t. 1, przeł. A. Weinsberg, Warszawa.
Google Scholar
Misztal B., 2014, Niewątpliwie, zdecydowanie, rzekomo, bodajże – rola wykładników modalności epistemicznej w rozmowach internetowych.–Kultura mówienia dawniej i dziś, red. M. Kułakowska, A. Myszka, Rzeszów.
Google Scholar
Nagajowa M., 1994, Nauka o języku dla nauki języka, Kielce.
Google Scholar
Nocoń J., 2013, Zamiast prezentacji, „Polonistyka”, nr 10, s. 4–6.
Google Scholar
Ożóg K., 1991, Elementy metatekstowe ze składnikiem „mówię” w polszczyźnie mówionej, „Język a Kultura”, t. 4: Funkcje języka i wypowiedzi, red. J. Bartmiński, R. Grzegorczykowa, s. 183–194.
Google Scholar
Pisarkowa K., 1975, Składnia rozmowy telefonicznej, Wrocław.
Google Scholar
Polański K. (red.), 2003, Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław–Warszawa–Kraków.
Google Scholar
Rytel D., 1982, Leksykalne środki wyrażania modalności w języku czeskim i polskim, Wrocław–Warszawa–Kraków
Google Scholar
Skubalanka T., 1991, Wprowadzenie do gramatyki stylistycznej języka polskiego, Lublin.
Google Scholar
Starzec A., 1999, Współczesna polszczyzna popularnonaukowa, Opole.
Google Scholar
Szymanek K., 2001, Sztuka argumentacji. Słownik terminologiczny, Warszawa.
Google Scholar
Wierzbicka A., 1971, Metatekst w tekście.–O spójności tekstu, red. M.R. Mayenowa, Wrocław–Warszawa–Kraków.
Google Scholar
Wilkoń A., 2002., Spójność i struktura tekstu. Wstęp do lingwistyki tekstu, Kraków.
Google Scholar
Witosz B., 2001, Metatekst w opisie teoriotekstowym, stylistycznym i pragmalingwistycznym.–Stylistyka a pragmatyka, red. B. Witosz, Katowice.
Google Scholar
Wojtak M., 1999, Dyskurs asekuracyjny w dyskursie naukowym.–Dyskurs naukowy – tradycja i zmiana, red. S. Gajda, Opole.
Google Scholar
Żydek-Bednarczuk U., 2002, Strategie asekuracyjne i konwersacyjne w tekście naukowym.–Język w przestrzeni społecznej, red. S. Gajda, K. Rymut, U. Żydek-Bednarczuk, Opole.
Google Scholar
Autorzy
Anna TabiszStatystyki
Downloads
Licencja
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
Inne teksty tego samego autora
- Anna Tabisz, “Perhaps you remember…?” About students’ strategies of remembering the forgotten during secondary school final examination interviews , Stylistyka: Tom 28 (2019): Styl i pamięć
- Anna Tabisz, Termin w dydaktyce szkolnej , Stylistyka: Tom 26 (2017): Słowo a styl
- Anna Tabisz, Odmiana medialna języka a ustne wypowiedzi uczniów , Stylistyka: Tom 31 (2022): Styl i media - Style and media
