Science towards cultural memory – (about) alchemy discourse(s)
Sažetak
The article concerns dynamic aspects of scientific discourse understood as a domain of communication subject to cultural influences. The problem, inspired by Michel Foucault’s concept of archaeology of scientific reason, is presented through the ex- ample of alchemy, a specific phenomenon co-creating a scientific discourse both in the past and in the present. The relation of science with its discursive aspect (in various ways) with the past, and thus also with memory is undeniable, no matter how you consider the issue. This relation also affects the perception of science as such and scientific discourses, which is still an interesting field of observation. The discourse(s) on alchemy and its very status in the universe of communication confirm the dynamics of science and the discourses belonging to or co-constituting it, but in no way do they confirm the thesis of the teleological (in the sense of improving development) history of communication, including scientific communication.
Ključne riječi:
scientific discourse, discourse(s)on alchemy, Michel Foucault##submission.citations##
Assmann, A., 2013, Między historią a pamięcią. Antologia, ed. and afterword M. Saryusz-Wolska, Warszawa, p. 39–57.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323514497
Google Scholar
Assmann J., 2008, Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, translated by A. Kryczyńska-Pham, introduction and edition R. Traba, Warszawa.
Google Scholar
Bugaj R., 1998, Hermetyzm, vol. 1–2, Warszawa.
Google Scholar
Castells M., 2007, Społeczeństwo sieci, translated by M. Marodyet al., Warszawa.
Google Scholar
Chlebda W., 2018, Pamięć a język. Zarys relacji. – W. Czachur (ed.), Pamięć w ujęciu lingwistycznym. Zagadnienia teoretyczne i metodologiczne, Warszawa, p. 56–67.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323530077.pp.56-68
Google Scholar
Czachur W. (ed.), 2018, Pamięć w ujęciu lingwistycznym. Zagadnienia teoretyczne i metodologiczne, Warszawa.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323530077
Google Scholar
Dobrzyńska T., 2018, Pamięć – z perspektywy badań tekstu i dyskursu. – W. Czachur (ed.), Pamięć w ujęciu lingwistycznym. Zagadnienia teoretyczne i metodologiczne, Warszawa, p. 94–109.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323530077.pp.94-113
Google Scholar
Foucault M., 1977, Archeologia wiedzy, translated by A. Siemek, foreword J. Topolski, Warszawa.
Google Scholar
Foucault M., 2006, Słowa i rzeczy. Archeologia nauk humanistycznych, translated by T. Komendant, Gdańsk.
Google Scholar
Foucault M., 2009, O archeologii nauk, translated by A. Bandura. – L. Rasiński (ed.), Język, dyskurs, społeczeństwo. Zwrot lingwistyczny w filozofii społecznej, Warszawa, p. 307–333.
Google Scholar
Gut A., 2013: Rola języka w poznaniu. – R. Ziemińska (ed.), Przewodnik po epistemologii, Kraków, p. 381–421.
Google Scholar
Iłowiecki M., 1981, Dzieje nauki polskiej, Warszawa.
Google Scholar
Kazibut R., 2012, Alchemia pomiędzy pseudonauką a nauką. Studium historyczno-metodologiczne, „Zagadnienia Naukoznawstwa”, No. 1 (191), p. 27–47.
Google Scholar
Krajewski M., 2003, Kultury kultury popularnej, Poznań.
Google Scholar
Kristeva J., 2015, Séméiotikè. Studia z zakresu semanalizy, translated by T. Stróżyński, Gdańsk.
Google Scholar
Lamża Ł., 2017, Alchemia jako ćwiczenie duchowe, „Tygodnik Powszechny” z 31 X, https://www.tygodnikpowszechny.pl/alchemia-jako-cwiczenie-duchowe-150697 (access: 29.08.2018).
Google Scholar
Majewski P., 2013, Pismo, tekst, literatura. Praktyki piśmienne starożytnych Greków i matryca pamięci kulturowej Europejczyków, Warszawa 2013.
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323520009
Google Scholar
Rejter A., 2018, Między podmiotowością tekstu a ewolucją dyskursu naukowego. – W kręgu dawnej polszczyzny, vol. 5, eds. E. Horyń, E. Zmuda, Kraków, p. 11–23.
Google Scholar
Rejter A., in print a, Kulturowy aspekt dyskursu naukowego wieków dawnych, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze”: Kulturowe aspekty ewolucji języka, eds. T. Lisowski, J. Migdał, Poznań.
Google Scholar
Rejter A., in print b, Poradnikowy wymiar dyskursu naukowego wieków dawnych. – Dyskursy w przeszłości – dyskursy o przeszłości, ed. M. Hawrysz, Zielona Góra.
Google Scholar
Rheinberger H.J., 2015, Epistemologia historyczna, translated by J. Surman, Warszawa.
Google Scholar
Stundis L., 2014, Alchemia — między nauką a magią, „Sprawy Nauki” z 28 X, http://www.sprawynauki.edu.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=2942:alchemia-midzy-nauk-a-magi&catid=317&Itemid=30 (access: 28.08.2018).
Google Scholar
Sytnik-Czetwertyński J., 2015, Hermetyzm w filozofii Isaaca Newtona, „Kwartalnik Filozoficzny”, vol. 43, issue 2, p. 151–167.
Google Scholar
Tarkowska E., 2012, Pamięć w kulturze teraźniejszości. – Kultura jako pamięć. Posttradycjonalne znaczenie przeszłości, ed. E. Hałas, Kraków, p. 17–42. „Tekst i Dyskurs – Text und Diskurs” 2014, No. 7.
Google Scholar
Wieczorkiewicz A., 2012, Apetyt turysty. O doświadczaniu świata w podróży, Kraków.
Google Scholar
Witosz B., 2016, Czy potrzebne nam typologie dyskursu? – Dyskurs i jego odmiany, eds. B. Witosz, K. Sujkowska-Sobisz, E. Ficek, Katowice, p. 22-30.
Google Scholar
##libcom.statistics##
##plugins.generic.usageStats.downloads##
##submission.license##
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
##plugins.generic.recommendByAuthor.heading##
- Artur Rejter, Funkcje środków wartościujących w polskim dyskursie naukowym XVI wieku , Stylistyka: Svezak 27 (2018): Styl i aksjologia
- Artur Rejter, Kulturowe konteksty przemian gatunku (na przykładzie noweli i romansu) , Stylistyka: Svezak 22 (2013): Styl w kulturze
- Artur Rejter, Emocjonalność a obrazowość polszczyzny średniowiecznej i ich tekstowe aktualizacje , Stylistyka: Svezak 30 (2021): Styl i emocje
- Artur Rejter, Genologia historyczna a stylistyka. Zarys problematyki , Stylistyka: Svezak 20 (2011): Integracja w stylistyce - Integration in Stylistics
- Artur Rejter, Straszydlaczki, urocznice, latawiczki. Poetycka konceptualizacja światów pozazmysłowych w twórczości Kazimiery Iłłakowiczówny , Stylistyka: Svezak 18 (2009): Styl i kreatywność - Style and Creativity
- Artur Rejter, Polska facecja prozatorska XVI-XVIII w. Styl - gatunek - komizm , Stylistyka: Svezak 10 (2001): Stylistyka dziś - Style and Humour - Stil' i ûmor
- Artur Rejter, Barokowe kształty słowa. Z zagadnień ewołucji stylu poematów Kaspra Twardowskiego , Stylistyka: Svezak 16 (2007): Styl i czas - Style and Time
- Artur Rejter, Kulturowy kontekst gatunków publicystycznych a ich wzorzec tekstowy , Stylistyka: Svezak 11 (2002): Stylistyka a poetyka
- Artur Rejter, Discourse in the context of language history – research potential and perspectives , Stylistyka: Svezak 32 Br. 32 (2023): Stylistyka
