Estetyzm, antyestetyzm, anestetyzm  - refleksy pluralizmu wartości  współczesnej estetyki w stylu polskiej  prozy końca XX wieku

Bożena Witosz

Published: 2002-12-31

Vol. 11 (2002)

Aestheticism, Antiaestheticism, Anaestheticism - Reflexions of Modern Aesthetics Values Pluralism in Polish Prose Style of the End of 20th Century

Bożena Witosz

Abstract

The author, justifying at the beginning necessity of regard the cultural context in modern literature style research, pays attention to the cathegory of pluralism, which is typical for modern culture. Scrutinizing the style of Polish prose of the nineties, the author concentrates on toa few —often opposing — tendencies: aestheticism, preference for ugliness, banalisation and vulgarization of the language and on the other hand its intellectualization. The author relates the phenomenons to similar ones in modern culture: reality aesthetisation, reference to tradition (nostalgia aesthetics), aesthetics of "new brutalism", anaesthetics, transgression beyond traditional value canon. It leads to — specific of modern literature — inhierarchized variety" of aesthetics and stylistics conventions.

Most read articles by the same author(s)

1 2 3 > >>

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Witosz, B. (2002). Aestheticism, Antiaestheticism, Anaestheticism - Reflexions of Modern Aesthetics Values Pluralism in Polish Prose Style of the End of 20th Century. Stylistyka, 11, 47–60. Retrieved from https://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/s/article/view/3712

Cited by / Share

References

Barthes R., 1999, S/Z, przeł. M. P. Markowski, M. Gołębiowska, Warszawa.

Bartmiński J., 1993, Styl potoczny. — Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2: Współczesny język polski, pod red. J. Bartmińskiego, Wrocław.

Bolecki W., 1991, „ Ciemna miłość”. — Etos i artyzm, pod red. S. Wysłouch, R.K. Przybylskiego, Poznań.

Bubner R., 1989, Ásthetische Erfahrung, Frankfurt am Main. Suhrkamp Verlg.

Czapliński P., 1997, Ślady przełomu. O prozie polskiej 1976-1996, Kraków.

Czerwiński M., 1997, Sztuka w pejzażu kultury, Warszawa.

Dubisz S., 1995, Styl?, „Stylistyka” IV, Opole.

Duszak A., 1998, Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa.

Dziadek A., 2000, Problem ekphrasis — dwa „ Widoki Delft ” (Adam Czerniawski i Adam Zagajewski, „Teksty Drugie” nr 4.

Dziamski G., 1996, Postmodernizm wobec kryzysu estetyki współczesnej, Poznań.

Dziemidok B., 1992, Sztuka, emocje, wartości, Warszawa.

Featherstone M., 1997 , Postmodernizm i estetyzacja życia codziennego, przeł. P. Czapliński I J. Lang. — Postmodernizm. Antologia przekładów, pod red. R. Nycza, Kraków.

Gajda S., 1982, Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym, Wrocław.

Gołaszewska M., 1984, Estetyka i antyestetyka, Warszawa.

Gołaszewska M., 1996, Ontologizacja sztuki — estetyzacja rzeczywistości — kreacjonizm estetyki. — Estetyczne przestrzenie współczesności, pod red. A. Zeidler-Janiszewskiej, Warszawa.

Helman A., 1996, Estetyka okrucieństwa i przemocy w kinie współczesnym. — Estetyczne przestrzenie współczesności, pod red. A. Zeidler-Janiszewskiej, Warszawa.

Kaniewska B., 1996, Metatekstowy sposób bycia, „Teksty Drugie” nr 6.

Kornhauser J., 2000, Język we współczesnej literaturze polskiej. — Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, pod red. W. Pisarka, Kraków. Kuczyńska M., 1999, Piękny stan melancholii, Warszawa.

Markowski M. P., 1999, Ekphrasis. Uwagi bibliograficzne z dołączeniem krótkiego komentarza, „Pamiętnik Literacki”, z. 2.

Marquard O., 1996, Aesthetica i anaesthetica (Po postmodernie). — Postmodernizm a filozofia. Wybór tekstów, pod red. S. Czerniaka i A. Szahaja, Warszawa.

Mazur B., 1995, Stephen C. Pepper o estetycznym wartościowaniu sztuki. — Problematy ka wartościowania w amerykańskiej filozofii i estetyce XX wieku, pod red. A. Ceynowy, B. Dziemidoka, M. Janiaka, Gdańsk.

Morawski S., 1987, Czy zmierzch estetyki? — Zmierzch estetyki — rzekomy czy autentyczny, pod red. S. Morawskiego, Warszawa.

Nycz R., 1993, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Warszawa.

Nycz R., 2001, „Szare eminencje zachwytu 'Y, Miejsce epifanii w poetyce Mirona Białoszewskiego. — Literatura jako trop rzeczywistości, Kraków Pawłowski T., 1987, Wartości estetyczne, Warszawa.

Pękala T., 2000, Awangarda i ariergarda. Filozofia sztuki nowoczesnej, Lublin.

Sienkiewicz B., 2001 , Białoszewskiego obroty rzeczy. — Między słowem a ciałem, pod red. L. Wiśniewskiej, Bydgoszcz.

Sosnowski J., 1996, Dekadencka atmosfera zbliżającego się ponownie fin de siěcle 'U, „Teksty Drugie”, nr 5.

Stala K., 1995, Na marginesach rzeczywistości. O paradoksach przedstawiania w twórczości Brunona Schulza, Warszawa.

Stala M., 1988, Metafora w liryce Młodej Polski, Warszawa.

Szkołut T., 1996, Pluralizm jako kategoria sztuki, i estetyki współczesnej. — Estetyczne przestrzenie współczesności, pod red. A. Zeidler-Janiszewskiej, Warszawa.

Szymczak M., 1978, Słownik języka polskiego, Warszawa.

Tatarkiewicz W., 1960, Historia estetyki, t. l, Wrocław.

Wallis M., 1968, Przeżycie i wartość. Pisma z estetyki i nauki o sztuce 1931—1949, Kraków.

Welsch W., 1993, Ásthetik in der Disskusion, „Deutsche Zeitschrift fúr Philosophie”, nr l .

Welsch W., 1997, Estetyka i anestetyka, przekł. M. Łukasiewicz. — Postmodernizm. Antologia przekładów, wybór i wstęp R. Nycz, Kraków.

Witosz B., 1999, Czy gatunek i styl są we współczesnej stylistyce pojęciami konkurencyjnymi?, „Stylistyka” VIII, Opole.

Witosz B., 2001a, Kobieta w literaturze. Tekstowe wizualizacje od fin de siěcle'u do końca XX wieku, Katowice.

Witosz B., 2001 , Gatunek — sporny (?) problem we współczesnej refleksji tekstologicznej, „Teksty Drugie", nr 6.

Zaleski M., 1999, Nuda powtórzeń? — Nuda w kulturze, pod red. P. Czaplińskiego, P. Śliwińskiego, Poznań.

Zeidler-Janiszewska A., 1996, Między melancholią a żałobą Estetyka wobec przemian w kulturze współczesnej, Warszawa. Google Scholar