Gwarancyjny charakter zasady kolegialności
Miłosz Kościelniak-Marszał
a:1:{s:5:"en_US";s:19:"Uniwersytet Opolski";}Abstrakt
Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe. Swoje zadania orzecznicze sprawują poprzez sędziów orzekających w składach sądzących, kolegialnych lub jednoosobowych, tworzonych na podstawie właściwych norm prawnych. Na przestrzeni dziejów można zaobserwować przemienność w dominacji idei kolegialności orzekania oraz koncepcji jednoosobowego rozstrzygania. W Polsce od połowy lat 90-tych ubiegłego wieku wyraźna jest wizja profesjonalizacji orzecznictwa, która wpływa również na kwestię kolegialności składów. Zmiany w tym zakresie przyspieszyły zwłaszcza w związku z pandemią COVID-19, chociaż ustawodawca nie krył się w zasadzie z tym, że zagrożenie wirusem było raczej pretekstem, a nie przyczyną do wprowadzania zmian. Faktycznie bowiem chodziło o ułatwienie możliwości kontrolowania poszczególnych sędziów, aby zniechęcić ich do podejmowania prób sądowej weryfikacji prawidłowości nominacji osób powołanych na urząd sędziego w wadliwych procedurach, których zasiadanie w składach orzekających, oznacza, że nie jest to niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą w rozumieniu Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. W tym aspekcie zasada kolegialności składu orzekającego oraz ściśle z nią powiązana bezwzględna tajemnica narady sędziowskiej, posiadają kluczowe znaczenie gwarancyjne, gdyż tylko razem są w stanie utworzyć pancerz, który będzie skutecznie chronił sędziego przed presją czynników politycznych, a w efekcie – ingerowaniem przez nie w sferę orzecznictwa.
Słowa kluczowe:
sąd, sędzia, sprawiedliwość, niezawisłośćBibliografia
Artymiak, Grażyna. 2014. Zasada kolegialności. W: System Prawa Karnego Procesowego. Zasady procesu karnego, t. III, cz. 2, (red.) Paweł Wiliński, Warszawa: Wolters Kluwer, 1361-1420.
Google Scholar
Cieślak, Marian. 1984. Polska procedura karna: podstawowe założenia teoretyczne, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Gapska, Edyta. 2010. Czynności decyzyjne sądów w postępowaniu cywilnym, Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Kil, Jan. Kwaśniak, Aleksander. 2022. Prawne i aksjologiczne aspekty obsady sądu w polskim porządku normatywnym, Sosnowiec: Wyższa Szkoła Humanitas.
Google Scholar
Kmiecik, Romuald. Skrętowicz, Edward. 2009. Proces karny: Część ogólna, Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Knosala, Ernest. 2003. Decyzja i doradztwo w administracji publicznej. Studium z nauki administracji i prawa administracyjnego, Bytom: Wyższa Szkoła Ekonomii i Administracji.
Google Scholar
Kościelniak-Marszał, Miłosz. 2017. Wyrok sądu I instancji w polskim procesie karnym, Warszawa: C.H.Beck.
Google Scholar
Kotarbiński, Tadeusz. 1975. Traktat o dobrej robocie, Wrocław: Ossolineum.
Google Scholar
Łazarska, Aneta. 2018. Niezawisłość sędziowska i jej gwarancje w procesie cywilnym, Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Łazarska, Aneta. 2012. Rzetelny proces cywilny, Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Markiewicz, Krystian. 2022. Wpływ regulacji "covidowych" na zasadę niezmienności (stabilności) oraz kolegialność składów sądów odwoławczych: Przegląd Prawa Cywilnego, 1, 38-58.
Google Scholar
Marszał, Kazimierz. Stachowiak, Stanisław. Sychta, Katarzyna, Zagrodnik, Jarosław. Zgryzek, Kazimierz. 2008. Proces karny. Przebieg postępowania, Katowice: Volumen.
Google Scholar
Nowicki, Marek, 2001. Niezawisłość i bezstronność: Prawo i Życie, 6, 30
Google Scholar
Olaś, Andrzej. 2020. Kolegialność a jednoosobowość - skład sądu I instancji w procesie cywilnym: doświadczenia i perspektywy: Przegląd Prawa Cywilnego, nr 3, 497-527.
Google Scholar
Piasecki, Kazimierz. 1981. Wyrok pierwszej instancji w procesie cywilnym, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
Google Scholar
Piasecki, Kazimierz. 2007. Wyroki sądów pierwszej instancji, sądów apelacyjnych oraz Sądu Najwyższego w sprawach cywilnych, handlowych i gospodarczych, Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar
Skibińska, Magdalena. 2023. O zasadności przepisu art. 15zzs1 ust. 1 pkt 4 ustawy antycovidowej z perspektywy konstytucyjnej zasady proporcjonalności: Przegląd Prawa Cywilnego, 1, 105-127.
Google Scholar
Tyszka, Tadeusz. 1999. Psychologiczne pułapki oceniania i podejmowania decyzji, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar
Turek, Jan. 2002. Udział ławników w sprawach rodzinnych: Studia z Prawa Wyznaniowego, V, s 221-243.
Google Scholar
Waśkowski, Eugeniusz. 1924. Kolegialność czy jednoosobowość: Gazeta Sądowa Warszawska, nr 36, 550.
Google Scholar
Wróblewski, Jerzy, 1975. Votum separatum w teorii i ideologii sądowego stosowania prawa, Studia Prawno-Ekonomiczne, t. XV, 7–29.
Google Scholar
Zembrzuski, Tadeusz. 2022. Przeciwdziałanie i zwalczanie epidemii COVID-19 w postępowaniu cywilnym, czyli pożegnanie z kolegialnością orzekania, Przegląd Prawa Cywilnego, 1, 57-79.
Google Scholar
Zdyb, Marian. 1993. Istota decyzji, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar
Zięba-Załucka, Halina. 2002. Władza ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis.
Google Scholar
Autorzy
Miłosz Kościelniak-MarszałStatystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Opolskie Studia Administracyjno-Prawne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz poszczególni Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego, mających samodzielne znaczenie).
W Opolskich Studiach Administracyjno - Prawnych mogą być publikowane tylko utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
Na podstawie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (określane jako „RODO") administratorem danych osobowych osób publikujących w Opolskich Studiach Administracyjnoprawnych (Wydawnictwo UO) jest Uniwersytet Opolski z siedzibą przy pl. Kopernika 11a, 45-040 Opole.
Artykuły zamieszczone w czasopiśmie objęte są licencją Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe
(CC BY-NC-ND 4.0)
Z pozostałych zamieszczonych w niniejszym czasopiśmie utworów można korzystać w ramach dozwolonego użytku zgodnie z art. 23-35 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Więcej szczegółów o licencji CC BY-NC-ND 4.0 znajdą Państwo na stronie:
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/deed.pl
Treść licencji dostępna pod linkiem:
Inne teksty tego samego autora
- Miłosz Kościelniak-Marszał, Analiza śledcza jako dowód w procesie karnym , Opolskie Studia Administracyjno-Prawne: Tom 15 Nr 3 (2017)
- Miłosz Kościelniak-Marszał, Jakie przepisy procesowe należy stosować w postępowaniu prowadzonym na podstawie art. 33 ust. 6 ustawy Prawo łowieckie , Opolskie Studia Administracyjno-Prawne: Tom 15 Nr 3 (2017)
- Miłosz Kościelniak-Marszał, Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2011 r., sygn. V KK 151/11 , Opolskie Studia Administracyjno-Prawne: Tom 15 Nr 1 (2017)
