Język i styl powieści pt. Pokraj Andrzeja Saramonowicza – rekonesans
Abstrakt
The article as a research reconnaissance contains an analysis of the language and style of Andrzej Saramonowicz’s novel Pokraj. The author discusses selected determinants of the original language of the novel, e.g., vocabulary, metaphors, comparisons, and
significant proper names. Much attention was paid to intertextual references, such as the imitation of clearly recognisable forms (drama, film script, radio news, religious texts), recalling texts related to a common theme in the form of a collage and the use of quotes and paraphrases, the accurate reading of which depends on the cultural competence of the readers. The presented analyses show the author’s procedures that build a specific humour, serve criticism, parody, and satire.
Słowa kluczowe:
Polish novel of the 21st century, style, artistic language, parody, satire, intertextualityBibliografia
Bury M., 1996, Porównania utarte i indywidualne w twórczości T. Konwickiego, „Roczniki Humanistyczne”, t. 44, z. 6, s. 37–58.
Google Scholar
Culler J., 1998, Teoria literatury, przeł. M. Bassaj, Warszawa: Prószyński i S-ka.
Google Scholar
Dąbrowska E., 2013, Styl artystyczny – kondycja ponowoczesna. – Style współczesnej polszczyzny. Przewodnik po stylistyce polskiej, red. E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk, Kraków: Universitas, s. 141–177.
Google Scholar
Doroszewicz K., 2003, Psychologiczne aspekty imion ludzkich, „Psychologia Jakości Życia”, t. 2, nr 1, s. 89–110.
Google Scholar
Genette G., 1992, Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia, przeł. A. Milecki. –Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, t. 4, cz. 2, red. H. Markiewicz, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 317–366.
Google Scholar
Głowiński M., 1986, O intertekstualności, „Pamiętnik Literacki”, t. 77, z. 4, s. 75–100.
Google Scholar
Greszczuk B., 1988, Konstrukcje porównawcze i ich rozwój w języku polskim, Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Google Scholar
Kasperski E., 1998, Teoria intertekstualności a dylematy badawcze komparatystyki w dobie poststrukturalistycznej i pofenomenologicznej. – Badania porównawcze: dyskusja o metodzie. Radziejowice, 6–8 lutego 1997 r., red. A. Nowicka-Jeżowa, Izabelin: Świat Literacki, s. 156–159.
Google Scholar
Kasprzak B., 1981, But – byt, czyli o języku „Szewców”, „Teksty. Teoria Literatury, Krytyka, Interpretacja”, nr 3, s. 91–106.
Google Scholar
Loewe I., 2007, Gatunki paratekstowe w komunikacji medialnej, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Majewska M. E., 2001, Porównania w „Urodzie życia” Stefana Żeromskiego (cz. I), „Prace Filologiczne”, t. 46, s. 425–441.
Google Scholar
Mikołajczak B., 1976, Porównania w „Faraonie” B. Prusa, „Studia Polonistyczne”, t. 3, s. 105–114.
Google Scholar
Mikołajczak S., 2005, Porównania w „Awanturze o Basię” i „Szatanie z siódmej klasy” Kornela Makuszyńskiego. – Ad perpetuam rei memoriam. Profesorowi Wojciechowi Ryszardowi Rzepce z okazji 65. urodzin, red. J. Migdał, Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, s. 281–286.
Google Scholar
Młynarczyk E., 1994, Porównania w powieści W. Myśliwskiego „Kamień na ka mieniu”, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP im. KEN w Krakowie”, nr 168, s. 149–154.
Google Scholar
Nowotny-Szybistowa M., 1973, Osobliwości leksykalne w języku Stanisława Ignace go Witkiewicza, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Okopień-Sławińska A., 1998, Porównanie. – Słownik terminów literackich, red. M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 411.
Google Scholar
Pobłocki K., 2021, Chamstwo, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Google Scholar
Rutkowski M., Skowronek K., 2020, Onomastyczna analiza dyskursu, Kraków: Wydawnictwa AGH. Sławiński J., 1998a, Collage. – Słownik terminów literackich, red. M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Wrocław–Warszawa–Kra ków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 80–81.
Google Scholar
Sławiński J., 1998b, Intertekstualność. – Słownik terminów literackich, red. M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 218–219.
Google Scholar
Sławkowa E., 1981, „Trans-Atlantyk” Witolda Gombrowicza: studia nad językiem i stylem tekstu, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Ścibek‑Trypus J., 2017, Konstrukcje porównawcze – przegląd ujęć typologicznych. –Socjolekt – idiolekt – idiostyl. Historia i współczesność, red. U. Sokólska, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, s. 387–409.
Google Scholar
Wysoczański W., 2003, Porównania niegradacyjne. Klasyfikacja wykładników, „Studia Linguistica”, t. 22, s. 107–125.
Google Scholar
Wysoczański W., 2005, Językowy obraz świata w porównaniach zleksykalizowanych. Na materiale wybranych języków, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar
Zarębina M., 1990, Porównania w „Anielce” i „Placówce” Bolesława Prusa, „Polo nica”, t. 15, s. 131–144.
Google Scholar
Bryczkowska J., 2021, Autor „Harcerskiej rodziny” o piosence Bayer Full „Wszyscy Polacy”: To chamska kradzież, „kultura.gazeta.pl”, 04.02.2021: https://kultura. gazeta.pl/kultura/7,114526,26756445, autor-harcerskiej-rodziny-o-piosence-bayerfull-wszyscy-polacy.html (dostęp: 07.11.2022).
Google Scholar
Kube M., 2018, Rylski, Karpowicz, Nurowska, Saramonowicz. Poczet pisarzy, którzy mieszają się do polityki, „Rzeczpospolita”, 21.07.2018: https://www.rp.pl/literatura/art9701861-rylski-karpowicz-nurowska-saramonowicz-poczet-pisarzy ktorzy-mieszaja-sie-do-olityki?fbclid=IwAR3bAmmPWBjs13-i9BVFnN7-FwvdEbBOdYEK5xoDYyfdHL-bz2lgrs-SDl88 (dostęp: 01.09.2022).
Google Scholar
Libich M., 2020, Gdzie nam niedobrze, „Dwutygodnik”, nr 4: https://www.dwutygodnik.com/artykul/8898-gdzie-nam-niedobrze.html?fbclid=IwAR0p3H2i1Bo5N_jGMeTiAeLKxa1kMjIK16N_vunKqof4KdW8w6JVSDwZ1Lo (dostęp: 01.09.2022).
Google Scholar
Libich M., 2021, Śmiertelna powaga literatury, „Dwutygodnik”, nr 18: https://czas kultury.pl/artykul/smiertelna-powaga-literatury/?fbclid=IwAR1ebPVtc1tjmyNa9-ASBMUPRIB-Ve1jITzn6bP0PGR9vadvivsujOcC9aeA (dostęp: 01.09.2022).
Google Scholar
Piątkowska K., 2018, Reżyserował kinowe hity, czy jego książki także nimi są? „Viva”, 11.06.2018: https://viva.pl/kultura/ksiazka/rezyser-andrzej-saramonowicz napisal-druga-ksiazke-pokraj-30033-r3 (dostęp: 01.09.2022).
Google Scholar
Sobolewska J., 2018, Literackie satyry na Polskę, „Polityka”, 05.06.2018; s. 92: https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/1750986,1,literackie-satyry-na polske.read (dostęp: 01.09.2022).
Google Scholar
Swoboda A., 2018, Pokraj nad Pisłą. Andrzej Saramonowicz: Karykatura Polski, którą PiS wyrychtował, zasługuje na odbicie w literaturze, „weekend.gazeta.pl”, 21.05.2018: https://weekend.gazeta.pl/weekend/7,177333,23413998,pokraj-nad-pi sla-andrzej-saramonowicz-karykatura-polski-ktora.html (dostęp: 07.11.2022).
Google Scholar
Wróblewski P., 2018, Andrzej Saramonowicz: My, jako naród mamy wielkie kompleksy, które chcemy przykryć przekonaniem, że ciągle dzieje się nam krzywda, „Portal i.pl”, 30.06.2018: https://i.pl/andrzej-saramonowicz-my-jako-narod-ma my-wielkie-kompleksy-ktore-chcemy-przykryc-przekonaniem-ze-ciagle-dzieje-sie nam-krzywda/ar/13299483 (dostęp: 07.11.2022).
Google Scholar
Statystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Stylistyka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
Inne teksty tego samego autora
- Katarzyna Wyrwas, Rozum i serce. Pamięć w wybranych językach indoeuropejskich , Stylistyka: Tom 28 (2019): Styl i pamięć
- Katarzyna Wyrwas, Wielojęzyczność w reklamie - nadawca i narracja , Stylistyka: Tom 12 (2003): Wielojęzyczność a styl - Multilingualism and Style
- Katarzyna Wyrwas, Dominanta semantyczna gatunku mowy (na przykładzie negacji w skargach potocznych) , Stylistyka: Tom 15 (2006): Styl i kultura
- Katarzyna Wyrwas, Językowe sposoby wyrażania punktu kulminacyjnego w opowiadaniach potocznych , Stylistyka: Tom 23 (2014): Dyskurs i styl
- Katarzyna Wyrwas, Uwagi o kobiecym i męskim sposobie opowiadania , Stylistyka: Tom 13 (2004): Styl a płeć
- Katarzyna Wyrwas, Kawał a narracja , Stylistyka: Tom 10 (2001): Stylistyka dziś - Style and Humour - Stil' i ûmor
- Katarzyna Wyrwas, Skarga potoczna w strukturze narracyjnej , Stylistyka: Tom 14 (2005): Stylistyka i Kożyna - Stylistics and Kozhina
- Katarzyna Wyrwas, Struktura skargi mówionej , Stylistyka: Tom 9 (2000): Stylistyka czeska
