Barokowe kształty słowa. Z zagadnień ewołucji stylu poematów Kaspra Twardowskiego

Artur Rejter




Abstrakt

The article is dedicated to the reflection over the style of three poems of Kasper Twardowski, the early baroąue writer. The poems are: Lekcyje Kupidynowe (1617), Łódź młodzi z nawałności do brzegu płynąca (1618) and Pochodnia Miłości Bożej z piącią strzał ognistych (1628). Foundations of pragmatic stylistics, which takes into considera- tion the subjective aspect of work, have been taken on. Poems lexis, figures of rhetoric and stylistic features have been observed.The style evolution of analyzed texts is based on gradual convertion of text form, focu- sed on the following notions: SENSUAL LOVE -> SIN//PENANCE -> GOD’S LOVE. These no- tions have their equivalents on the style level, i.e.: IDYLL // COURTLINESS -» EXPLICIT- NESS // IMAGERY -> EXPLICITNESS H RESTRAINT.The analysis of work’s style level was aimed to point a parallel between stylistics sphe- re of literary text and its ideological surface motivated subjectively, which is a reflex of author’s - who is the text subject - view posturę. Madę observations are the next proof of extraordinary cultural and linqual luxuriance of baroque period, which are in favour of omnipresent varietas idea and its not trivial influence on stylistic shape of a text.

Słowa kluczowe:

Baroąue, Kasper Twardowski, style, rhetoric

Źródła

Lekcyje - Twardowski K., 1997, Lekcyje Kupidynowe, wyd. R. Grześkowiak, Warszawa.

Łódź — Twardowski K., 1998, Łódź młodzi z nawałności do brzegu płynąca, wyd. R. Grześkowiak, Warszawa.


Pochodnia - Twardowski K., 1995, Pochodnia Miłości Bożej z piącią strzał ognistych, wyd. K. Mrowcewicz, Warszawa.

NKPP - Krzyżanowski J., Świrko S., red., 1969-1978, Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich, t. 1-4, Warszawa.

Bibliografia

Backvis C., 2003, Panorama poezji polskiej okresu baroku, red. A. Nowicka-Jeżowa, R. Krzywy, t. 1, Warszawa.

Delumeau J., 1986, Reformy chrześcijaństwa w XVI i XVII w., t. 2: Katolicyzm między Lutrem a Wolterem, przekł. P. Kłoczkowski, Warszawa.

Grześkowiak R., 1995, Przypowieść na dzień św. Marcina. Pomiędzy Lekcyjami Kupidynowymi a Łodzią młodzi Kaspra Twardowskiego. - Literatura polskiego baroku w kręgu idei, red. A. Nowicka-Jeżowa, M. Hanusiewicz, A. Karpiński, Lublin.

Hemas Cz., 1998, Barok, Warszawa.

Kotarska J., 1980, Erotyk staropolski. Inspiracje i odmiany, Wrocław.

Krzewińska A., 1998, Sielanka. - Słownik literatury staropolskiej. Średniowiecze-Renesans — Barok, red. T. Michałowska, Wrocław.

Montusiewicz R., 1995, „Żywioły" religijne w politycznych utworach Kaspra Twardowskiego. — Religijność literatury polskiego baroku, Cz. Hemas, M. Hanusiewicz, red., Lublin.

Mrowcewicz K., 1995, Wprowadzenie do lektury. - Twardowski K., Pochodnia Miłości Bożej z piącią strzał ognistych, Warszawa: Wyd. K. Mrowcewicz.

Nowacki D., 2000, „Ja” nieuniknione. O podmiocie pisarstwa Jerzego Andrzejewskiego, Katowice.

Ostaszewska D., 1993, Język poetycki Jana Andrzeja Morsztyna. Z zagadnień semantyki, Wrocław.

Ostaszewska D., 2001, Postać w literaturze. Wizerunek staropolski. Obrazy - konwencje — stereotypy, Katowice.

Pelc J., 1993, Barok — epoka przeciwieństw, Warszawa.

Ritz G., 1998: Jarosław Iwaszkiewicz. Pogranicza nowoczesności, przeł. A. Kopacki, Kraków.

Rzepka W.R., Wydra W., wyd., 1996, Cały świat nie pomieściłby ksiąg. Staropolskie opowieści i przekazy apokryficzne. Wstęp M. Adamczyk, Warszawa-Poznań.

Sławkowa E., 2000, Pragmatyka a stylistyka. Uwagi wstępne. — Kategorie pragmatyczne w tekście literackim. Wstęp do stylistyki pragmatycznej, red. E. Sławkowa, Cieszyn.

Wilkoń A., 2002, Dzieje języka artystycznego w Polsce. Język i style literatury barokowej, Kraków.
Pobierz


Opublikowane
2021-02-19

Cited By / Share

Rejter, A. (2021). Barokowe kształty słowa. Z zagadnień ewołucji stylu poematów Kaspra Twardowskiego. Stylistyka, 16, 257–272. Pobrano z https://czasopisma.uni.opole.pl/index.php/s/article/view/3627

Autorzy

Artur Rejter 

Statystyki

Downloads

Download data is not yet available.


Licencja

Prawa autorskie (c) 2007 Stylistyka

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).

2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.

3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.

4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:

a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,

b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,

c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie  CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).

d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.

5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.

6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.

7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.