Univerbizované názvy institucí – stylová hodnota, expresivita a vhodnost jejich užití z hlediska jazykové kultury
Ivana Kolářová
Résumé
The names of institutions in the Czech language are:
– multi-word lexeme/collocation: prùmyslová škola, úøad práce;
– one-word lexeme – primary derivates: ohlašovna, knihovna;
– “univerbizates“ – words formed by fusion of multi-word lexeme: prùmyslová škola, úøad práce (multi-word lexemes) – prùmyslovka, pracák (univerbizates).
Names of institutions that are formed as univerbizates, are almost stylistically marked. They are stylistically differentiated: some of them are standard (devítiletka, jednotøídka), others are slightly substandard – colloquial (prùmyslovka, akciovka) or more substandard – slangy: uèòák, beròák, dìcák.
The process of derivation of univerbizates is not so varied as derivation of the primary derivates. Most univerbizates – names of institutions are formed by several suffixes: -ka, -ák, rarely by suffixes -áè, -da, -árna. There are only substantive univerbizates and probably no adjectival, verbal or adverbial univerbizates. The word-forming of univerbizates is quite conservative compared to the word-forming of other words in Czech.
Mots-clés :
univerbizates, multi-word lexeme, stylistic value, adequacy using, cultured speechRéférences
Daneš F., 1967, Obecné názvy míst. – Dokulil, M. a kol. Tvoření slov v češtinì 2. Odvozování podstatných jmen, Praha, s. 434–476.
Dokulil M., 1962, Tvoření slov v češtinì 1. Teorie odvozování slov, Praha.
Dokulil M., 1982, K otázce slovnìdruhových převodù a přechodù, zvláštì transpozice. „Slovo a slovesnost“ 43, s. 257–271
Hebal-Jezierska M., 2008, Výzkum morfologické variantnosti prostřednictvím ÈNK. – Grammar & Corpora. Gramatika a korpus 2007, eds. F. Štícha, M. Fried, Praha, s. 345–351.
Hubáèek J., 2003, Výbìrový slovník českých slangù, Ostrava.
Chloupek J., 1986, Dichotomie spisovnosti a nespisovnosti, Brno.
Jedlièka A., 1969, Univerbizace a multiverbizace v pojmenovávacích strukturách, „Slavica Pragensia“ 11, s. 93–101.
Karlík P., Nekula M., Pleskalová J. a kol., 2002, Encyklopedický slovník češtiny, Praha.
Prošek M., 2005, O jednom typu univerbizovaných pojmenování míst na -ák, „Naše řeè“ 88, s. 57–66.
Slovník spisovného jazyka českého I–VIII, 1989, Praha.
Sochová Z., 1966, K slovotvorné a stylotvorné charakteristice mluveného jazyka, „Naše řeè“ 49, s. 81–87.
Szczepańska E., 1994, Uniwerbizacja w języku czeskim i polskim, Kraków.
Štícha F., 2008, Usage, frequency, and grammaticality. – Grammar & Corpora. Gramatika a korpus 2007, eds. F. Štícha, M. Fried, Praha, s. 285–291.
Štícha F., 2012, Tvoření slov. – Gramatika češtiny, ed. F. Štícha, Praha (v tisku).
Tìšitelová M., 1967, Útvary předponové. – Dokulil M. a k
Authors
Ivana KolářováStatistics
Téléchargements
Licence
(c) Tous droits réservés Stylistyka 2013
Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Pas d’Utilisation Commerciale - Partage dans les Mêmes Conditions 4.0 International.
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
Articles les plus lus par le même auteur ou la même autrice
- Jana Hoffmannova, Ivana Kolarova, Kombinatorika tempordlnich konektoru: jejich semanticko-pragmatickd a stylisticka profilace (ziskand interpretaci korpusoyych dat) , Stylistyka: Vol. 16 (2007): Styl i czas - Style and Time
- Ivana Kolářová, Jak se odrazízájem o téma zdraví a nemocí v užití vybraných kolokací v českých textech , Stylistyka: Vol. 21 (2012): Styl narodowy
- Ivana Kolářová, Univerbizované názvy jevů prezentovaných v médiích a v publicistických textech , Stylistyka: Vol. 19 (2010): Style a media
- Ivana Kolářová , Univerbizované výrazy odvozené sufixy od slov s časovým významem , Stylistyka: Vol. 16 (2007): Styl i czas - Style and Time
- Ivana Kolářová, Významové souvislosti univerbizátů a s nimi stejně znějících výrazů v textech současné češtiny , Stylistyka: Vol. 17 (2008): Znaczenie i styl
- Ivana Kolářová , Nazvy barev vprirovndnich v textech soućasne ćestiny (na materiale Ceskeho ndrodmho korpusu) , Stylistyka: Vol. 18 (2009): Styl i kreatywność - Style and Creativity
- Ivana Kolářová, Arbesův život a jeho romaneta z pohledu literárního vědce , Stylistyka: Vol. 11 (2002): Stylistyka a poetyka
- Ivana Kolářová, Jazykové prostředky stylizace zážitků z putováni v cestopisech Z. Kočové (Chvála putováni, Potiže putováni) , Stylistyka: Vol. 9 (2000): Stylistyka czeska
- Ivana Kolářová, Rodové podoby deiktických výrazů "ten", "ta" a univerzálnź odkazovací výraz "to" v textech různých stylů , Stylistyka: Vol. 13 (2004): Styl a płeć
- Ivana Kolářová , Problematika styloreho hodnoceni frekventovanych unirerbizdtu v textech raźnych stylovych oblasti , Stylistyka: Vol. 20 (2011): Integracja w stylistyce - Integration in Stylistics