Katolicka teologia moralna wobec wyzwań sekularyzacji i sekularyzmu. Kilka uwag w perspektywie myśli Joachima Piegsy MSF (1930–2015)
Abstrakt
Sekularyzacja, która często przeradza się w sekularyzm, oddalając się tym samym od pozytywnej koncepcji świeckości, wystawia na trudną próbę życie współczesnych chrześcijan, szczególnie na Zachodzie. Konkretne postulaty, które mają na celu przeciwstawienie się tym negatywnym trendom, proponuje katolicka teologia moralna. Tu temat sekularyzacji i sekularyzmu wybrzmiewa głównie jako zagrożenie dla teologalnej cnoty wiary oraz cnoty religijności. W niniejszym artykule, po doprecyzowaniu pojęć sekularyzacji i sekularyzmu oraz krótkim omówieniu aktualnego zasięgu tych zjawisk (zwłaszcza w Polsce), zostaną zaprezentowane konkretne postulaty teologicznomoralne autorstwa Joachima Piegsy MSF (1930-2025). Mogą być one pomocne dziś w przezwyciężeniu lub ograniczeniu procesów sekularyzacyjnych. Chodzi przede wszystkim o: powrót do Dekalogu, prawdy oraz świadectwa chrześcijańskiego życia.
Słowa kluczowe:
sekularyzacja, sekularyzm, katolicka teologia moralna, Joachim Piegsa, Dekalog, prawda, świadectwoBibliografia
Apostołowie to nie akwizytorzy, a Kościół nie jest od ratowania planety – podkreślili uczestnicy debaty Opoki. 2024. (25.07.2024). https://opoka.org.pl/News/Polska/2024/apostolowie-to-nie-akwizytorzy-wiary-a-rola-kosciola-nie-jest.
Google Scholar
Arnold Maik. 2012. Sekularyzacja w Europie i „causa Polonia”: historyczny przypadek szczególny czy rodzaj religijnej asertywności? W Gemeinsame Wege? Transformation in Deutschland und Polen. Wspólne drogi? Transformacja w Niemczech i w Polsce. Red. Ewa Bojenko-Izdebska, Kamila Mazurek, Weronika Priesmeyer-Tkocz, 277–285. Berlin: Osteuropa Zentrum Berlin Verlag.
Google Scholar
Benedykt XVI. 2005. Chcemy być Kościołem otwartym na przyszłość. Przemówienie podczas spotkania z biskupami niemieckimi. (22.07.2024). https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/przemowienia/biskupiniem_21082005.html.
Google Scholar
Benedykt XVI. 2008. Sekularyzacja jest trudną próbą dla Kościoła. Przemówienie do uczestników zgromadzenia plenarnego Papieskiej Rady ds. Kultury. (12.07.2024). https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/przemowienia/kultura_sek_08032008.html.
Google Scholar
Breuer Clemens. 2017. Piegsa, Joachim. (20.07.2024). https://kulturstiftung.org/biographien/piegsa-joachim.
Google Scholar
Centrum Badania Opinii Społecznej. 2022. Dlaczego Polacy odchodzą z Kościoła? Komunikat z badań. Opr. Mirosława Grabowska. (20.07.2024). https://cbos.pl/SPISKOM.POL/2022/K_105_22.PDF.
Google Scholar
Derdziuk Andrzej. 2007. Odrzucanie moralności w imię prawa. W Wartości moralne w kontekście współczesnego sekularyzmu. Red. Jerzy Gocko, 13–26. Lublin: Poligrafia Inspektoratu Towarzystwa Salezjańskiego.
Google Scholar
Dlaczego w potopie laicyzacji nadal są nawrócenia? 2024. (25.07.2024). https://www.ekai.pl/dlaczego-w-potopie-laicyzacji-nadal-sa-nawrocenia.
Google Scholar
Dr Janusz Ostrowski: Paradoksy sekularyzacji – emancypacja i powrót teologii z wciąż uciekającą krytyką Hansa Blumenberga w tle. 2018. (12.07.2024). https://teologiapolityczna.pl/dr-janusz-ostrowski.
Google Scholar
Episkopat Niemiec opublikował dane statystyczne Kościoła za 2023 rok. 2024. (18.07.2024). https://www.ekai.pl/episkopat-niemiec-opublikowal-dane-statystyczne-kosciola-za-2023-rok.
Google Scholar
Europa ciągle chrześcijańska? Znamy raport o religijności Zachodu. 2018. (18.07.2024). https://www.ekai.pl/europa-ciagle-chrzescijanska-znamy-raport-o-religijnosci-zachodu.
Google Scholar
Evans Jonathan, Baronavski Chris. 2018. How do European countries differ in religious commitment? Use our interactive map to find out. (18.07.2024). https://www.pewresearch.org/short-reads/2018/12/05/how-do-european-countries-differ-in-religious-commitment.
Google Scholar
Franciszek. 2022. Homilia podczas nieszporów z biskupami, kapłanami, diakonami, osobami konsekrowanymi, seminarzystami i pracownikami duszpasterskimi w Bazylice Notre-Dame de Québec. (12.07.2024). https://www.vatican.va/content/francesco/pl/homilies/2022/documents/20220728-omelia-vespri-quebec.pdf.
Google Scholar
Glombik Konrad. 2007. Sekularyzm w rozumieniu Benedykta XVI. W Wartości moralne w kontekście współczesnego sekularyzmu. Red. Jerzy Gocko, 103–124. Lublin: Poligrafia Inspektoratu Towarzystwa Salezjańskiego.
Google Scholar
Gocko Jerzy. 2007. Wprowadzenie. W Wartości moralne w kontekście współczesnego sekularyzmu. Red. Jerzy Gocko, 9–11. Lublin: Poligrafia Inspektoratu Towarzystwa Salezjańskiego.
Google Scholar
Guardini Romano. 1962. Sorge um den Menschen. Würzburg: Werkbund Verlag.
Google Scholar
Ilu nowych kandydatów do kapłaństwa Polsce? Najnowsze statystyki powołaniowe. 2023. (19.07.2024). https://www.ekai.pl/ilu-nowych-kandydatow-do-kaplanstwa-polsce-najnowsze-statystyki-powolaniowe.
Google Scholar
Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego. 2023. 2022. Kościół w liczbach. Annuarium Statisticum Ecclesiae in Polonia. Red. Marcin Jewdokimow, Luiza Organek, Wojciech Sadłoń. (19.07.2024). https://iskk.pl/wp-content/uploads/2023/12/annuarium-2022.pdf.
Google Scholar
Kanada – młodzi katolicy częściej praktykują swą wiarę. 2024. (25.07.2024). https://www.ekai.pl/kanada-mlodzi-katolicy-czesciej-praktykuja-swa-wiare.
Google Scholar
Jabłońska Urszula, Sieradzka Monika, Rycicka Agnieszka. 2023. Generation Y: Dlaczego młodzi dokonują apostazji? (19.07.2024). https://www.dw.com/pl/generation-y-dlaczego-m%C5%82odzi-dokonuj%C4%85-apostazji/video-66559766.
Google Scholar
Jan Paweł II. 1981. Adhortacja „Familiaris consortio” o zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym. Watykan: Libreria Editrice Vaticana.
Google Scholar
Jan Paweł II. 1990. Encyklika „Redemptionis missio” o stałej aktualności posłania misyjnego. Watykan: Libreria Editrice Vaticana.
Google Scholar
Jan Paweł II. 1994. Przekroczyć próg nadziei. Red. Vittorio Messori. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Google Scholar
Jan Paweł II. 1993. Encyklika „Veritatis splendor” o niektórych podstawowych problemach nauczania moralnego Kościoła. Watykan: Libreria Editrice Vaticana.
Google Scholar
Jan Paweł II. 1995. Encyklika „Evangelium vitae” o wartości i nienaruszalności życia ludzkiego. Watykan: Libreria Editrice Vaticana.
Google Scholar
Jan Paweł II. 2004. Z nadzieją w sercu głoście Ewangelię Chrystusa. Przemówienie do biskupów australijskich przybyłych z wizytą ad limina Apostolorum. (12.07.2024). https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/przemowienia/adlimina_australia_26032004.html.
Google Scholar
Katolicka Agencja Informacyjna, Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej. 2023. Kościół w Polsce 2023. Raport. Red. Joanna Operacz. (20.07.2024). https://www.ekai.pl/wp-content/uploads/2023/09/KAI_Raport_2023.pdf.
Google Scholar
Kieniewicz Piotr. 2007. Od sekularyzmu do relatywizmu: świat bez Boga, światem bez wartości. Perspektywa bioetyczna. W Wartości moralne w kontekście współczesnego sekularyzmu. Red. Jerzy Gocko, 131–142. Lublin: Poligrafia Inspektoratu Towarzystwa Salezjańskiego.
Google Scholar
Kirchenstatistik 2023. 2024. (18.07.2024). https://www.dbk.de/presse/aktuelles/meldung/kirchenstatistik-2023.
Google Scholar
Kowalski Jan. 2005. Sekularyzm. W Jan Paweł II. Encyklopedia Nauczania Moralnego. Red. Janusz Nagórny, Krzysztof Jeżyna, 488–490. Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne Polwen.
Google Scholar
Ks. prof. Tomáš Halik: Sekularyzacja nie jest diabolicznym wyzwaniem śmierci chrześcijaństwa. 2023. (12.07.2024). https://www.ekai.pl/ks-prof-tomas-halik-sekularyzacja-nie-jest-diabolicznym-wyzwaniem-smierci-chrzescijanstwa.
Google Scholar
Kućko Wojciech. 2019. „Wpływ Reformacji na rozumienie moralności”. Studia Gdańskie 45: 173–190.
Google Scholar
Kulbat Waldemar. 2010. „Nowe koncepcje sekularyzacji w perspektywie teologicznej”. Łódzkie Studia Teologiczne 19: 177–144.
Google Scholar
Marczewski Marek, Mariański Janusz. 2012. Sekularyzacja. W Encyklopedia Katolicka. T. 17. Red. Edward Gigilewicz, 1374–1377. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar
Mazanka Paweł. 2014. „Refleksje o filozoficznych źródłach sekularyzacji i sekularyzmu”. Studia Nauk Teologicznych PAN 9: 55–83.
DOI: https://doi.org/10.24425/snt.2014.112773
Google Scholar
Młodzi Polacy odchodzą od Kościoła. Znaczny spadek religijności. 2021. (19.07.2024). https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1009124%2Cmlodzi-polacy-odchodza-od-kosciola-znaczny-spadek-religijnosci.html.
Google Scholar
Mroczkowski Ireneusz. 2005. Autonomia moralna. W Jan Paweł II. Encyklopedia Nauczania Moralnego. Red. Janusz Nagórny, Krzysztof Jeżyna, 72–74. Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne Polwen.
Google Scholar
Napiórkowski Andrzej. 2013. „Współczesny sekularyzm a teologia sekularyzacji jako wyzwania dla wiary”. Teologia Praktyczna 14: 17–39
DOI: https://doi.org/10.14746/tp.2013.14.02
Google Scholar
Ochman Andrzej. 2020. „Sekularyzacja. Kilka uwag w perspektywie myśli J. Ratzingera – Benedykta XVI”. Studia Gdańskie 46: 273–285.
Google Scholar
Ochman Andrzej. 2023. Sekularyzacja i przemiany religijności w Polsce po 1989 roku w świetle badań społecznych. W Wiara i niewiara w Kościół. Wyzwania kryzysu i poszukiwanie dróg jego przezwyciężenia. Red. Konrad Glombik, 151–179. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
DOI: https://doi.org/10.25167/9788367399227_11
Google Scholar
Papież w samolocie: sekularyzacja to przejaw słabej ewangelizacji. 2016. (25.07.2024). https://episkopat.pl/papiez-w-samolocie-sekularyzacja-to-przejaw-slabej-ewangelizacji.
Google Scholar
Paweł VI. 1975. Adhortacja apostolska „Evangelii nuntiandi” o ewangelizacji w świecie współczesnym. Watykan: Libreria Editrice Vaticana.
Google Scholar
Piegsa Joachim. 1983. „Jugend und Moral”. Münchener Theologische Zeitschrift 34(1): 37–48.
Google Scholar
Piegsa Joachim. 1986. „Pluralistische Gesellschaft und Ethik. Auf welche sittlichen Normen können wir uns noch einigen?”. Theologie der Gegenwart 29: 83–92.
Google Scholar
Piegsa Joachim. 1991. „Aspekte der gegenwärtigen Ethikdiskussion in Medien”. Forum Katholische Theologie 7: 128–131.
Google Scholar
Piegsa Joachim. 2002. Człowiek – istota moralna. Teologia moralna fundamentalna. T. 1. Red. Alojzy Marcol. Tłum. Stanisław Frącz, Rajmund Bigdoń, Gerard Wenzel. Opole: Wydawnictwo Świętego Krzyża.
Google Scholar
Piegsa Joachim. 2002. Człowiek – istota moralna. Religijne podstawy moralności. Wiara – nadzieja – miłość. T. 2. Red. Alojzy Marcol. Tłum. Jerzy Knappik. Opole: Wydawnictwo Świętego Krzyża.
Google Scholar
Piegsa Joachim. 2005. Małżeństwo sakramentem – rodzina Kościołem domowym. Tłum. Stanisław Frącz. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar
Pokolenie Z. 2024. (19.07.2024). https://pl.wikipedia.org/wiki/Pokolenie_Z.
Google Scholar
Pożegnania: Śp. Ks. Prof. Dr Joachim Piegsa MSF. 2015. (20.07.2024). https://www.zyciezakonne.pl/wiadomosci/kraj/pozegnania-sp-ks-prof-dr-joachim-piegsa-msf-48833.
Google Scholar
Przeciszewski Marcin. 2023. Raport „Kościół w Polsce 2023”. (19.07.2024). https://www.ekai.pl/raport-kosciol-w-polsce-2023.
Google Scholar
Ratzinger Joseph. 1992. Zur Gemeinschaft gerufen. Kirche heute verstehen. Freiburg: Herder Verlag.
Google Scholar
Ratzinger Joseph. 1999. Prawda, wartości, władza. Kiedy społeczeństwo można uznać za pluralistyczne. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Google Scholar
Reformacja – początek sekularyzacji Europy? Rozmowa z prof. Grzegorzem Kucharczykiem. 2022. (12.07.2024). https://nlad.pl/reformacja-poczatek-sekularyzacji-europy-rozmowa-z-prof-grzegorzem-kucharczykiem.
Google Scholar
Sobór Watykański II. 1965. Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”. W Sobór Watykański II. 20082. Konstytucje. Dekrety. Deklaracje. Tekst łacińsko-polski, Nowe tłumaczenie, 824–981. Poznań: Pallotinum.
Google Scholar
Warzeszak Józef. 2011. „«Dyktatura» relatywizmu w ujęciu Benedykta XVI”. Warszawskie Studia Teologiczne 24(1): 291–322.
Google Scholar
Welte Bernhard. 1977. Die Würde des Menschen und die Religion. Anfrage an die Kirche in unserer Gesellschaft. Frankfurt: Knecht Verlag.
Google Scholar
Wzrost liczby chrztów dorosłych we Francji stałą tendencją ostatnich lat. 2024. (25.07.2024). https://www.ekai.pl/wzrost-liczby-chrztow-doroslych-we-francji-stala-tendencja-ostatnich-lat.
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Studia Oecumenica
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2022 Studia Oecumenica
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0
Licencja oraz prawa autorskie autorzy przekazują wydawcy, którym jest Redakcji Wydawnictw WT UO.
Inne teksty tego samego autora
- Janusz Podzielny, Ewangelickie oraz katolickie nauczanie o antykoncepcji jako sporny obszar dialogu ekumenicznego , Studia Oecumenica: Tom 18 (2018)
- Janusz Podzielny, Praca jako powołanie. Istotne elementy luterańskiego etosu pracy , Studia Oecumenica: Tom 17 (2017)
- Janusz Podzielny, Dyskusja wokół eutanazji w ramach Ewangelickiego Kościoła w Niemczech (EKD) , Studia Oecumenica: Tom 15 (2015)
- Janusz Podzielny, HOMOSEXUELLE PAARE IN DER SICHT DER EVANGELISCHEN KIRCHE IN DEUTSCHLAND , Studia Oecumenica: Tom 13 (2013)
- Janusz Podzielny, Sozialwort des Okumenischen Rates der Kirchen in Osterreich - wzór ekumenicznej współpracy chrześcijan , Studia Oecumenica: Tom 12 (2012)
- Janusz Podzielny, Grzech, wina i przebaczenie. Refleksje na podstawie stanowiska Kościoła Ewangelickiego w Niemczech (EKD) , Studia Oecumenica: Tom 22 (2022)
