Styl i stylistyka w kształceniu językowym
Jolanta Nocoń
Abstrakt
The article attempts to define the place of style and stylistics in the process of teaching Polish as the first language. The paper takes as its reference the current Polish language curriculum, adopting the assumption that curriculum documents present the typical approach to style and stylistics found in Polish language didactics. Issues of style and stylistics are introduced in education in association with the development of productive skills (speaking and writing) and receptive skills (reading and listening). The analysis of curriculum guidelines has shown five aspect of style/stylistics competence that are concentrated on in the classroom: text reception on the level of stylistic and linguistic means, on the level of text style and functional style, intentional use of stylistic and linguistic means in texts produced by pupils, intentional construction of texts with certain features of style. The author concluded that style ought to be treated as an integrating, organizing category in the development of receptive and productive skills. The knowledge of style and specific stylistic and linguistic skills on the one hand enables characterising the language of texts read and listened to by pupils in order to grasp the gist of the message, and on the other allow them to choose linguistic measures to produce their own verbal and written texts in an intentional, purposeful manner. The curriculum under analysis does go in this direction, albeit quite incoherently and accidentally. The main problem lies in the blurred categorisation of related terms: style – variant – language.
Słowa kluczowe:
educational discourse, style, stylistic/style competence, curriculum contentBibliografia
Bartmiński J., 1991, Odmiany a style języka.–Wariancja w języku, red. S. Gajda, Opole.
Google Scholar
Danielewiczowa M., [b.r.w.], Stylistyka.–Nauka o języku w reformowanej szkole, red. A. Mikołajczuk, J. Puzynina, Warszawa.
Google Scholar
Gajda S., 2013, Teoria stylu i stylistyka.–Style współczesnej polszczyzny. Przewodnik po stylistyce polskiej, red. E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk, Kraków.
Google Scholar
Grabias S., 1994, Język w zachowaniach społecznych, Lublin.
Google Scholar
Informator o egzaminie gimnazjalnym od roku szkolnego 2011/2012; www.cke.edu.pl/.../0012_Gimnazjum/100826_Informator gimnazjalny.pdf.
Google Scholar
Informator o egzaminie maturalnym z języka polskiego od roku szkolnego 2014/2015; http://www.cke.edu.pl/files/file/Matura-2015/Informatory-2015/Jezyk-polski.pdf.
Google Scholar
Kurkowska H., Skorupka S., 1959, Stylistyka polska zarys, Warszawa.
Google Scholar
Malinowska E., Nocoń J., Żydek-Bednarczuk U. [red.], 2013, Style współczesnej polszczyzny. Przewodnik po stylistyce polskiej, Kraków.
Google Scholar
Nagajowa M., 1994, Nauka o języku dla nauki języka, Kielce.
Google Scholar
Nocoń J., 2014, Świadomość językowa w podręcznikach szkolnych (teoria i praktyka).– Języka a Edukacja 3. Świadomość językowa, red. J. Nocoń, A. Tabisz, Opole.
Google Scholar
Podstawa programowa z komentarzami, t. 2:Język polski w szkole podstawowej, gimnazjum i liceum; men.gov.pl/wp-content/uploads/2011/02/men_tom_2.pdf. Wierzbicka A.,
Google Scholar
Wierzbicki P., 1970, Praktyczna stylistyka, Warszawa.
Google Scholar
Wolański A., 2008, Siedem kanonów stylu komunikatywnego, czyli jak pisać, by czytano nas chętnie i powszechnie. – E. Wierzbicka, A. Wolański, D. Zdunkiewicz-Jedynak, Podstawy stylistyki i retoryki, Warszawa.
Google Scholar
Zdunkiewicz-Jedynak D., 2008, Wykłady ze stylistyki, Warszawa.
Google Scholar
Autorzy
Jolanta NocońStatystyki
Downloads
Licencja
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
Inne teksty tego samego autora
- Jolanta Nocoń, Beata Udzik, „Rozważ i uzasadnij”. Struktury argumentacyjne w rozprawkach maturalnych (na poziomie podstawowym), Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, 2019, 358 s. , Stylistyka: Tom 29 (2020): Styl i religia
- Jolanta Nocoń, Wariantywność stylu tekstu w perspektywie edukacyjnej , Stylistyka: Tom 27 (2018): Styl i aksjologia
- Jolanta Nocoń, Sylwetka Pana Profesora Stanisława Gajdy , Stylistyka: Tom 25 (2016): Gajda i stylistyka
- Jolanta Nocoń, Badania nad stylem dydaktycznym w Polsce , Stylistyka: Tom 20 (2011): Integracja w stylistyce - Integration in Stylistics
- Jolanta Nocoń, Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska, Wzorce tekstów ustnych w perspektywie etnolingwistycznej. Wydawnictwo UMCS, Lublin 2007, 452 ss. , Stylistyka: Tom 18 (2009): Styl i kreatywność - Style and Creativity
- Jolanta Nocoń, Maria Wojtak: Współczesne modlitewniki w oczach językoznawcy. Studium genologiczne, Tarnów: Wydawnictwo BIBLOS, 2011, 287 ss. , Stylistyka: Tom 20 (2011): Integracja w stylistyce - Integration in Stylistics
- Jolanta Nocoń, Maria Woitak, Gatunki prasowe, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2004, 327 s. , Stylistyka: Tom 14 (2005): Stylistyka i Kożyna - Stylistics and Kozhina