Język i styl powieści pt. Pokraj Andrzeja Saramonowicza – rekonesans
Abstract
The article as a research reconnaissance contains an analysis of the language and style of Andrzej Saramonowicz’s novel Pokraj. The author discusses selected determinants of the original language of the novel, e.g., vocabulary, metaphors, comparisons, and
significant proper names. Much attention was paid to intertextual references, such as the imitation of clearly recognisable forms (drama, film script, radio news, religious texts), recalling texts related to a common theme in the form of a collage and the use of quotes and paraphrases, the accurate reading of which depends on the cultural competence of the readers. The presented analyses show the author’s procedures that build a specific humour, serve criticism, parody, and satire.
Keywords:
Polish novel of the 21st century, style, artistic language, parody, satire, intertextualityReferences
Bury M., 1996, Porównania utarte i indywidualne w twórczości T. Konwickiego, „Roczniki Humanistyczne”, t. 44, z. 6, s. 37–58.
Google Scholar
Culler J., 1998, Teoria literatury, przeł. M. Bassaj, Warszawa: Prószyński i S-ka.
Google Scholar
Dąbrowska E., 2013, Styl artystyczny – kondycja ponowoczesna. – Style współczesnej polszczyzny. Przewodnik po stylistyce polskiej, red. E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk, Kraków: Universitas, s. 141–177.
Google Scholar
Doroszewicz K., 2003, Psychologiczne aspekty imion ludzkich, „Psychologia Jakości Życia”, t. 2, nr 1, s. 89–110.
Google Scholar
Genette G., 1992, Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia, przeł. A. Milecki. –Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, t. 4, cz. 2, red. H. Markiewicz, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 317–366.
Google Scholar
Głowiński M., 1986, O intertekstualności, „Pamiętnik Literacki”, t. 77, z. 4, s. 75–100.
Google Scholar
Greszczuk B., 1988, Konstrukcje porównawcze i ich rozwój w języku polskim, Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Google Scholar
Kasperski E., 1998, Teoria intertekstualności a dylematy badawcze komparatystyki w dobie poststrukturalistycznej i pofenomenologicznej. – Badania porównawcze: dyskusja o metodzie. Radziejowice, 6–8 lutego 1997 r., red. A. Nowicka-Jeżowa, Izabelin: Świat Literacki, s. 156–159.
Google Scholar
Kasprzak B., 1981, But – byt, czyli o języku „Szewców”, „Teksty. Teoria Literatury, Krytyka, Interpretacja”, nr 3, s. 91–106.
Google Scholar
Loewe I., 2007, Gatunki paratekstowe w komunikacji medialnej, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Majewska M. E., 2001, Porównania w „Urodzie życia” Stefana Żeromskiego (cz. I), „Prace Filologiczne”, t. 46, s. 425–441.
Google Scholar
Mikołajczak B., 1976, Porównania w „Faraonie” B. Prusa, „Studia Polonistyczne”, t. 3, s. 105–114.
Google Scholar
Mikołajczak S., 2005, Porównania w „Awanturze o Basię” i „Szatanie z siódmej klasy” Kornela Makuszyńskiego. – Ad perpetuam rei memoriam. Profesorowi Wojciechowi Ryszardowi Rzepce z okazji 65. urodzin, red. J. Migdał, Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, s. 281–286.
Google Scholar
Młynarczyk E., 1994, Porównania w powieści W. Myśliwskiego „Kamień na ka mieniu”, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP im. KEN w Krakowie”, nr 168, s. 149–154.
Google Scholar
Nowotny-Szybistowa M., 1973, Osobliwości leksykalne w języku Stanisława Ignace go Witkiewicza, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Okopień-Sławińska A., 1998, Porównanie. – Słownik terminów literackich, red. M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 411.
Google Scholar
Pobłocki K., 2021, Chamstwo, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Google Scholar
Rutkowski M., Skowronek K., 2020, Onomastyczna analiza dyskursu, Kraków: Wydawnictwa AGH. Sławiński J., 1998a, Collage. – Słownik terminów literackich, red. M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Wrocław–Warszawa–Kra ków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 80–81.
Google Scholar
Sławiński J., 1998b, Intertekstualność. – Słownik terminów literackich, red. M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 218–219.
Google Scholar
Sławkowa E., 1981, „Trans-Atlantyk” Witolda Gombrowicza: studia nad językiem i stylem tekstu, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Ścibek‑Trypus J., 2017, Konstrukcje porównawcze – przegląd ujęć typologicznych. –Socjolekt – idiolekt – idiostyl. Historia i współczesność, red. U. Sokólska, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, s. 387–409.
Google Scholar
Wysoczański W., 2003, Porównania niegradacyjne. Klasyfikacja wykładników, „Studia Linguistica”, t. 22, s. 107–125.
Google Scholar
Wysoczański W., 2005, Językowy obraz świata w porównaniach zleksykalizowanych. Na materiale wybranych języków, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar
Zarębina M., 1990, Porównania w „Anielce” i „Placówce” Bolesława Prusa, „Polo nica”, t. 15, s. 131–144.
Google Scholar
Bryczkowska J., 2021, Autor „Harcerskiej rodziny” o piosence Bayer Full „Wszyscy Polacy”: To chamska kradzież, „kultura.gazeta.pl”, 04.02.2021: https://kultura. gazeta.pl/kultura/7,114526,26756445, autor-harcerskiej-rodziny-o-piosence-bayerfull-wszyscy-polacy.html (dostęp: 07.11.2022).
Google Scholar
Kube M., 2018, Rylski, Karpowicz, Nurowska, Saramonowicz. Poczet pisarzy, którzy mieszają się do polityki, „Rzeczpospolita”, 21.07.2018: https://www.rp.pl/literatura/art9701861-rylski-karpowicz-nurowska-saramonowicz-poczet-pisarzy ktorzy-mieszaja-sie-do-olityki?fbclid=IwAR3bAmmPWBjs13-i9BVFnN7-FwvdEbBOdYEK5xoDYyfdHL-bz2lgrs-SDl88 (dostęp: 01.09.2022).
Google Scholar
Libich M., 2020, Gdzie nam niedobrze, „Dwutygodnik”, nr 4: https://www.dwutygodnik.com/artykul/8898-gdzie-nam-niedobrze.html?fbclid=IwAR0p3H2i1Bo5N_jGMeTiAeLKxa1kMjIK16N_vunKqof4KdW8w6JVSDwZ1Lo (dostęp: 01.09.2022).
Google Scholar
Libich M., 2021, Śmiertelna powaga literatury, „Dwutygodnik”, nr 18: https://czas kultury.pl/artykul/smiertelna-powaga-literatury/?fbclid=IwAR1ebPVtc1tjmyNa9-ASBMUPRIB-Ve1jITzn6bP0PGR9vadvivsujOcC9aeA (dostęp: 01.09.2022).
Google Scholar
Piątkowska K., 2018, Reżyserował kinowe hity, czy jego książki także nimi są? „Viva”, 11.06.2018: https://viva.pl/kultura/ksiazka/rezyser-andrzej-saramonowicz napisal-druga-ksiazke-pokraj-30033-r3 (dostęp: 01.09.2022).
Google Scholar
Sobolewska J., 2018, Literackie satyry na Polskę, „Polityka”, 05.06.2018; s. 92: https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/1750986,1,literackie-satyry-na polske.read (dostęp: 01.09.2022).
Google Scholar
Swoboda A., 2018, Pokraj nad Pisłą. Andrzej Saramonowicz: Karykatura Polski, którą PiS wyrychtował, zasługuje na odbicie w literaturze, „weekend.gazeta.pl”, 21.05.2018: https://weekend.gazeta.pl/weekend/7,177333,23413998,pokraj-nad-pi sla-andrzej-saramonowicz-karykatura-polski-ktora.html (dostęp: 07.11.2022).
Google Scholar
Wróblewski P., 2018, Andrzej Saramonowicz: My, jako naród mamy wielkie kompleksy, które chcemy przykryć przekonaniem, że ciągle dzieje się nam krzywda, „Portal i.pl”, 30.06.2018: https://i.pl/andrzej-saramonowicz-my-jako-narod-ma my-wielkie-kompleksy-ktore-chcemy-przykryc-przekonaniem-ze-ciagle-dzieje-sie nam-krzywda/ar/13299483 (dostęp: 07.11.2022).
Google Scholar
Statistics
Downloads
License
Copyright (c) 2024 Stylistyka
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
1. Copyrights to published works are held by the University of Opole (to the collective work) and the Authors (to individual parts of the collective work that have an independent meaning).
2. Only previously undistributed works can be published in the scientific journal "Stylistics".
3. The University of Opole does not restrict the possibility of the author's further dissemination of his work on condition that the scientific journal "Stylistics" is indicated as the original place of publication and the consent of the University Publishing House.
4. Consent to the publication of the work in the scientific journal "Stylistics" is tantamount to granting the author a non-exclusive license to the University of Opole, including the right to use the work without territorial restrictions and time limits in the following fields of exploitation:
a) within the scope of recording and multiplication of the work - production of any number of copies of the work in whole or in part using a specified technique, including printing, reprography, magnetic recording and digital technique, introduction of the work into computer memory and computer networks,
b) within the scope of circulation of the original or copies on which the work has been recorded - circulation, lending or hiring of the original or copies,
c) within the scope of dissemination of the work in a manner other than specified in item 2 - making the work or its abstract available on the Internet by enabling the recipients to access the work on-line or enabling them to download the work to their own device that makes it possible to read it, placing the work in electronic databases that disseminate scientific works, including in particular the CEEOL database (Central and Eastern Online Libray) and the abstract in English in the CEJSH database (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) within the scope of creating and distributing dependent works created using the work - using them in the fields of exploitation specified in points 1-3.
5. The author is not entitled to compensation for granting the license to the work.
6. The author agrees that the University may grant further permission to use the work (sublicense) in the fields of exploitation specified in par. 2 paragraph 4.
7. The author agrees that, in connection with the distribution of the work, his or her personal information, that is, name, affiliation, and e-mail address, may be made public.
Most read articles by the same author(s)
- Katarzyna Wyrwas, Mind and heart - memory in selected Indo-European languages , Stylistyka: Vol. 28 (2019): Styl i pamięć
- Katarzyna Wyrwas, Wielojęzyczność w reklamie - nadawca i narracja , Stylistyka: Vol. 12 (2003): Wielojęzyczność a styl - Multilingualism and Style
- Katarzyna Wyrwas, Genre o f Speech’s Semantic Dominant (on Example o f Negation in Spoken Complaint) , Stylistyka: Vol. 15 (2006): Styl i kultura
- Katarzyna Wyrwas, Językowe sposoby wyrażania punktu kulminacyjnego w opowiadaniach potocznych , Stylistyka: Vol. 23 (2014): Dyskurs i styl
- Katarzyna Wyrwas, Same Remarks on Women's- and Men's- Style of Storytelling , Stylistyka: Vol. 13 (2004): Style and Gender
- Katarzyna Wyrwas, Kawał a narracja , Stylistyka: Vol. 10 (2001): Stylistyka dziś - Style and Humour - Stil' i ûmor
- Katarzyna Wyrwas, Skarga potoczna w strukturze narracyjnej , Stylistyka: Vol. 14 (2005): Stylistyka i Kożyna - Stylistics and Kozhina
- Katarzyna Wyrwas, The Struckture of Speech Complaint , Stylistyka: Vol. 9 (2000): Czech Stylistics
