Discourse in the context of language history – research potential and perspectives
Abstract
The aim of the paper is to indicate the research potential and perspective of discourse as a historical and dynamic phenomenon. Methodology used in the paper concentrates on discourse linguistics, stylistics, and text linguistics, which is related to the concept
of language as a mode of communication manifested at its higher levels. What is important, the author is convinced that historical dimensions can be embedded into the definition of discourse. The first aspect constitutes the extension of the reflection at the discourse level in historical language studies. However, the inverse relation is most interesting. It is worth noting that the language history research could enrich the concept of discourse. Referring to previous research on the history of Polish scientific discourse and discourse of the excluded, the author formulates a thesis on the influence of the historical research on the concept of discourse, which could manifest itself in the following ways: (1) remodelling of the definition of discourse; (2) discourse dynamics; and (3) external discourse changes (cultural, sociological). The main conclusions are as follows: (1) The complementarity of language history
and discourse linguistics should be considered. (2) Discourse definition is an open category and, among others, depends on historical changes. (3) The dynamic nature of discourse could be the basis for adopting historical discourse studies as a subdiscipline
of linguistics. (4) Historical aspects of discourse can encourage research on communication as a dynamic, multifaceted, and complex component of culture.
Keywords:
discourse, language history, discourse linguistics, stylistics, history of PolishReferences
Bajerowa I., 2003, Zarys historii języka polskiego (1939–2000), Warszawa: PWN.
Google Scholar
Bajerowa I., 2008, Początki polskiego dyskursu naukowego – język dzieł MarcinaBielskiego i Stanisława Grzepskiego, “Onomastica Slavogermanica”, No. 27, pp. 73–79.
Google Scholar
Biniewicz J., 2002, Kształtowanie się polskiego języka nauk matematyczno‑przyrodniczych, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar
Borawski S., 2002, Wprowadzenie do historii języka polskiego. Zagadnienia historiozoficzne, Warszawa: PWN.
Google Scholar
Czachur W., Ed., 2018, Pamięć w ujęciu lingwistycznym. Zagadnienia teoretyczne i metodyczne, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323530077
Google Scholar
Czachur W., 2020, Lingwistyka dyskursu jako integrujący program badawczy, Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT.
Google Scholar
Domańska E., 2010, Jakiej metodologii potrzebuje współczesna humanistyka?, “Teksty Drugie”, z. 1–2, pp. 45–55.
Google Scholar
Dubisz S., 2010, Historia języka polskiego – “wczoraj, dziś i jutro”, “LingVaria”, Ch. 5, No. 2 (10), pp. 45–51.
Google Scholar
Fairclough N., 1995, Critical Discourse Analysis: the critical study of language, London – New York: Longman.
Google Scholar
Foucault M., 1987, Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu, translated by H. Kęszycka, prefaced by M. Czerwiński, Warszawa: PIW.
Google Scholar
Foucault M., 2010, Historia seksualności, translated by B. Banasiak, T. Komendant, K. Matuszewski, foreword written by T. Komendant, Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Google Scholar
Foucault M., 2020, Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, translated by T. Komendant, Warszawa: Aletheia.
Google Scholar
Gajda A., 2020, Polska monografia popularnonaukowa przełomu XIX i XX wieku. Studium genologiczne, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Klemensiewicz Z., 1969–1976, Historia języka polskiego, vol. 1–3, Warszawa: Wiedza Powszechna.
Google Scholar
Łozowski P., 1999, Panchronia czyli językoznawstwo bez synchronii. – Przeszłość w językowym obrazie świata, ed. A. Pajdzińska and P. Krzyżanowski, Lublin: Wydawnictwo UMCS, pp. 25–50.
Google Scholar
Ostaszewska D., 1994, Z zagadnień ewolucji stylu naukowego: XVI-wieczne początki kształtowania się wyznaczników przebiegu procesu myślowego, “Prace Językoznawcze”, vol. 22: Studia historycznojęzykowe, ed. A. Kowalska. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, pp. 85–94.
Google Scholar
Pastuch M., 2018, Metoda czy metodologia? Współczesne potrzeby historii języka. – Historia języka w XXI wieku. Stan i perspektywy, ed. M. Pastuch and M. Siuciak, in collaboration with K. Wąsińska and W. Wilczek, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, pp. 32–43.
Google Scholar
Pietrzak M., 2013, Wyznaczniki gatunkowe felietonu drugiej połowy XIX wieku (na przykładzie tekstów Henryka Sienkiewicza, Bolesława Prusa i Aleksandra Świętochowskiego), Łódź: Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego.
DOI: https://doi.org/10.18778/7525-824-0
Google Scholar
Przyklenk J., 2009, Staropolska kronika jako gatunek mowy, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Przyklenk J., 2018, Pytając o zmianę językową. Językoznawstwo historyczne a socjolingwistyka. – Historia języka w XXI wieku. Stan i perspektywy, ed. M. Pastuch and M. Siuciak, in collaboration with K. Wąsińska and W. Wilczek, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, pp. 44–54.
Google Scholar
Rejter A., 2000, Kształtowanie się gatunku reportażu podróżniczego w perspektywie stylistycznej i pragmatycznej, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Google Scholar
Rejter A., 2018, Styl czy dyskurs naukowy? Perspektywa historyczna, “Forum Lingwistyczne”, No. 5, pp. 17–25.
Google Scholar
Rejter A., 2020, Poradnikowy wymiar dyskursu naukowego wieków dawnych. – “Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze 2019”: Dyskursy o przeszłości. Dyskursy w przeszłości, ed. M. Hawrysz, M. Jurewicz-Nowak, I. Kotlarska, Zielona Góra: Wydawnictwo Uniwersytetu Zielogórskiego, pp. 81–90.
Google Scholar
Rejter A., 2021, Archiwum społeczne wykluczonych jako przedmiot badań lingwistycznych. – Nie/porozumienie, nie/tolerancja, w(y)kluczenie w języku i kulturze, ed. E. Biłas-Pleszak, A. Rejter, K. Sujkowska-Sobisz, W. Wilczek, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, pp. 99–108.
Google Scholar
Rejter A., 2022, Kulturowe aspekty dawnego dyskursu naukowego, “Poznańskie Studia Polonistyczne: Seria Językoznawcza”, vol. 29 (49), No. 1, pp. 161–174.
DOI: https://doi.org/10.14746/pspsj.2022.29.1.10
Google Scholar
Rejter A., in press a, W służbie pamięci. Konteksty badań diachronicznych nad dyskursem wykluczonych.
Google Scholar
Rejter A., in press b, Wspólnotowy charakter dawnego dyskursu naukowego (XVI–XVII w.).
Google Scholar
Skubalanka T., 1984, Historyczna stylistyka języka polskiego. Przekroje, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Witosz B., 2009, Dyskurs i stylistyka, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Witosz B., 2016, Kategoria dyskursu w polonistycznej edukacji akademickiej. – Jak analizować dyskurs? Perspektywy dydaktyczne, ed. W. Czachur, A. Kulczyńska, Ł. Kumięga, Kraków: Universitas, pp. 19–39.
Google Scholar
Wodak R., 2008, Dyskurs populistyczny: retoryka wykluczenia a gatunki języka pisanego. – Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do analizy społecznej, ed. Duszak A., Fairclough N., Kraków: Universitas, pp. 185–215.
Google Scholar
Wojtak M., 2011, O relacjach dyskursu, stylu, gatunku i tekstu, “tekst i dyskurs – text und diskurs”, No. 4, pp. 69–78.
Google Scholar
Wojtak M., 2019, Wprowadzenie do genologii, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Statistics
Downloads
License
Copyright (c) 2024 Stylistyka
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
1. Copyrights to published works are held by the University of Opole (to the collective work) and the Authors (to individual parts of the collective work that have an independent meaning).
2. Only previously undistributed works can be published in the scientific journal "Stylistics".
3. The University of Opole does not restrict the possibility of the author's further dissemination of his work on condition that the scientific journal "Stylistics" is indicated as the original place of publication and the consent of the University Publishing House.
4. Consent to the publication of the work in the scientific journal "Stylistics" is tantamount to granting the author a non-exclusive license to the University of Opole, including the right to use the work without territorial restrictions and time limits in the following fields of exploitation:
a) within the scope of recording and multiplication of the work - production of any number of copies of the work in whole or in part using a specified technique, including printing, reprography, magnetic recording and digital technique, introduction of the work into computer memory and computer networks,
b) within the scope of circulation of the original or copies on which the work has been recorded - circulation, lending or hiring of the original or copies,
c) within the scope of dissemination of the work in a manner other than specified in item 2 - making the work or its abstract available on the Internet by enabling the recipients to access the work on-line or enabling them to download the work to their own device that makes it possible to read it, placing the work in electronic databases that disseminate scientific works, including in particular the CEEOL database (Central and Eastern Online Libray) and the abstract in English in the CEJSH database (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) within the scope of creating and distributing dependent works created using the work - using them in the fields of exploitation specified in points 1-3.
5. The author is not entitled to compensation for granting the license to the work.
6. The author agrees that the University may grant further permission to use the work (sublicense) in the fields of exploitation specified in par. 2 paragraph 4.
7. The author agrees that, in connection with the distribution of the work, his or her personal information, that is, name, affiliation, and e-mail address, may be made public.
Most read articles by the same author(s)
- Artur Rejter, Science towards cultural memory – (about) alchemy discourse(s) , Stylistyka: Vol. 28 (2019): Styl i pamięć
- Artur Rejter, The functions of axiology exponents in the Polish academic discourse of the 16th century , Stylistyka: Vol. 27 (2018): Styl i aksjologia
- Artur Rejter, Kulturowe konteksty przemian gatunku (na przykładzie noweli i romansu) , Stylistyka: Vol. 22 (2013): Styl w kulturze
- Artur Rejter, Emotionality versus picturesqueness of medieval Polish and their textual actualizations , Stylistyka: Vol. 30 (2021): Style and Emotions
- Artur Rejter, Genologia historyczna a stylistyka. Zarys problematyki , Stylistyka: Vol. 20 (2011): Integracja w stylistyce - Integration in Stylistics
- Artur Rejter, Straszydlaczki, urocznice, latawiczki. Poetycka konceptualizacja światów pozazmysłowych w twórczości Kazimiery Iłłakowiczówny , Stylistyka: Vol. 18 (2009): Styl i kreatywność - Style and Creativity
- Artur Rejter, Polska facecja prozatorska XVI-XVIII w. Styl - gatunek - komizm , Stylistyka: Vol. 10 (2001): Stylistyka dziś - Style and Humour - Stil' i ûmor
- Artur Rejter, Barokowe kształty słowa. Z zagadnień ewołucji stylu poematów Kaspra Twardowskiego , Stylistyka: Vol. 16 (2007): Styl i czas - Style and Time
- Artur Rejter, Cultural Context o f Journalistic Genres and Their Text Model , Stylistyka: Vol. 11 (2002): Stylistics and Poetics