Polska facecja prozatorska XVI-XVIII w. Styl - gatunek - komizm

Artur Rejter

Published: 2021-06-20

Vol. 10 (2001)

Polska facecja prozatorska XVI-XVIII w. Styl - gatunek - komizm

Artur Rejter

Abstract

The article presents Polish prosaic facetiae of the 16-18 centuries as a genre of popular literature. As for the style of this genre, the most significant elements are those of colloquial style, as can be observed in the style and structure of the text. The colloquialisms, proverbs and puns show that colloquial style is most important in facetiae.
The analized genre is also a hybrid of various speech genres connected with many functional styles of Polish. The most popular genres are for example: dialogue, press information, testament, record, sermon. In facetiae, each element of their text structure and style is connected with its pragmatic aspect. Facetiae as a genre of popular literature is above all subordinate to its comic function.
Finally, the article shows that facetiae is a forerunner of modem jokes and anecdotes one can be seen in the style and text structure of these speech genres. One can say that popular literature is a timeless kind of output.

Most read articles by the same author(s)

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Rejter, A. (2021). Polska facecja prozatorska XVI-XVIII w. Styl - gatunek - komizm. Stylistyka, 10, 383–401. Retrieved from https://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/s/article/view/4203

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

References

Anusiewicz J., 1992, Potoczność jako sposób doświadczania świata i jako postawa wobec świata. — Języka kultur a, t. 5: Potoczność w języku i w kulturze, red. J. Anusiewicz, F. Nieckula, Wrocław, s. 9-20.

Bachtin M., 1986, Estetyka twórczości słownej, tłum. D. Ulicka, Warszawa.

Bartmiński J., 1991, Styl potoczny jako centrum systemu stylowego języka.—Synteza w stylistyce słowiańskiej, red. S. Gajda, Opole, s. 33-47.

Bartmiński J., 1992, Styl potoczny. - Język a kultura, t. 5: Potoczność w języku i w kulturze, red. J. Anusiewicz, F. Nieckula, Wrocław, s. 37-54.

Bąbel A. M., 2000, Przemiany formy tekstu kulinarnego (III-XIX w.), „Napis”. Tom poświęcony literaturze okolicznościowej i użytkowej, seria VI, s. 215-230.

Dziechcińska H., 1976, W krzywym zwierciadle. O karykaturze i pamflecie czasów renesansu, Wrocław.

Gajda S., 1993, Gatunkowe wzorce wypowiedzi. — Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław.

Graciotti S., 1991, Polska facecja humanistyczna i jej włoskie wzorce, tłum. T. Ulewicz. — Idem: Od Renesansu do Oświecenia, t. 1, Warszawa, s. 185-203.

Guriewicz A., 1987, Problemy średniowiecznej kultury ludowej, tłum. Z. Dobrzyniecki, Warszawa.

Krzyżanowski J., 1960, Wstęp. — Dawna facecja polska (XVI-XVIII w.), oprać. J. Krzyżanowski, K. Żukowska-Billip, Warszawa, s. 5-22.

Krzyżanowski J., 1969, Wstęp. -Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich, oprać. J. Krzyżanowski, t. 1.

Krzyżanowski J., Żukowska-Billip K. (oprać.), 1960, Dawna facecja polska (XVI-XVIII w.), Warszawa.

Michałowska T., 1970, Między poezją a wymową. Konwencje i tradycje staropolskiej prozy nowelistycznej, Wrocław.

Michałowska T., 1998, Facecja. - Słownik literatury staropolskiej, red. T. Michałowska, Warszawa, s. 241-246.

Pollak R., 1969, Bandello - Sowizdrzał i anegdoty Górnickiego. - Idem: Od Renesansu do Baroku, Warszawa, s. 68-78.

Rejter A., 1997, Językowy obraz DOMU w polskiej poezji współczesnej. Potoczność i artyzm. — Dom w języku i kulturze, red. G. Sawicka, Szczecin, s. 347-359.

Rejter A., 2000a, Kształtowanie się gatunku reportażu podróżniczego w perspektywie stylistycznej i pragmatycznej, Katowice.

Rejter A., 2000b, Polifoniczność gatunkowa „Merkuriusza Polskiego" z 1661 roku, „Napis”. Tom poświęcony literaturze okolicznościowej i użytkowej, seria VI, s. 7-17.

Ziomek J., 1995, Renesans, Warszawa.

Żmigrodzka B., 1997, Testament jako gatunek tekstu, Katowice. Google Scholar