K vývoji českého odborného diskurzu: proměny struktury časopiseckých statí v průběhu osmdesáti let
Abstrakt
The aim of a current project at the Czech Language Institute, Czech Academy of Sciences, is to specify the characteristics of contemporary academic discourse with a focus on the structure of journal articles, i.e., the main components of the article
(introduction – central part – conclusion) which are filled by more or less standardised steps and procedures. For example, in the introduction, the aims and topic are established, research questions are posed, the relevant literature is referred to, gaps
in the previous research are indicated, and the like; and at the same time, prototypical metatextual phrases used to mark individual steps can be captured. Phrases, such as “Cílem našeho článku je upozornit na...” (The aim of our article is to draw
attention to…), “Tomuto problému nebyla dosud věnována dostatečná pozornost” (This problem has thus far not received sufficient attention) will be the subject of a search using a corpus of journal articles, a comparison between Czech and English will be undertaken, and the results (in the form of a “phrasebank”) will be used in the teaching of academic writing to students at various levels. This contribution should add at least a partial historical dimension to the research – the main Czech linguistics journals “Naše řeč” and “Slovo a slovesnost” have been published since 1917 and 1935, respectively. It is thus possible to compare the structure of the articles published and the phrases used in them, e.g., during the period 1935–1940 and 80 years later, during 2015–2020. This comparison reveals some aspects of Czech academic discourse and, in the case of the most recent years, the degree to which
it is influenced by English-language academic discourse.
Słowa kluczowe:
academic writing, phrasebank, Czech and English academic discourse, journal articles, the development of their structure and titlesBibliografia
Čechová M., 2009, Užití kategorie osoby jako výraz nadřazenosti, nebo sounáležitosti? „Naše řeč“, 92, č. 1, s. 3–11.
Google Scholar
Čmejrková S., 1996, Academic writing in Czech and English. – Academic Writing: Intercultural and Textual Issues, eds. E. Ventola – A. Mauranen, Amsterdam: John Benjamins, s. 137–152.
DOI: https://doi.org/10.1075/pbns.41.11cme
Google Scholar
Čmejrková S., 2007, Intercultural issues in Academic Writing: Forms of authorial self-reference in Russian and Czech scientific texts. – Sprache und Diskurs in Wirtschaft und Gesellschaft: Slawistische Perspektiven (= Wiener Slawistischer Almanach, Sonderband 66), eds. U. Doleschal, E. Hoffmann, T. Reuther, München – Wien: Verlag Otto Sagner, s. 53–72.
Google Scholar
Čmejrková S., 2008, Lingvista a jeho diskurzní komunita. – Jazyk a jazykoveda v pohybe. Na počesť Slavomíra Ondrejoviča, ed. S. Mislovičová, Bratislava: Veda, s. 55–65.
Google Scholar
Čmejrková S., 2013, Vědecký styl. – Studie k moderní mluvnici češtiny 2, Komunikační situace a styl, eds. M. Beneš et al., Olomouc: Univerzita Palackého, s. 70–94.
Google Scholar
Čmejrková S., Daneš F., Světlá J., 1999, Jak napsat odborný text, Praha: Leda.
Google Scholar
Dontcheva-Navrátilová O., 2013, Authorial presence in academic discourse: Crosscultural analysis of the use of author-reference pronouns, „Linguistica Pragensia“, č. 1, s. 9–30.
Google Scholar
Duszak A., 1994, Academic discourse and intellectual style, „Journal of Pragmatics“, 21, č. 3, s. 291–313.
DOI: https://doi.org/10.1016/0378-2166(94)90003-5
Google Scholar
Ferenčík M., 2021, Komunikácia v globalizovanej vede: Porovnávacia analýza domáceho a anglosaského štýlu vedeckého písania v lingvistike, „Jazykovedný časopis“, 72, č. 3, s. 739–768.
DOI: https://doi.org/10.2478/jazcas-2022-0002
Google Scholar
Fišer Z., 2016, Akademické psaní. – Nový encyklopedický slovník češtiny, eds. P. Karlík, M. Nekula, J. Pleskalová, Praha: Nakladatelství Lidové noviny, s. 65–67.
Google Scholar
Galtung J., 1981, Structure, culture and intellectual style, „Social Science Formation“, 20, č. 6, s. 817–856.
DOI: https://doi.org/10.1177/053901848102000601
Google Scholar
Hirschová M., 2013, Pragmatika v češtině, 2. doplněné vydání, Praha: Karolinum.
Google Scholar
Hyland K., 2009, Academic Discourse, London: Continuum.
Google Scholar
Chejnová P., 2014, Akceptabilita autorského plurálu a singuláru z hlediska laického vnímatele, „Jazykovědné aktuality“, 51, č. 1–2, s. 4–14.
Google Scholar
Chovanec J., 2012, Written academic discourse in English: From local traditions ton global outreach, „Brno Studies in English“, 38, č. 2, s. 6–16.
DOI: https://doi.org/10.5817/BSE2012-2-1
Google Scholar
Kaderka P., 2016, Sféra odborné komunikace. – J. Hoffmannová et al., Stylistika mluvené a psané češtiny, Praha: Academia.
Google Scholar
Kozubíková Šandová, J., 2019, Proměny českého akademického diskurzu během posledních padesáti let, „Časopis pro moderní filologii“, 101, č. 1, s. 54–71.
DOI: https://doi.org/10.14712/23366591.2019.1.4
Google Scholar
Mathesius V., 1943, Jazykozpytné poznámky k řečnické výstavbě souvislého výkladu, „Slovo a slovesnost“, 9, č. 2–3, s. 114–129.
Google Scholar
Mauranen A., 1993, Cultural Differences in Academic Rhetoric: A Textlinguistic Study, Frankfurt: Peter Lang.
Google Scholar
Morley J., 2015, The Academic Phrasebank: An academic writing resource for students and researchers, Manchester: The University of Manchester.
Google Scholar
Sojka P., 2022, Autorský plurál v současné češtině – na příkladu závěrečných studentských prací, „Korpus – gramatika – axiologie“, 25, s. 36–51.
Google Scholar
Walková M., 2020, Diachrónia používania prvej osoby singuláru v slovenských jazykovědných štúdiách a článkoch, „Slovenská reč“, 85, č. 1, s. 82–95.
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
Inne teksty tego samego autora
- Jana Hoffmannová, Syntax mluvené češtiny jako nástroj subjektivizašních postupů v prózách P. Soukupové , Stylistyka: Tom 25 (2016): Gajda i stylistyka
- Jana Hoffmannova, Ivana Kolarova, Kombinatorika tempordlnich konektoru: jejich semanticko-pragmatickd a stylisticka profilace (ziskand interpretaci korpusoyych dat) , Stylistyka: Tom 16 (2007): Styl i czas - Style and Time
- Jana Hoffmannová, „Malá slova“ a jejich podíl na stylu mluvených projevů , Stylistyka: Tom 26 (2017): Słowo a styl
- Jana Hoffmannová, Konstruování obrazu minulosti zaměřené na dětské adresáty: míšení stylů a žánrů , Stylistyka: Tom 28 (2019): Styl i pamięć
- Jana Hoffmannová, Emocionalita a expresivita, kritika a hodnocení v on-line sportovních přenosech a v reakcích fanoušků , Stylistyka: Tom 30 (2021): Styl i emocje
- Jana Hoffmannová, Současná česka kultura (styl básnických a dramatických textu) a kultura / kultivovanost jazyka / řeči , Stylistyka: Tom 21 (2012): Styl narodowy
- Jana Hoffmannová, Alena Macurová - Petr Mareš: Text a komunikace. jazyk v literárním díle a ve filmu. Acta Universitatis Carolinae, Philologica Monographia CXVII, Praha 1993, 176 s. , Stylistyka: Tom 3 (1994): Stylistyka porównawcza
- Jana Hoffmannová, Mluvené a psané texty ve vzájemných citacích (aluzích) , Stylistyka: Tom 1 (1992): Stylistyka dziś
- Jana Hoffmannová, Styl mediálního dialogu a vyjednávání pozic (na příkladu jedné české talk show) , Stylistyka: Tom 19 (2010): Style a media
- JANA HOFFMANNOVÁ, O dialogickou a intertextovou stylistiku , Stylistyka: Tom 4 (1995): Tekst i styl - Text and style - Текст и стиль
