Przemiany we współczesnej rodzinie z osobą z niepełnosprawnością

Beata Górnicka

doi:10.25167/FF/4851

Przemiany we współczesnej rodzinie z osobą z niepełnosprawnością

Beata Górnicka

Uniwersytet Opolski, Wydział Nauk Społecznych

DOI: https://doi.org/10.25167/FF/4851

Abstrakt

Tło – Współczesna rodzina, w dobie postmodernizmu i w świecie VUCA, podlega różnorodnym przemianom, które dotyczą zarówno jej struktury, funkcjonowania, pełnienia ról rodzinnych, więzi rodzinnych. Przemianom tym podlega również rodzina funkcjonująca z osobą z niepełnosprawnością, zarówno w sytuacji, gdy niepełnosprawność dotyczy dziecka, jak też rodzica.
Cele – Celem niniejszego artykułu jest ukazanie przemian dokonujących się współcześnie w rodzinie z osobą z niepełnosprawnością, jak również omówienie występujących w niej problemów i możliwości wsparcia w zakresie ich przezwyciężania.
Metodologia – Artykuł ma charakter przeglądowy, koncentruje się na opisie i analizie zagadnienia na podstawie literatury przedmiotu.
Wyniki – Artykuł poświęcony jest wybranym przemianom we współczesnej rodzinie z osobą niepełnosprawną. Przedstawiono problematykę funkcjonowania rodziny, w której wychowuje się dziecko z niepełnosprawnością lub w której niepełnosprawność bezpośrednio dotyka samych rodziców. Ukazano problemy i trudności, z jakimi borykają się te rodziny, próbując sprostać najbardziej aktualnym wyzwaniom współczesności. Ponadto omówiono problematykę złożonych uwarunkowań funkcjonowania rodziny w obliczu niepełnosprawności, zwłaszcza w kontekście zmieniających się postaw społecznych wobec niepełnosprawności.
Wnioski – Przemiany w rodzinie z osobą z niepełnosprawnością przebiegają na tle zmian ogólnospołecznych, są złożone i zróżnicowane oraz dotyczą wielu różnych obszarów. Rodzina przeżywająca kumulację problemów wymaga określonego wsparcia, które winno być redefiniowane i przede wszystkim zracjonalizowane.

Słowa kluczowe:

ponowoczesność, osoba z niepełnosprawnością, przemiany rodziny, role rodzinne, kultura pedagogiczna, wsparcie społeczne

Bibliografia

Barańska, E., (2016), Kultura ponowoczesna w myśli Zygmunta Baumana, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar

Błasiak, A., (2019), ‘Kultura pedagogiczna rodziców jako wewnątrzrodzinny determinant jakości procesu wychowania najmłodszego pokolenia’, Studia Paedagogica Ignatiana, no 22 (2).
DOI: https://doi.org/10.12775/SPI.2019.2.004 Google Scholar

Borowski, G., (2012), ‘Sposoby wspierania osób niepełnosprawnych na przestrzeni dziejów – wybrane przykłady’, Niepełnosprawność – Zagadnienia, Problemy, Rozwiązania, no IV (5).
Google Scholar

Brągiel, J.,(2020), ‘Ponowoczesne przemiany rodziny’, In: J. Brągiel and B. Górnicka, Rodzina w kręgu ponowoczesnych przemian i wyzwań niepełnosprawności, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Dziewiecki, M., (2002), Wychowanie w dobie ponowoczesności, Kielce, Wydawnictwo Jedność.
Google Scholar

Chomczyńska-Miliszkiewicz, M., (2002), Rodzicielstwo między wiedzą a intuicją. Scenariusze zajęć, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Głąb, Z., (2022), ‘Niezależne życie osób z niepełnosprawnością intelektualną w świecie VUCA – między Konwencją a praktyką’, In: Życie z niepełnosprawnością w świecie VUCA, (ed.) Mikołajczyk-Lerman, G. and Sztobryn-Giercuszkiewicz, J., Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
DOI: https://doi.org/10.18778/8142-851-4.03 Google Scholar

Giełda, M., (2015), ‘Pojęcie niepełnosprawności’, In: Prawno-administracyjne aspekty sytuacji osób niepełnosprawnych w Polsce, (ed.) M. Giełda and R. Raszewska-Skałecka, Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar

Górnicka, B.,(2020), ‘Rodzina w kręgu wyzwań niepełnosprawności’, In: J. Brągiel and B. Górnicka (ed.), Rodzina w kręgu ponowoczesnych przemian i wyzwań niepełnosprawności, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Kawula S., (3003), ‘Pedagogika społeczna w początkach XXI wieku – perspektywa koncepcji społeczeństwa ryzyka’, Chowanna, nr 2.
Google Scholar

Kawula, S., Brągiel, J. and Janke, A., (2005), Pedagogika rodziny: obszary i panorama problematyki, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar

Mikołajczyk-Lerman, G. and Sztobryn-Giercuszkiewicz, J., (2022), ‘Wprowadzenie. O świecie VUCA, pandemii i intersekcjonalności z niepełnosprawnością’, In: Życie z niepełnosprawnością w świecie VUCA, Mikołajczyk-Lerman, and G., Sztobryn-Giercuszkiewicz, J. (ed.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
DOI: https://doi.org/10.18778/8142-851-4.01 Google Scholar

Nowińska, G., Nowiński, J., (2014), ‘Niepełnosprawność w czasach starożytnych’, Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie”, no 1.
Google Scholar

Ostrowska, A., (2015), ‘Stosunek społeczeństwa do osób z niepełnosprawnością na podstawie badań z lat 1993–2013. Jak postępuje proces integracji?’, Zdrowie Publiczne i Zarządzanie, no 13(3).
Google Scholar

Piątkowska, A., (2021), Przywództwo w świecie VUCA. Jak być skutecznym liderem w niepewnym środowisku, Gliwice, Wydawnictwo Onepress.
Google Scholar

Sęk H., Cieślak R., (2004), ‘Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne’, In: Wsparcie społeczne. Stres i zdrowie, Sęk, H. and Cieślak, R. (ed.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Sękowski, A. E., (1994), Psychospołeczne determinanty postaw wobec inwalidów, Lublin, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Google Scholar

Smyła, J., (2022), ‘Rodzina w kalejdoskopie współczesnych przemian’, Wychowanie w Rodzinie, vol. XXVI (1/2022).
Google Scholar

Żuraw, H., (2016), ‘Ewolucja podejścia do niepełnosprawności w kulturze zachodu – perspektywa antropologii’, Pogranicze. Studia społeczne, vol. XXVII.
DOI: https://doi.org/10.15290/pss.2016.28.2 Google Scholar

Pobierz

Opublikowane

2023-01-12

Cited By / Share