O stylu przemówień sądowych  Eugeniusza Śmiarowskiego z lat 1920–1925

ANNA WOJCIECHOWSKA

doi:10.25167/Stylistyka32.2023.11

Opublikowane: 2024-03-06

Tom 32 Nr 32 (2023)

O stylu przemówień sądowych Eugeniusza Śmiarowskiego z lat 1920–1925

ANNA WOJCIECHOWSKA

Stylistyka

Dział: Articles

https://doi.org/10.25167/Stylistyka32.2023.11

Abstrakt

The research explores the speeches by Eugeniusz Śmiarowski published in 1926 entitled, “Defence Speeches” (1920-1925). The texts under investigation follow a genre pattern of a court speech. The analysis focuses on the stylistic aspect of the genre pattern and is based on the assumption that the language choices of the subject of the statement, predicted within the genre, depend on various aspects. The article aim is to show the factors affecting the style of E. Śmiarowski’s speeches. Findings prove that the author’s linguistic choices were influenced by the historical, social, and biographical contexts. The stylistic shape of his speeches is fundamentally consistent with the art of judicial eloquence. Distinguishing features should be associated with the situation (the beginnings of Polish independence), the topic of the case, and the subject’s attitude towards the world, and with the structure of speech. Mainly in its framework parts (in the introduction and conclusion), one can see the subjectivity, the privacy of the subject of the statement, and the means of emotionalising the utterance. The research fills in a gap in the literature since Śmiarowski’s speeches have not been examined before. It would be interesting to compare the texts with the speeches of other prominent court speakers from a century ago.

Słowa kluczowe:

Eugeniusz Śmiarowski, judicial speeches, genre, the autor's style, the 1920s of the 20th century

Inne teksty tego samego autora

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

WOJCIECHOWSKA, A. (2024). O stylu przemówień sądowych Eugeniusza Śmiarowskiego z lat 1920–1925. Stylistyka, 32(32), 187–205. https://doi.org/10.25167/Stylistyka32.2023.11

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Choduń A., 2004, Język prawny a język potoczny. – Język. Prawo. Społeczeństwo, red. E. Malinowska, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 77–86.
Google Scholar

Choduń A., 2007, Słownictwo tekstów aktów prawnych w zasobie leksykalnym współczesnej polszczyzny, Warszawa: Wydawnictwo Trio.
Google Scholar

De Virion T., 2010, Przemówienie w procesie karnym. – Wymowa prawnicza, red. J. Bralczyk i in., Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, s. 119–128.
Google Scholar

Gajda S., 2004, Język administracyjno-prawny w perspektywie językoznawczej i prawoznawczej. – Język. Prawo. Społeczeństwo, red. E. Malinowska, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 19–31.
Google Scholar

Gizbert-Studnicki T., 1986, Język prawny z perspektywy socjolingwistycznej, Warszawa–Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Gizbert-Studnicki T., 2007, Postępowanie sądowe jako złożony dyskurs – zagadnienia pragmatyki języka sali sądowej, https://rjp.pan.pl/index.php?option=com_conten t&view=article&id=1376 (dostęp: 12.09.2022).
Google Scholar

Gmerek K., 2019, Rozprawa sądowa jako zdarzenie komunikacji społecznej, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Google Scholar

Jarosz M., 1957, Sylwetki wybitnych obrońców warszawskich w okresie międzywojennym, „Palestra. Pismo Adwokatury Polskiej”, t. 1, nr 3, s. 57–66, https://bazhum.pl/bib/article/465636/ (dostęp: 12.09.2022).
Google Scholar

Kania L., 2005, Wspomnienie o adwokacie Eugeniuszu Śmiarowskim (1878–1932), „Palestra. Pismo Adwokatury Polskiej”, t. 50, nr 11–12 (575–576), s. 138–142, https://palestra.pl/pl/czasopismo/wydanie/11-12-2005 (dostęp: 12.09.2022).
Google Scholar

Kisza A., Krzemiński Z., Łyczywek R., 1995, Historia adwokatury polskiej, Warszawa–Skrzeszew: Wydawnictwo M. C. Kwadrat.
Google Scholar

Kocznur J., 1971, Z historii wymowy sądowej w Polsce (1918–1939), „Palestra. Pismo Adwokatury Polskiej”, t. 15, nr 2 (158), s. 3–18, , https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Palestra/Palestra-r1971-t15-n2(158)/Palestra-r1971-t15-n2(158)-s3-18/Palestra-r1971-t15-n2(158)-s3-18.pdf (dostęp: 12.09.2022).Lubocha-Kruglik J., 2017, Strategie komunikacyjne w dyskursie prawniczym (na mate riale mów obrończych F. Plewaki), „Lingwistyka Stosowana 21”, nr 1, s. 71–81.
Google Scholar

Łyczywek R., Missuna O., 2017, Sztuka wymowy sądowej, Sopot: Wydawnictwo Arche.
Google Scholar

Malinowska E., 1995, Styl urzędowy. – Przewodnik po stylistyce polskiej, red. S. Gaj da, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 431–448.
Google Scholar

Malinowski A., 2006, Polski język prawny. Wybrane zagadnienia, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis.
Google Scholar

Mowy sądowe 1, 1925, wybór i oprac. S. Gelernter, przedmowa C. Ponikowski, Warszawa: Księgarnia F. Hoesicka, s. 7–12, https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/414452/edition/327243/content (dostęp: 12.09.2022).
Google Scholar

Ruszer A., 2008, Mowa sądowa jako retoryczny gatunek tekstu, rozprawa doktorska, Uniwersytet Jagielloński, Archiwum UJ, Dokt. 2008/101 (dostęp: 12.09.2022).
Google Scholar

Rzeszutko M., 2003, Rozprawa sądowa w świetle lingwistyki tekstu, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Rzeszutko-Iwan M., 2013, Terminy język prawny i język prawniczy w ostatnim siedemdziesięcioleciu. – 70 lat współczesnej polszczyzny. Zjawiska. Procesy. Tendencje. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Mazurowi, red. A. Dunin-Dudkowska, A. Małyska, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 485–497.
Google Scholar

Suligowski A., 1905, Z ciężkich lat (mowy), Kraków–Warszawa: Gebethner i Wolff.
Google Scholar

Szczepankowska I., 2016a, Dyskurs prawny. Języki, teksty i konteksty, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Google Scholar

Szczepankowska I., 2016b, Konstelacja dyskursów związanych tematycznie i funkcjonalnie ze sferą prawa – próba typologii. – Dyskurs i jego odmiany, red. B. Witosz, K. Sujkowska-Sobisz, E. Ficek, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 31–40.
Google Scholar

Śliwicka A., 2018, Język prawny i prawniczy jako przedmiot badań językoznawczych i prawoznawczych w latach 1935–1999, „Prace Językoznawcze”, t. 20, nr 3, s. 151–164. DOI: https://doi.org/10.31648/pj.4547
Google Scholar

Wilkoń A., 2002, Spójność i struktura tekstu, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
Google Scholar

Wiśniowski A., 2015, Cechy gatunkowe przemówienia obrończego w polskim postępowaniu karnym. – Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 5: Gatunek a granice, red. D. Ostaszewska, J. Przyklenk, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 473–483.
Google Scholar

Witosz B., 2009, Dyskurs i stylistyka, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Wojciechowska A., Nowak S., 2023, Mowy obrończe Eugeniusza Śmiarowskiego w perspektywie genologicznej, „Język Polski”, z. 2, s. 110–122. DOI: https://doi.org/10.31286/JP.00155
Google Scholar

Wojtak M., 1993, Styl urzędowy. – Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław: Wydawnictwo „Wiedza o Kulturze”, s. 147–162.
Google Scholar

Wojtak M., 2004, Gatunki prasowe, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Wojtak M., 2014, Genologiczna analiza tekstu, „Prace Językoznawcze”, nr 16/3, s. 63–71.
Google Scholar

Wróblewski B., 1948, Język prawny i prawniczy, Kraków: Polska Akademia Umiejętności, https://bibliotekacyfrowa.pl/publication/36133 (dostęp: 12.09.2022).
Google Scholar

Wybór obron sądowych Adolfa Pepłowskiego, 1912 (t. I), 1914 (t. II), Warszawa: Koło Prawników Polskich.
Google Scholar

Zeidler K., 2004, O dopuszczalności stosowania sposobów erystycznych w po stępowaniu sądowym, „Palestra. Pismo Adwokatury Polskiej”, t. 49, z. 7–8, s. 119–130, file:///C:/Users/User/Downloads/Palestra_Zeszyt_2004_7-8_www.pale stra.pl.pdf (dostęp: 12.06.2023).
Google Scholar

Zeidler K., 2009, Erystyka w praktyce prawniczej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, t. 71, z. 4, s. 51–65, https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstre am/10593/4553/1/05_Kamil_Zeidler_Erystyka%20w%20praktyce%20prawniczej _51-65.pdf (dostęp: 12.06.2023).
Google Scholar

Zgółka T., Zieliński M., 2003, Perswazja w języku prawnym i prawniczym. – Język perswazji publicznej, red. K. Mosiołek-Kłosińska, T. Zgółka, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, s. 182–189.
Google Scholar

Zieliński M., 1999, Języki prawne i prawnicze. – Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, red. W. Pisarek, Kraków: Uniwersytet Jagielloński. Ośrodek Badań Prasoznawczych, s. 50–74.
Google Scholar

Zieliński M., 2004, Język prawny, język administracyjny, język urzędowy. – Język. Prawo. Społeczeństwo, red. E. Malinowska, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 9–18.
Google Scholar

https://pl.wikisource.org/wiki/M._Arcta_S%C5%82owniczek_wyraz%C3%B3w_obcych (dostęp: 12.09.2022).
Google Scholar

https://sjp.pwn.pl (dostęp: 12.09.2022).
Google Scholar