Centralność i peryferyjność w badaniach rynku pracy
Jerzy Runge
Anna Runge
Abstrakt
Artykuł stanowi próbę konfrontacji koncepcji centralności i peryferyjności z zagadnieniami rynku pracy. Jeżeli bowiem rynek pracy jest składowa przestrzeni spoleczno-gospodarczej charakteryzującej sie zmiennością w czasie i w przestrzeni, to zmiany te dotyczą także rynku pracy, od poziomu lokalnego, przez regionalny, do krajowego. Celem artykułu jest wykazanie centralności i peryferyjności regionalnego rynku pracy rozpatrywanego na przykładzie konurbacji katowickiej oraz wybranych miejskich rynków pracy a także zmienności tego dualizmu w kolejnych etapach przemian owych rynków pracy. Można wskazać, ze o ile od drugiej polowy XVIII w. do okresu międzywojennego występował dośrodkowy model rynku pracy, o tyle w latach 50. i 60. XX w. na poziomie regionalnym zaznaczyły sie tendencje odśrodkowe, związane z realizacja planu regionalnego województwa (1951–1953), a w nim idei deglomeracji. Spowodowało to zróżnicowanie rozwoju rynku pracy poszczególnych miast konurbacji katowickiej, prowadząc do większej złożoności układu centrum–peryferie. Na styku obszarów centrum i peryferii pojawił sie obszar subcentrum charakteryzujący sie dynamicznym rozwojem. Dekada lat 70. charakteryzowała się wzmacnianiem rynku pracy, zwłaszcza we wschodniej części konurbacji katowickiej. Nastąpił zatem rozwój subcentrum, które składa sie z dwóch części: zachodnia tworzą górnicze miasta na zachód i południe od Gliwic, zaś na wschodzie powstał duży ośrodek pracy w Dąbrowie Górniczej oraz rozwinęło sie górnictwo węglowe w Bieruniu i Lędzinach. Transformacja gospodarcza osłabiła rozwój ośrodków północnego obrzeza konurbacji. Zarówno model regionalnego, jak i miejskich rynków pracy wskazują na zmienność układu centrum–peryferie w zakresie funkcjonowania rynku pracy.
Słowa kluczowe:
rynek pracy, centralność, peryferyjność, konurbacja katowickaBibliografia
Friedmann J., 1966, Regional development policy. A case study ofVenezuela, Beverly Hills - London.
Gwosdz K., 2004, Ewolucja rangi miejscowości w konurbacji przemysłowej. Przypadek Górnego Śląska (1830-2000), Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.
Runge A., 2013, Rola miast średnich w kształtowaniu systemu osadniczego Polski, Uniwersytet Śląski, Katowice.
Runge A., 2014, Medium size towns within the structure of socio-economic links in Katowice conurbation, [w:] Smali and medium towns’ attractiveness at the beginning of the 21st century, eds. A. Kwiatek-Soltys, H. Mainet, K. Wiedermann, J.-C. Edouard, Presses universitaires Blaise Pascal, Clermont-Ferrand.
Runge A., Runge J., 2008, Słownik pojęć z geografii społeczno-ekonomicznej, Videograf-Edukacja, Katowice.
Runge J., 1996, Struktura rynku pracy regionu tradycyjnego i jego otoczenia na przykładzie województwa katowickiego, Uniwersytet Śląski, Katowice.
Rykiel Z., 1985, Zagadnienia regionalnych systemów osadniczych, PWE, Warszawa.
Sitek S., 2010, Stykowość obszaru i jej wpływ na przebieg procesów społeczno-ekonomicznych na przykładzie południowej części województwa śląskiego, Uniwersytet Śląski, Katowice.
Sobala-Gwosdz A., 2010, Badanie trendów rozwojowych w województwie śląskim poprzez wyznaczenie ośrodków wzrostu i obszarów stagnacji, Strada, Bielsko-Biała.
Szczepański M.S., 1991, „Miasto socjalistyczne” i świat społeczny jego mieszkańców, „Rozwój Regionalny. Rozwój Lokalny. Samorząd Terytorialny” 32.
Tarkowski M., 2008, Centra i peryferie rozwoju społeczno-gospodarczego Polski w okresie transformacji ustrojowej, Wyd. Bernardinum, Gdynia—Pelplin.
Thunen J.H., 1826, Der isolierte Staat in Beziehung auf Landwirtschaft und Nationalókonomie, Hamburg.
Autorzy
Jerzy RungeAutorzy
Anna RungeStatystyki
Downloads
Inne teksty tego samego autora
- Anna Runge, Jerzy Runge, Modele przestrzeni miejskiej złożonych układów osadniczych – na przykładzie konurbacji katowickiej , Studia Miejskie: Tom 35 (2019)
- Jerzy Runge, Problemy wzrostu i rozwoju złożonych układów osadniczych , Studia Miejskie: Tom 20 (2015)
- Jerzy RUNGE, SPOŁECZNO-GOSPODARCZE ORAZ PRZESTRZENNE PRZEJAWY SUBURBANIZACJI W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM , Studia Miejskie: Tom 3 (2011)
- Anna Runge, Przeobrażenia funkcjonalno-przestrzenne miast tradycyjnego regionu społeczno-ekonomicznego - przykład Katowic , Studia Miejskie: Tom 32 (2018)
- Anna Runge, Powiązania migracyjne miast średnich w konurbacji katowickiej w latach 1999–2011 , Studia Miejskie: Tom 18 (2015)
- Jerzy Runge, Przeobrażenia funkcjonalno-przestrzenne miast tradycyjnego regionu społeczno - ekonomicznego - wymiar teoretyczny , Studia Miejskie: Tom 32 (2018)
- Anna RUNGE, Sławomir SITEK, CZYNNIK EKONOMICZNY W PROCESIE SUBURBANIZACJI NA WYBRANYCH PRZYKŁADACH MIAST ŚREDNIEJ WIELKOŚCI , Studia Miejskie: Tom 3 (2011)
