Opozycja swój / obcy w zapiskach Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej z lat 1939–1945
Anna Wojciechowska
Abstrakt
The aim of this paper is to present the US–THEM opposition (which is important in the study of the linguistic image of the world) in a particular autobiographical statement, that is, in the notes of Maria Pawlikowska-Jasnorzewska written during the years 1939–1945. After the reconstruction of the image of her family, countrymen, and foreigners captured in the text, one may conclude that the boundaries between the US–THEM categories seem to blur. Thus, the US–THEM status is not constant. It is important to emphasise that the choice of specific markers of foreignness and closeness is strictly related to the author’s value-system. It can be seen from the data that the US comprises a small circle of people, to whom she is bound, and who share similar ways of perceiving the world, and who give her a sense of security. The THEM, on the other hand, are those people with whom the poet is unable to communicate – in the literal and metaphorical sense. The analysis also allow to see the influence of external conditions on the author’s various style choices. The text is strongly marked by subjectivity and reveals emotional and evaluative attitude of the speaking subject towards the reality presented. It is due to the use of such stylistic devices as: emotionally coloured lexicon, metaphors containing evaluating elements, code-switching, interjections, etc.
Klíčová slova:
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, US-THEM opposition, autobiographical statement, linguistic image of the worldReference
Awdiejew A., 1983, Klasyfikacja funkcji pragmatycznych, „Polonica”, IX, s. 53–85.
Google Scholar
Awdiejew A., 1987, Pragmatyczne podstawy interpretacji wypowiedzeń, Kraków.
Google Scholar
Bartmiński J., 2007, Opozycja swój / obcy a problem językowego obrazu świata, „Etnolingwistyka”, 19, s. 35–59.
Google Scholar
Bartmiński J., 2012, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin.
Google Scholar
Benedyktowicz Z., 2000, Portrety „obcego”. Od stereotypu do symbolu, Kraków.
Google Scholar
Chlebda W., 2007, Kiedy swój staje się obcym, „Etnolingwistyka”, 19, s. 89–98.
Google Scholar
Czermińska M., 2005, Autor – podmiot – osoba. Fikcjonalność i niefikcjonalność. – Polonistyka w przebudowie, t. 1, red. M. Czermińska i in., Kraków, s. 211–223.
Google Scholar
Grabias S., 1981, O ekspresywności języka, Lublin.
Google Scholar
Grabias S., 1994, Język w zachowaniach społecznych, Lublin.
Google Scholar
Lemann N., 2006, Dziennik. – Słownik rodzajów i gatunków literackich, Kraków.
Google Scholar
Makuchowska M., 1994, Rytualizacja i spontaniczność w języku modlitwy, „Łódzkie Studia Teologiczne”, 3, s. 83–89.
Google Scholar
Nowak P., 2002, SWOI i OBCY w językowym obrazie świata. Język publicystyki polskiej z pierwszej połowy lat pięćdziesiątych, Lublin.
Google Scholar
Pawlikowska-Jasnorzewska M., 2012, Wojnę szatan spłodził. Zapiski 2939–1945, zebrał R. Podraza, Warszawa.
Google Scholar
Perlin J., Milewska M., 2000, Afektonimy w polskim, francuskim, hiszpańskim i niderlandzkim. Analiza morfologiczna i semantyczna. – Język a kultura, t. 14: Uczucia w języku i tekście, red. I. Nowakowska-Kempna, A. Dąbrowska, J. Anusiewicz, Wrocław, s. 165–173.
Google Scholar
Puzynina J., 1992, Język wartości, Warszawa.
Google Scholar
Samozwaniec M., 2012, Zalotnica niebieska, Warszawa.
Google Scholar
Sławiński J. (red.), 2000, Słownik terminów literackich, Wrocław.
Google Scholar
Witosz B., 2009, Dyskurs i stylistyka, Katowice.
Google Scholar
Znaniecki F., 1990, Studium nad antagonizmem do obcych. – Tenże, Współczesne narody, Warszawa.
Google Scholar
##libcom.authors##
Anna Wojciechowska##libcom.statistics##
Stažení
Licence
Copyright (c) 2015 Stylistyka
Tato práce je licencována pod Mezinárodní licencí Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0.
1. Prawa autorskie majątkowe do opublikowanych utworów ma Uniwersytet Opolski (do utworu zbiorowego) oraz Autorzy (do poszczególnych części utworu zbiorowego mających samodzielne znaczenie).
2. W czasopiśmie naukowym „Stylistyka” publikowane mogą być jedynie utwory wcześniej nie rozpowszechnione.
3. Uniwersytet Opolski nie ogranicza możliwości dalszego rozpowszechnienia przez Autora jego utworu pod warunkiem wskazania czasopisma naukowego „Stylistyka” jako pierwotnego miejsca publikacji oraz zgody Wydawnictwa UO.
4. Zgoda na publikację utworu w czasopiśmie naukowym „Stylistyka” jest równoznaczna z udzieleniem przez Autora Uniwersytetowi Opolskiemu licencji niewyłącznej, obejmującej prawo do korzystania z utworu bez ograniczeń terytorialnych oraz czasowych na następujących polach eksploatacji:
a) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką dowolnej ilości egzemplarzy utworu w całości lub w części, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową, wprowadzenie utworu do pamięci komputera i sieci informatycznych,
b) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału lub egzemplarzy,
c) w zakresie rozpowszechnienia utworu w sposób inny niż określonych w pkt 2 – udostępnienie utworu lub jego streszczenia w Internecie przez umożliwienie odbiorcom dostępu do utworu on-line lub umożliwienie ściągnięcia utworu do własnego urządzenia pozwalającego na zapoznawanie się z utworem, zamieszczenie utworu w bazach elektronicznych zajmujących się rozpowszechnianiem utworów naukowych, w tym w szczególności w bazie CEEOL (Central and Eastern Online Libray) oraz streszczenia w języku angielskim w bazie CEJSH (The Central Europaen Journal of Social Scienes and Humanites).
d) w zakresie tworzenia i rozpowszechniania dzieł zależnych zrealizowanych przy wykorzystaniu utworu – korzystanie z nich na polach eksploatacji określonych w pkt 1–3.
5. Z tytułu udzielenia licencji do utworu Autorowi nie należy się wynagrodzenie.
6. Autor wyraża zgodę na udzielenie przez Uniwersytet dalszego zezwolenia na korzystanie z utworu (sublicencja) na polach eksploatacji wymienionych w par. 2 ust. 4.
7. Autor wyraża zgodę na upublicznienie, w związku z rozpowszechnieniem utworu, swoich danych osobowych, to jest imienia i nazwiska, afiliacji oraz adresu e-mail.
Nejaktuálnější články stejného autora (stejných autorů)
- Anna Wojciechowska, Afektonimy jako przedmiot badań lingwistycznych (na materiale listów Wojciecha Kossaka do żony) , Stylistyka: Vol 26 (2017): Słowo a styl
- Anna Wojciechowska, List w służbie pamięci. Dokumentalny wymiar korespondencji Wisławy Szymborskiej i Kornela Filipowicza , Stylistyka: Vol 28 (2019): Styl i pamięć
- Anna Wojciechowska, O wielostylowości w XIX-wiecznych protokołach zebrań , Stylistyka: Vol 22 (2013): Styl w kulturze
- Anna Wojciechowska, Maria Wojtak, Wprowadzenie do genologii, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2019, 292 s. , Stylistyka: Vol 29 (2020): Styl i religia
- Anna Wojciechowska, Anna Dunin-Dudkowska, Akt notarialny jako gatunek wypowiedzi, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2010, 218 s. , Stylistyka: Vol 20 (2011): Integracja w stylistyce - Integration in Stylistics
- Anna Wojciechowska, Charakterystyka stylistyczna XIX-wiecznych protokołów , Stylistyka: Vol 20 (2011): Integracja w stylistyce - Integration in Stylistics
- ANNA WOJCIECHOWSKA, O stylu przemówień sądowych Eugeniusza Śmiarowskiego z lat 1920–1925 , Stylistyka: Vol 32 No 32 (2023): Stylistyka
