Lexikální prostředky a styl nové české literatury
Petr Mareš
Uniwersytet Karola w PradzeAbstrakt
The paper deals with the complexity of stylistic markers of words and with the employment of these markers for aesthetic purposes and effects in several works of modern Czech literature. There is a distinctive tendency in the Czech prose to combine lexical devices with dissimilar, often antagonistic stylistic markers (formal and colloquial, archaic and new, polite and vulgar etc.). The main part of the paper includes short analyses of selected texts that operate with lexical devices in such a way. In 1920s, Vladislav Vanèura was a pioneer of this stylistic technique. In the last decades, novels and short stories by Ota Pavel, Jiøí Gruša or Petra Hùlová represent outstanding examples of achieving significant effects by contrasting words with antagonistic stylistic markers.
Słowa kluczowe:
archaism, colloquialism, lexical devices, literary text, poetism, stylistic markers, vulgarismBibliografia
Čechová M., Krčmová M., Minářová E., 2008, Současná stylistika, Praha.
Google Scholar
Fišer Z., 1994, Dotazník aneb modlitba za jedno město a přítele. – Slovník české prózy 1945–1994, Dokoupil B., Zelinský M., eds., Ostrava, s. 93–95.
Google Scholar
Homoláč J., Mrázková K., 2014, K stylistickému hodnocení jazykových prostředků, zvláště lexikálních, „Slovo a slovesnost“ 75, č. 1, s. 3–38.
Google Scholar
Jedličková A., 1992, Ota Pavel: Smrt krásných srnců (1971). – Česká literatura 1945–1970. Interpretace vybraných děl, Praha, s. 411–422.
Google Scholar
Kochová P., Opavská Z., 2016, Akademický slovník spisovné češtiny, „Naše řeč“ 99, č. 2, s. 57–83.
Google Scholar
Kosková, H., 1996, Hledání ztracené generace, Jinočany.
Google Scholar
Kožmín Z., 1968, Styl Vančurovy prózy, Brno.
Google Scholar
Lišková M., 2013, Způsob označování stylové příznakovosti ve výkladovém slovníku, „Jazykovědné aktuality“ 50, č. 3 a 4, s. 154–158.
Google Scholar
Lišková M., 2015, Problematika vymezení pojmů archaismus a historismus, „Jazykovědné aktuality“ 52, č. 3 a 4, s. 102–116.
Google Scholar
Macurová A., 1981, Výstavba a smysl Vančurova Rozmarného léta, Praha.
Google Scholar
Mareš P., 2012, Nejen jazykem českým. Studie o vícejazyčnosti v literatuře, Praha.
Google Scholar
Mukařovský J., 1948, O jazyce básnickém (1940) – Mukařovský J., Kapitoly z české poetiky I, Praha, s. 78–128
Google Scholar
Opavská Z., Kochová P., 2013, Stylistická charakteristika lexikálních jednotek v českých výkladových slovnících, „Jazykovědné aktuality“ 50, č. 3 a 4, s. 141–147.
Google Scholar
Spitzmüller J., 2013, Graphische Variation als soziale Praxis. Eine soziolinguistische Theorie skripturaler ›Sichtbarkeit‹, Berlin – Boston.
Google Scholar
Stich A., 1975, K obecné češtině v současné krásné próze (Ota Pavel), „Naše řeč“ 58, č. 4, s. 215–223.
Google Scholar
Trávníček J., 1993, Jiří Gruša: Dotazník aneb Modlitba za jedno město a přítele (1975). – Holý J. a kol., Český Parnas. Literatura 1970–1990 (Interpretace vybraných děl 60 autorů). Praha, s. 102–107.
Google Scholar
Autorzy
Petr MarešStatystyki
Downloads
Licencja
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
Inne teksty tego samego autora
- Petr Mareš, Obrázky a „opráski” z českých dějin. O stylu obrázkových seriálů věnovaných historii , Stylistyka: Tom 28 (2019): Styl i pamięć
- Petr Mareš, Vícejazyčná próza v nové české literatuře a její styl , Stylistyka: Tom 24 (2015): Różnorodność kulturowa a styl
- Petr Mareś, Individudlni styl-problem a reśeni , Stylistyka: Tom 20 (2011): Integracja w stylistyce - Integration in Stylistics
- Alena Macurová, Petr Mareš, Soužití a střet. Ke stylu vícejazyčného textu , Stylistyka: Tom 5 (1996): Stylistyka stosowana
- ALENA MACUROVÁ, PETR MAREŠ, Od stylu k smyslu , Stylistyka: Tom 4 (1995): Tekst i styl - Text and style - Текст и стиль
- PETR MAREŠ, Dialog. Nové stylové podoby tradičního žánru , Stylistyka: Tom 32 Nr 32 (2023): Stylistyka
