WPROWADZENIE
Wpływ miast na rozwój społeczny, kulturowy czy gospodarczy wzrasta wraz z upływem czasu, a jest on dostrzegany w coraz szerszym zakresie dziedzinowym i przestrzennym. Miasta nieustająco pełnią ważną rolę w kreowaniu polityk rozwojowych jednostek terytorialnych wszystkich szczebli, ale także różnych organizacji i instytucji. Stają się adresatem konkretnych projektów rozwojowych, najczęściej odnoszących się do cywilizacyjnych wyzwań rozwoju. Takimi wyzwaniami są między innymi zmiany klimatyczne czy procesy starzenia się i wyludniania miast. Determinują one konieczność wprowadzania nowych założeń, koncepcji i projektów ukierunkowanych na ograniczanie postępu oraz skutków tych niekorzystnych zjawisk. Są one podejmowane w sferze zarządzania rozwojem miast, planowania przestrzennego oraz gospodarowania zasobami miejskimi. Artykuły opublikowane w niniejszym tomie odnoszą się bezpośrednio do przedstawionych wyzwań i koncepcji rozwoju miast. W pierwszym opracowaniu – na przykładzie Metropolii Sztokholmskiej – zobrazowano formy współpracy podejmowane w celu generowania innowacji, gdyż uznano, że miasta są motorami rozwoju gospodarczego całych regionów. W kolejnym artykule omówiono w szerszym zakresie wyzwania rozwoju miast (tj. demograficzne, ekologiczne i finansowe) oraz założenia smart city, a następnie zobrazowano rozwiązania stosowane w celu budowy takiego miasta na przykładzie Warszawy i Kijowa. Szczególnie ważnym problemem miast są niekorzystne procesy demograficzne, które przyjęto jako przedmiot rozważań w kolejnym artykule. Zidentyfikowano w nim trendy demograficzne i określono ich wpływ na gospodarkę miast województwa łódzkiego. Ciekawy wątek badawczy przedstawiony został w następnej pracy, w której uznano, że z przestrzeni publicznych w miastach może wynikać nowa użyteczność. Zwrócono uwagę, że mogą one sprzyjać jakości dyskursu, będącego początkiem budowania miasta inkluzywnego, sprzyjającego rozwojowi indywidualnemu i grupowemu. Postępujące zmiany klimatyczne jako negatywne zjawisko generowane w dużym stopniu przez miasta stanowi z kolei problem rozważań w ostatnim opracowaniu. Wskazano rozwiązania – w ujęciu planistycznym, które mogą służyć realizacji działań opartych na zasobach przyrody miejskiej (NBS – nature based solutions) – inspirowane naturą, zrównoważone oraz wydajne ekologicznie, społecznie i finansowo. Oddając tom 38 „Studiów Miejskich” w ręce Czytelników, mam nadzieję, że rozbudzi on zainteresowania naukowe oraz posłuży lepszemu zrozumieniu współczesnej perspektywy rozwoju miast.