O wzniosłości w dyskursie religijnym (z perspektywy słownictwa)
Marzena Makuchowska
Instytut Polonistyki i Kulturoznawstwa Uniwersytetu OpolskiegoAbstrakt
The article is devoted to sublimity as one of the rule shaping religious discourse (especially in Christian religious tradition). In the first part the author presents three ways of understanding of the term sublime/sublimity, which have developed during historical reflection on this category: sublimity as a grand style (one of the three rhetoric styles); as a grand (high) speech (Pseudo-Longinus); as an ambivalent experience of dread and fascination (Rudolf Otto), that arouses in the believer feelings of numinous. The second part examines the lexis (vocabulary) as a mean to achieve sublimity in religious texts. The author points out however, that the effect of sublimity is achieved not only by means of lexis, hence further research is needed.
Klíčová slova:
religious discourse, sublimity, high style, lexisReference
Bobrowska E., 2007, Obrazowanie społeczeństwa w mediach. Analiza radiomaryjnego dyskursu, Kraków.
Google Scholar
Burke E., 1968, Dociekania filozoficzne o pochodzeniu naszych idei wzniosłości i piękna, Warszawa.
Google Scholar
Caillois R., 1995, Człowiek i sacrum, tłum. E. Burska, A. Tatarkiewicz, Warszawa.
Google Scholar
Cieśla-Korytowska M., 1996, O wzniosłości „Dziadów”, „Teksty Drugie: teoria literatury, krytyka, interpretacja”, nr 2/3 (38/39), 24-49.
Google Scholar
Gajda S., 2001, Nowe społeczności dyskursywne a edukacja komunikacyjna, w: Bralczyk J., Mosiołek-Kłosińska K., Zmiany w publicznych zwyczajach językowych, Warszawa: RJP, 7-13.
Google Scholar
Janocha M., Kicz religijny jest banalizacją przesłania ewangelii, https://ekai.pl/diecezje/warszawska/x94306/bp-janocha-kicz-religijny-jest-banalizacja-przeslania-ewangelii/ [dostęp: 28.08.2016 r.]
Google Scholar
Jarymowicz M., Imbir K., 2010, Próba taksonomii ludzkich emocji, „Przegląd Psychologiczny” t. 53, nr 4, s. 439-461; dostępny także pod adresem: http://www.kul.pl/files/714/nowy_folder/4.53.2010_art.3.pdf [dostęp: 28.08.2016 r.]
Google Scholar
Kindziuk M., 2014, Wizerunek medialny ks. Jerzego Popiełuszki w polskiej prasie w latach 1980-1984, Warszawa.
Google Scholar
Kłoczowski J., A., 1995, Język, którym mówi człowiek religijny…, „Znak” 487, 5-17.
Google Scholar
Kostkiewiczowa T., 1996, Odległe źródła refleksji o wzniosłości: co się stało między Boileau a Burke’em, „Teksty Drugie: teoria literatury, krytyka, interpretacja”, nr 2/3 (38/39), 5-13.
Google Scholar
Lewek A., 1986, Męczennik prawdy i nadziei; ks. Jerzy Popiełuszko, Warszawa.
Google Scholar
Laskowska E., 2004, Emotywizacja jako środek perswazji, w: Manipulacja w języku, red. P. Krzyżanowski, P. Nowak, Lublin, 81-90.
Google Scholar
Leeuw van der G., 1997, Fenomenologia religii, Warszawa.
Google Scholar
Kominek A., 2006, Cierpienie Ojczyzny opowiadane językiem Meki Pańskiej w kazaniach Ks. Jerzego Popiełuszki z lat 1982-84, w: Człowiek i sacrum. O pojęciach religijnych w języku i kulturze, red. D. Sarzyńska, R. Tokarski, Sandomierz, 167-178.
Google Scholar
Korolko M., 1998, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa.
Google Scholar
Makuchowska M., Przyczyna W., 2005, Polityka językowa Kościoła katolickiego w Polsce wobec wyzwań XXI wieku, w: Polska polityka komunikacyjnojęzykowa wobec wyzwań XXI wieku, red.S. Gajda, A. Markowski, J. Porayski-Pomsta, Warszawa 2005, 206-211.
Google Scholar
Makuchowska M., 2009, Prymas, ojciec, pasterz… Role komunikacyjne kardynała Wyszyńskiego, „Stylistyka” XVIII (2009), 203-217.
Google Scholar
Makuchowska M., 2014, Współczesna sakralizacja języka polskiego na przykładzie słowa "posługa", w: Polonistyka wobec wyzwań współczesności : V Kongres Polonistyki Zagranicznej, Brzeg - Opole, 10-13 lipca 2012 r., t. 2, red. nauk. Stanisław Gajda, I. Jokiel, Opole: UO, 2014, s. 434-439.
Google Scholar
Makuchowska M., 2016, Obraz wspólnoty katolickiej w polskim dyskursie religijnym, referat wygłoszony na VI Światowym Kongresie Polonistów, Katowice 22-25 VI 2016 (ukaże się w tomach pokongresowych).
Google Scholar
Mishra V., 2014, The Religious Sublime, The Oxford Handbook of Relgion and the Arts, ed. Frank Burch Brown, http://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780195176674.001.0001/oxfordhb-9780195176674-e-003
Google Scholar
Mojżyn N., Teologiczne implikacje kategorii wzniosłości na kanwie konsekracji kościoła Sagrada Familia w Barcelonie, „Warszawskie Studia Teologiczne” XXIV/2, 381-392.
Google Scholar
Muszyński H., 1990, Wstęp, w: Żydzi i judaizm w dokumentach Kościoła i nauczaniu Jana Pawła II (1965-1989), zebr. i oprac. ks. W. Chrostowski i W. Rubinkiewicz, Warszawa.
Google Scholar
Otto R., 1993, Świętość. Elementy irracjonalne w pojęciu bóstwa i ich stosunek do elementów racjonalnych, tłum. B. Kupis, Warszawa.
Google Scholar
Płuciennik J., 2000, Retoryka wzniosłości w dziele literackim, Kraków.
Google Scholar
Post M., 2001, Efekty i akty perlokucyjne, w: Językoznawstwo kognitywne II. Zjawiska pragmatyczne, red. W. Kubiński, . Stanulewicz, Gdańsk, 135-147.
Google Scholar
Szczepińska B., 2005, Ewangelie tylekroć tłumaczone… Studia o przekładach i przekładaniu, Gdańsk.
Google Scholar
Wierusz-Kowalski J., 1973, Język a kult. Funkcje i struktura języka sakralnego, „Studia Religioznawcze PAN” IV.
Google Scholar
Witosz B., 2009, Dyskurs i stylistyka, Katowice.
Google Scholar
Żydzi i judaizm w dokumentach Kościoła i nauczaniu Jana Pawła II (1965–1989), zebr. i oprac. ks. W. Chrostowski i ks. R. Rubinkiewicz, Warszawa 1990.
Google Scholar
##libcom.authors##
Marzena Makuchowska##libcom.statistics##
Stažení
Licence
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
Nejaktuálnější články stejného autora (stejných autorů)
- Marzena Makuchowska, Anna Duszak, Tekst - Dyskurs - Komunikacja Międzykulturowa, Warszawa: PWN, 1998, 386 s. , Stylistyka: Vol 9 (2000): Česká stylistika
- Marzena Makuchowska, Remembrance of Jews in contemporary catholic homilies , Stylistyka: Vol 28 (2019): Styl i pamięć
- Marzena Makuchowska, Aleksandra Pawlikowska, Zróżnicowanie leksykalno-semantyczne dyskursów wyznaniowych na materiale polskich tekstów ewangelickich, katolickich i prawosławnych, Wrocław: Wydawnictwo UW i Quaestio, 2015, 377 s. , Stylistyka: Vol 25 (2016): Gajda i stylistyka
- Marzena Makuchowska, Magdalena Steciąg, Dyskurs ekologiczny w debacie publicznej , Stylistyka: Vol 22 (2013): Styl w kulturze
- Marzena Makuchowska, Bibliografia prac Stanisława Gajdy (wybór) , Stylistyka: Vol 25 (2016): Gajda i stylistyka
- Marzena Makuchowska, Słowo wstępne z okazji jubileuszy , Stylistyka: Vol 30 (2021): Styl i emocje
- Marzena Makuchowska, Prymas, ojciec, pasterz....Role komunikacyjne kardynała Wyszyńskiego , Stylistyka: Vol 18 (2009): Styl i kreatywność - Style and Creativity
- Marzena Makuchowska, Wolfgang Stadler, Macht Sprache Gewalt. Rechtspopulistische Sprache am Beispiel V.V. Źirinovskijs Vor Dem Hintergrund Der Wandlungen Politischer Sprache In Russland, Innsbruck: Verlag des Instituts für Sprachwissenschaft der Leopold-Franzens-Universität, , Stylistyka: Vol 7 (1998): Stylistyka Słowiańska
- Marzena Makuchowska, Niemiecka dyskusja o stylu , Stylistyka: Vol 5 (1996): Stylistyka stosowana
- Marzena Makuchowska, Lutz von Werder, Wissenschaftliche Теxtе Kreativ Lesen: Kreative Methoden für das Lernen An Hochschulen und Universitäten, Berlin-Milow: Schibri-Verlag, 1994, 128 s. , Stylistyka: Vol 5 (1996): Stylistyka stosowana
