Sublimity in religious discourse (from the perspective of lexis)
Marzena Makuchowska
Instytut Polonistyki i Kulturoznawstwa Uniwersytetu OpolskiegoAbstract
The article is devoted to sublimity as one of the rule shaping religious discourse (especially in Christian religious tradition). In the first part the author presents three ways of understanding of the term sublime/sublimity, which have developed during historical reflection on this category: sublimity as a grand style (one of the three rhetoric styles); as a grand (high) speech (Pseudo-Longinus); as an ambivalent experience of dread and fascination (Rudolf Otto), that arouses in the believer feelings of numinous. The second part examines the lexis (vocabulary) as a mean to achieve sublimity in religious texts. The author points out however, that the effect of sublimity is achieved not only by means of lexis, hence further research is needed.
Keywords:
religious discourse, sublimity, high style, lexisReferences
Bobrowska E., 2007, Obrazowanie społeczeństwa w mediach. Analiza radiomaryjnego dyskursu, Kraków.
Google Scholar
Burke E., 1968, Dociekania filozoficzne o pochodzeniu naszych idei wzniosłości i piękna, Warszawa.
Google Scholar
Caillois R., 1995, Człowiek i sacrum, tłum. E. Burska, A. Tatarkiewicz, Warszawa.
Google Scholar
Cieśla-Korytowska M., 1996, O wzniosłości „Dziadów”, „Teksty Drugie: teoria literatury, krytyka, interpretacja”, nr 2/3 (38/39), 24-49.
Google Scholar
Gajda S., 2001, Nowe społeczności dyskursywne a edukacja komunikacyjna, w: Bralczyk J., Mosiołek-Kłosińska K., Zmiany w publicznych zwyczajach językowych, Warszawa: RJP, 7-13.
Google Scholar
Janocha M., Kicz religijny jest banalizacją przesłania ewangelii, https://ekai.pl/diecezje/warszawska/x94306/bp-janocha-kicz-religijny-jest-banalizacja-przeslania-ewangelii/ [dostęp: 28.08.2016 r.]
Google Scholar
Jarymowicz M., Imbir K., 2010, Próba taksonomii ludzkich emocji, „Przegląd Psychologiczny” t. 53, nr 4, s. 439-461; dostępny także pod adresem: http://www.kul.pl/files/714/nowy_folder/4.53.2010_art.3.pdf [dostęp: 28.08.2016 r.]
Google Scholar
Kindziuk M., 2014, Wizerunek medialny ks. Jerzego Popiełuszki w polskiej prasie w latach 1980-1984, Warszawa.
Google Scholar
Kłoczowski J., A., 1995, Język, którym mówi człowiek religijny…, „Znak” 487, 5-17.
Google Scholar
Kostkiewiczowa T., 1996, Odległe źródła refleksji o wzniosłości: co się stało między Boileau a Burke’em, „Teksty Drugie: teoria literatury, krytyka, interpretacja”, nr 2/3 (38/39), 5-13.
Google Scholar
Lewek A., 1986, Męczennik prawdy i nadziei; ks. Jerzy Popiełuszko, Warszawa.
Google Scholar
Laskowska E., 2004, Emotywizacja jako środek perswazji, w: Manipulacja w języku, red. P. Krzyżanowski, P. Nowak, Lublin, 81-90.
Google Scholar
Leeuw van der G., 1997, Fenomenologia religii, Warszawa.
Google Scholar
Kominek A., 2006, Cierpienie Ojczyzny opowiadane językiem Meki Pańskiej w kazaniach Ks. Jerzego Popiełuszki z lat 1982-84, w: Człowiek i sacrum. O pojęciach religijnych w języku i kulturze, red. D. Sarzyńska, R. Tokarski, Sandomierz, 167-178.
Google Scholar
Korolko M., 1998, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa.
Google Scholar
Makuchowska M., Przyczyna W., 2005, Polityka językowa Kościoła katolickiego w Polsce wobec wyzwań XXI wieku, w: Polska polityka komunikacyjnojęzykowa wobec wyzwań XXI wieku, red.S. Gajda, A. Markowski, J. Porayski-Pomsta, Warszawa 2005, 206-211.
Google Scholar
Makuchowska M., 2009, Prymas, ojciec, pasterz… Role komunikacyjne kardynała Wyszyńskiego, „Stylistyka” XVIII (2009), 203-217.
Google Scholar
Makuchowska M., 2014, Współczesna sakralizacja języka polskiego na przykładzie słowa "posługa", w: Polonistyka wobec wyzwań współczesności : V Kongres Polonistyki Zagranicznej, Brzeg - Opole, 10-13 lipca 2012 r., t. 2, red. nauk. Stanisław Gajda, I. Jokiel, Opole: UO, 2014, s. 434-439.
Google Scholar
Makuchowska M., 2016, Obraz wspólnoty katolickiej w polskim dyskursie religijnym, referat wygłoszony na VI Światowym Kongresie Polonistów, Katowice 22-25 VI 2016 (ukaże się w tomach pokongresowych).
Google Scholar
Mishra V., 2014, The Religious Sublime, The Oxford Handbook of Relgion and the Arts, ed. Frank Burch Brown, http://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780195176674.001.0001/oxfordhb-9780195176674-e-003
Google Scholar
Mojżyn N., Teologiczne implikacje kategorii wzniosłości na kanwie konsekracji kościoła Sagrada Familia w Barcelonie, „Warszawskie Studia Teologiczne” XXIV/2, 381-392.
Google Scholar
Muszyński H., 1990, Wstęp, w: Żydzi i judaizm w dokumentach Kościoła i nauczaniu Jana Pawła II (1965-1989), zebr. i oprac. ks. W. Chrostowski i W. Rubinkiewicz, Warszawa.
Google Scholar
Otto R., 1993, Świętość. Elementy irracjonalne w pojęciu bóstwa i ich stosunek do elementów racjonalnych, tłum. B. Kupis, Warszawa.
Google Scholar
Płuciennik J., 2000, Retoryka wzniosłości w dziele literackim, Kraków.
Google Scholar
Post M., 2001, Efekty i akty perlokucyjne, w: Językoznawstwo kognitywne II. Zjawiska pragmatyczne, red. W. Kubiński, . Stanulewicz, Gdańsk, 135-147.
Google Scholar
Szczepińska B., 2005, Ewangelie tylekroć tłumaczone… Studia o przekładach i przekładaniu, Gdańsk.
Google Scholar
Wierusz-Kowalski J., 1973, Język a kult. Funkcje i struktura języka sakralnego, „Studia Religioznawcze PAN” IV.
Google Scholar
Witosz B., 2009, Dyskurs i stylistyka, Katowice.
Google Scholar
Żydzi i judaizm w dokumentach Kościoła i nauczaniu Jana Pawła II (1965–1989), zebr. i oprac. ks. W. Chrostowski i ks. R. Rubinkiewicz, Warszawa 1990.
Google Scholar
Authors
Marzena MakuchowskaStatistics
Downloads
License
1. Copyrights to published works are held by the University of Opole (to the collective work) and the Authors (to individual parts of the collective work that have an independent meaning).
2. Only previously undistributed works can be published in the scientific journal "Stylistics".
3. The University of Opole does not restrict the possibility of the author's further dissemination of his work on condition that the scientific journal "Stylistics" is indicated as the original place of publication and the consent of the University Publishing House.
4. Consent to the publication of the work in the scientific journal "Stylistics" is tantamount to granting the author a non-exclusive license to the University of Opole, including the right to use the work without territorial restrictions and time limits in the following fields of exploitation:
a) within the scope of recording and multiplication of the work - production of any number of copies of the work in whole or in part using a specified technique, including printing, reprography, magnetic recording and digital technique, introduction of the work into computer memory and computer networks,
b) within the scope of circulation of the original or copies on which the work has been recorded - circulation, lending or hiring of the original or copies,
c) within the scope of dissemination of the work in a manner other than specified in item 2 - making the work or its abstract available on the Internet by enabling the recipients to access the work on-line or enabling them to download the work to their own device that makes it possible to read it, placing the work in electronic databases that disseminate scientific works, including in particular the CEEOL database (Central and Eastern Online Libray) and the abstract in English in the CEJSH database (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) within the scope of creating and distributing dependent works created using the work - using them in the fields of exploitation specified in points 1-3.
5. The author is not entitled to compensation for granting the license to the work.
6. The author agrees that the University may grant further permission to use the work (sublicense) in the fields of exploitation specified in par. 2 paragraph 4.
7. The author agrees that, in connection with the distribution of the work, his or her personal information, that is, name, affiliation, and e-mail address, may be made public.
Most read articles by the same author(s)
- Marzena Makuchowska, Anna Duszak, Tekst - Dyskurs - Komunikacja Międzykulturowa, Warszawa: PWN, 1998, 386 s. , Stylistyka: Vol. 9 (2000): Czech Stylistics
- Marzena Makuchowska, Remembrance of Jews in contemporary catholic homilies , Stylistyka: Vol. 28 (2019): Styl i pamięć
- Marzena Makuchowska, Aleksandra Pawlikowska, Zróżnicowanie leksykalno-semantyczne dyskursów wyznaniowych na materiale polskich tekstów ewangelickich, katolickich i prawosławnych, Wrocław: Wydawnictwo UW i Quaestio, 2015, 377 s. , Stylistyka: Vol. 25 (2016): Gajda i stylistyka
- Marzena Makuchowska, Magdalena Steciąg, Dyskurs ekologiczny w debacie publicznej , Stylistyka: Vol. 22 (2013): Styl w kulturze
- Marzena Makuchowska, Bibliografia prac Stanisława Gajdy (wybór) , Stylistyka: Vol. 25 (2016): Gajda i stylistyka
- Marzena Makuchowska, Słowo wstępne z okazji jubileuszy , Stylistyka: Vol. 30 (2021): Style and Emotions
- Marzena Makuchowska, Prymas, ojciec, pasterz....Role komunikacyjne kardynała Wyszyńskiego , Stylistyka: Vol. 18 (2009): Styl i kreatywność - Style and Creativity
- Marzena Makuchowska, Wolfgang Stadler, Macht Sprache Gewalt. Rechtspopulistische Sprache am Beispiel V.V. Źirinovskijs Vor Dem Hintergrund Der Wandlungen Politischer Sprache In Russland, Innsbruck: Verlag des Instituts für Sprachwissenschaft der Leopold-Franzens-Universität, , Stylistyka: Vol. 7 (1998): Slavic Stylistics
- Marzena Makuchowska, Niemiecka dyskusja o stylu , Stylistyka: Vol. 5 (1996): Applied Stylistics
- Marzena Makuchowska, Lutz von Werder, Wissenschaftliche Теxtе Kreativ Lesen: Kreative Methoden für das Lernen An Hochschulen und Universitäten, Berlin-Milow: Schibri-Verlag, 1994, 128 s. , Stylistyka: Vol. 5 (1996): Applied Stylistics
