Ewangelickie oraz katolickie nauczanie o antykoncepcji jako sporny obszar dialogu ekumenicznego
Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest spojrzenie na problematykę antykoncepcji w kontekście ekumenicznym. Szczególną okazją ku takiej refleksji jest przypadająca w 2018 r. pięćdziesiąta rocznica opublikowania przez papieża Pawła VI encykliki Humanae vitae o zasadach moralnych w dziedzinie przekazywania życia ludzkiego. Wiadomo, iż Kościół katolicki w swych oficjalnych wypowiedziach zupełnie inaczej ocenia stosowanie środków antykoncepcyjnych niż Kościoły ewangelickie. Te ostatnie bowiem, podobnie jak inne Wspólnoty protestanckie, już w latach trzydziestych XX w. zaakceptowały antykoncepcję jako formę odpowiedzialnego podejścia małżonków do rodzicielstwa. W Kościele katolickim metody antykoncepcyjne traktowane są natomiast jako niegodziwe, sprzeciwiające się moralności aktu małżeńskiego. Temat antykoncepcji stanowi więc ciągle sporny obszar dialogu ekumenicznego. Niemniej jednak wypowiedzi niektórych teologów lub biskupów katolickich, powołujących się na nauczanie papieża Franciszka, być może zmienią coś w tej kwestii.
Słowa kluczowe:
ewangelicka etyka teologiczna, katolicka teologia moralna, antykoncepcja, dialog ekumenicznyBibliografia
BARTH K., Die kirchliche Dogmatik. Die Lehre von der Schöpfung, t. 3/4, Zürich: EVZ-Verlag 19693.
Google Scholar
BARTOSZEK A., Moralne aspekty stosowania środków antykoncepcyjnych (z uwzględnieniem sytuacji szczególnych), w: W. SURMIAK (red.), Rodzina miłością wielka (?), Katowice: Księgarnia św. Jacka 2014, s. 226-245.
Google Scholar
BERTOCCHI L., “Contraccezione? In certi casi un dovere”. Svolta in Vaticano, http://lanuovabq.it/it/contraccezione-in-certi-casi-un-dovere-svolta-in-vaticano (20.02.2018).
Google Scholar
CHYRA T., Programy komputerowe wspomagające NPR (wersje internetowe i desktopowe), w: W. WIECZOREK I IN. (red.), Naturalne planowanie rodziny w ujęciu wybranych dyscyplin naukowych, Lublin: Gaudium 2008, s. 445-458.
Google Scholar
CZACHOROWSKI M., Skrypt z wybranych zagadnień bioetyki i etyki seksualnej, Lublin: Wydawnictwo KUL 2013.
Google Scholar
DAWIEC K., Antykoncepcja – wolność czy zniewolenie?, w: P. MORCINIEC (red.), Miłość – Płciowość – Płodność. Aktualne problemy etyki seksualnej, Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego 2007, s. 219-227.
Google Scholar
DEUTSCHE BISCHOFSKONFERENZ, Wort der deutschen Bischöfe zur seelsorglichen Lage nach dem Erscheinen der Enzyklika „Humanae vitae“, Königstein 1968, https://www.dbk.de/fileadmin/redaktion/veroeffentlichungen/Sonstige/k_nigsteiner_erkl_rung.pdf (20.02.2018).
Google Scholar
FRANCISZEK, Adhortacja apostolska „Amoris laetitia” o miłości w rodzinie, Watykan: Libreria Editrice Vaticana 2016.
Google Scholar
GASIDŁO W., Z zagadnień etyki małżeńskiej i rodzinnej, Kraków: Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy 1990.
Google Scholar
HEIMBACH-STEINS M., Das moralische Gebäude der Kirche – „ein Kartenhaus“? Tendenzen der Idealisierung, Ontologisierung und restriktiven Normierung in den lehramtlichen Weisungen zu Ehe und Familie, w: K. HILPERT, B. LAUX (red.), Leitbild am Ende? Der Streit um Ehe und Familie, Freiburg – Basel – Wien: Verlag Herder, 2014, s. 131-145.
Google Scholar
HINTZ M., Chrześcijańskie sumienie. Rozważania o etyce ewangelickiej, Katowice: Wydawnictwo „Głos Życia” 2006.
Google Scholar
HINTZ M., Etyka ewangelicka i jej wymiar eklezjalny. Studium historyczno-systematyczne,, Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna 2007.
Google Scholar
HINTZ M., Problematyka etyczna, w: B. GIEMZA, M. HINTZ (red.), Luterański katechizm dla dorosłych, Dzięgielów: Wydawnictwo Warto 2017, s. 111-142.
Google Scholar
HONECKER M., Grundriß der Sozialethik, Berlin – New York: Walter de Gruyter 1995.
Google Scholar
HUBER W., Ethik. Die Grundfragen unseres Lebens von der Geburt bis zum Tod, München: C.H.Beck 2016.
Google Scholar
JAN PAWEŁ II, Adhortacja apostolska „Familiaris consortio” o zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym, Watykan: Libreria Editrice Vaticana 1981.
Google Scholar
JAN PAWEŁ II, Encyklika „Veritatis splendor” o niektórych podstawowych problemach nauczania moralnego Kościoła, Watykan: Libreria Editrice Vaticana 1993.
Google Scholar
JAN PAWEŁ II, Encyklika „Ut unum sint” o działalności ekumenicznej, Watykan: Libreria Editrice Vaticana 1995.
Google Scholar
JAN PAWEŁ II, Mężczyzną i niewiastą stworzył ich. Odkupienie ciała a sakramentalność małżeństwa, Lublin: Wydawnictwo KUL 2008.
Google Scholar
JARCZEWSKA D.Ł., Wprowadzenie, w: TAŻ (red.), Szkodliwość doustnej antykoncepcji hormonalnej, Warszawa: MediPage 2015, s. V–XIII.
Google Scholar
JARCZEWSKA D.Ł., BARCZENTEWICZ M., Czy doustne hormonalne środki antykoncepcyjne działają po zapłodnieniu?, w: D.Ł. JARCZEWSKA (red.), Szkodliwość doustnej antykoncepcji hormonalnej, Warszawa: MediPage 2015, s. 3-36.
Google Scholar
Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań: Pallottinum 20092.
Google Scholar
KIENIEWICZ P., Bioetyczny labirynt. Czyli o różnych trudnych sprawach w medycynie i życiu, możliwie prostym językiem…, Licheń: Stary Zakład Gospodarczy „Dom Pielgrzyma” 2015.
Google Scholar
KIRCHENLEITUNG DER VEREINIGTEN EVANGELISCH-LUTHERISCHEN KIRCHE DEUTSCHLANDS, Evangelischer Erwachsenenkatechismus. Suchen – glauben – leben, Gütersloh: Gütersloher Verlagshaus 20108.
Google Scholar
KOKOSZKA A., Moralność życia małżeńskiego. Sakramentologia moralna, cz. III, Tarnów: Biblos 2005.
Google Scholar
KOMMISSION DER EVANGELISCHEN KIRCHE IN DEUTSCHLAND, Denkschrift zu Fragen der Sexualethik, Hannover 1971, w: KIRCHENAMT DER EVANGELISCHEN KIRCHE IN DEUTSCHLAND (red.), Die Denkschriften der Evangelischen Kirche in Deutschland. Ehe, Familie, Frauen und Männer, t. III/1, Gütersloher Verlagshaus, Gütersloh 19933, s. 139-173.
Google Scholar
MARCOL A., Etyka życia seksualnego, Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego 1998.
Google Scholar
MEISSNER K., Nieznane „Wprowadzenie do Encykliki Humanae vitae”, w: W. WIECZOREK I IN. (red.), Naturalne planowanie rodziny w ujęciu wybranych dyscyplin naukowych, Lublin: Gaudium 2008, s. 17-30.
Google Scholar
NOWOSAD S., Antykoncepcja w ocenie protestanckiej, w: TENŻE, Moralne konsekwencje wiary. Szkice ekumeniczne i protestanckie, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2016, s. 183-188.
Google Scholar
PAWEŁ VI, Encyklika „Humanae vitae” o zasadach moralnych w dziedzinie przekazywania życia ludzkiego, Watykan: Libreria Editrice Vaticana 1968.
Google Scholar
PIUS XI, Encyklika „Casti connubii” o małżeństwie chrześcijańskim, Watykan 1930, https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/pius_xi/encykliki/casti_connubi_31121930.html (20.02.2018).
Google Scholar
PODZIELNY J., Wizja małżeństwa w świetle ewangelickiej etyki teologicznej, Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego 2011.
Google Scholar
Praktykujący katolicy coraz mniej akceptują antykoncepcję, http://gosc.pl/doc/1787207.Praktykujacy-katolicy-coraz-mniej-akceptuja-antykoncepcje (20.02.2018).
Google Scholar
RENDTORFF T., Ethik. Grundelemente, Methodologie und Konkretionen einer ethischen Theologie, t. II, Stuttgart – Berlin – Köln: Kohlhammer 19912.
Google Scholar
SEITERICH T., Familie und Sex: Ein Bischof kritisiert die römische Lehre, https://www.publik-forum.de/Religion-Kirchen/familie-und-sex-ein-bischof-kritisiert-die-roemische-lehre (20.02.2018).
Google Scholar
SCHULZ C., Encyklika „Humanae vitae“ w świetle „Veritatis splendor“. Odpowiedzialne rodzicielstwo jako model stosowania zasad katolickiej nauki moralnej, tłum. A. Marcol, Opole: Wydawnictwo i Drukarnia Świętego Krzyża 2010.
Google Scholar
SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”, Watykan 1965, w: TENŻE, Konstytucje – Dekrety – Deklaracje. Tekst łacińsko-polski. Nowe tłumaczenie, Poznań: Pallottinum 2008, s. 807-981.
Google Scholar
Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie wykorzystania Naturalnych Metod Planowania Rodziny do celów antykoncepcyjnych, „Ginekologia Polska” 81 (2010) nr 12, s. 947-949.
Google Scholar
SURALL F., Ethik der Lebensformen, w: W. HUBER, T. MEIREIS, H.R. REUTER (red.), Handbuch der Evangelischen Ethik, München: C.H.Beck 2015, s. 451-516.
Google Scholar
SYNOD KOŚCIOŁA EWANGELICKO-AUGSBURSKIEGO W POLSCE, Oświadczenie Kościoła w sprawie ochrony życia, Warszawa 1991, https://bik.luteranie.pl/pl/oswiadczenia_synodu_kosciola/oswiadczenie_ochrona_zycia.html (20.02.2018).
Google Scholar
The Lambeth Conference. Resolutions Archive from 1930, http://www.anglicancommunion.org/media/127734/1930.pdf (20.02.2018).
Google Scholar
WALCZAK K., MISZTAL-DWOJAK A., Umiarkowane działania niepożądane pigułki antykoncepcyjnej, w: D.Ł. JARCZEWSKA (red.), Szkodliwość doustnej antykoncepcji hormonalnej, Warszawa: MediPage 2015, s. 97-140
Google Scholar
WANNENWETSCH B., Geburtenregelung, w: M. HONECKER, H. DAHLHAUS I IN. (red.), Evangelisches Soziallexikon. Neuausgabe, Stuttgart – Berlin – Köln: Kohlhammer 2001, kol. 529-530.
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Studia Oecumenica
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0
Licencja oraz prawa autorskie autorzy przekazują wydawcy, którym jest Redakcji Wydawnictw WT UO.
Inne teksty tego samego autora
- Janusz Podzielny, Praca jako powołanie. Istotne elementy luterańskiego etosu pracy , Studia Oecumenica: Tom 17 (2017)
- Janusz Podzielny, Dyskusja wokół eutanazji w ramach Ewangelickiego Kościoła w Niemczech (EKD) , Studia Oecumenica: Tom 15 (2015)
- Janusz Podzielny, HOMOSEXUELLE PAARE IN DER SICHT DER EVANGELISCHEN KIRCHE IN DEUTSCHLAND , Studia Oecumenica: Tom 13 (2013)
- Janusz Podzielny, Sozialwort des Okumenischen Rates der Kirchen in Osterreich - wzór ekumenicznej współpracy chrześcijan , Studia Oecumenica: Tom 12 (2012)
- Janusz Podzielny, Grzech, wina i przebaczenie. Refleksje na podstawie stanowiska Kościoła Ewangelickiego w Niemczech (EKD) , Studia Oecumenica: Tom 22 (2022)