Istota judaizmu według Leo Baecka
Stanisław Rabiej
Abstrakt
Tekst jest próbą analizy kilku publikacji Leo Baecka (1873–1956), niemieckiego rabina, myśliciela religijnego, lidera progresywnego judaizmu, m.in. rabina Gminy Żydowskiej w Opolu (1897–1907), gdzie w 1905 r. opublikował kluczową pracę Istota Judaizmu (Das Wesen des Judentums). Dzieło powstało jako odpowiedź na wcześniejszą publikację Adolfa Harnacka Das Wesen des Christentums (1900). Mimo upływającego czasu wiele treści przedstawionych w obu tekstach nie straciło na aktualności. Baeck był wyznawcą judaizmu pojmowanego jako monoteizm etyczny, który plasuje się jako pomost między szkołą racjonalizmu i egzystencjalizmu żydowskiego. Judaizm etyczny domaga się ustawicznej moralnej afirmacji w odniesieniu do świata przez wolne działanie, ponieważ stanowi miejsce życiowych zadań człowieka. Postawa afirmacji wyraża się w twórczej pracy, zmierza do zbudowania królestwa Boga, w którym ludzie mogą mieć swój udział. Ostatecznie polega na wznoszeniu się, rozwoju, wzroście i zwróceniu się ku przyszłości. W tej perspektywie judaizm rozumie siebie jako twórczą afirmację świata, aby w przyszłości stał się lepszy, a nawet doskonały. L. Baeck całym swoim życiem jako gorliwy wyznawca judaizmu potwierdzał troskę o spójność wiary w Jedynego i Świętego Boga z reprezentowaną postawą etyczną.
Słowa kluczowe:
judaizm, monoteizm etyczny, Leo BaeckBibliografia
Baeck L., Das Wesen des Judentums, Berlin 1905.
Google Scholar
Baeck L., Die Pharisäer, London 1947.
Google Scholar
Baeck L., Dieses Volk – jüdische Existenz, London 1955.
Google Scholar
Baeck L., Werke, A.H. Friedlander, B. Klappert, W. Licharz (red.), New York –Gütersloh 1998–2003.
Google Scholar
Baker L., Days of sorrow and pain: Leo Baeck and the Berlin Jews, New York 1978.
Google Scholar
Baker L., Hirt der Verfolgten: Leo Baeck im Dritten Reich, Stuttgart 1982.
Google Scholar
Barkai A., Von Berlin nach Theresienstadt – zur politischen Biographie von Leo Baeck (1933–1945), w: tenże, Hoffnung und Untergang. Studien zur deutsch-jüdischen Geschichte des 19. und 20. Jahrhunderts, Hamburg 1998, s. 111–140.
Google Scholar
Cohen H., Der Begriff der Religion im System der Philosophie, Gießen: A. Töpelmann 1915.
Google Scholar
Cohn-Sherbok D., Leo Baeck, w: tenże, Fifty Key Jewish Thinkers, London 2007, s. 22–25.
Google Scholar
Harnack A., Das Wesen des Christentums, Berlin 1900.
Google Scholar
Heschel A.J., Człowiek nie jest sam. Filozofia religii, tłum. K. Wojtkowska-Lipska, Kraków 2015.
Google Scholar
Heuberger G., Backhaus F., Leo Baeck 1873–1956: Aus dem Stamme von Rabbinern, Frankfurt 2001.
Google Scholar
Homolka W., Füllenbach E., Rabbiner Leo Baeck. Ein Lebensbild, Berlin 2008.
Google Scholar
Homolka W., Leo Baeck, der Mensch und sein Werk, w: V. Mühlstein (red.), Leo Baeck – zwischen Geheimnis und Gebot. Auf dem Weg zu einem progressive Judentum de Moderne, Karlsruhe 1997, s. 26–51.
Google Scholar
Lazarus M., Die Ethik des Judentums, t. I–II, Berlin 1898–1911.
Google Scholar
Lazarus M., Treu und frei: Reden und Vorträge über Juden und Judenthum, Berlin 1887.
Google Scholar
Lelyveld A.J., The Application of Jewish Values to Creative Living for the American Jew, Washington 1958.
Google Scholar
Matthäus J., Kampf ohne Verbündete. Der Centralverein deutscher Staatsbürger jüdischen Glaubens 1933–1938, „Jahrbuch für Antisemitismusforschung” 8 (1999), s. 248–277.
Google Scholar
Meyer M., The Thought of Leo Baeck – Religious Philosophy for a Time of Adversity, „Modern Judaism” 19 (1999) 2, s. 107–117.
Google Scholar
Munk R., Hermann Cohen’s Critical Idealism (Amsterdam Studies in Jewish Thought 10), Amsterdam 2005.
Google Scholar
Neimark A.E., One man’s valor: Leo Baeck and the Holocaust, New York 1986.
Google Scholar
Pietras A., Być krytycznym – co oznacza dzisiaj Kantowska teza o niepoznawalności rzeczy samej w sobie?, „Czasopismo Filozoficzne” 2 ( 2007), s. 2–19.
Google Scholar
Reissner H., The Leo Baeck Institute of Jews from Germany, „Zeitschrift für Religions- und Geistesgeschichte“ 12 (1960), s. 75–78.
Google Scholar
Stalder A., Der Central-Verein deutscher Staatsbürger jüdischen Glaubens. Organisation, Ziele, Probleme des jüdischen Abwehrvereins, München 2013.
Google Scholar
Steinby L., Hermann Cohen and Bakhtin‘s early aesthetics, „Studies in East European Thought” 63 (2011) 3, s. 227–249.
Google Scholar
Steinitz I., Der Kampf jüdischer Anwälte gegen den Antisemitismus. Die strafrechtliche Rechtsschutzarbeit des Centralvereins deutscher Staatsbürger jüdischen Glaubens 1893–1933, Berlin 2008.
Google Scholar
Szmaglińska K., Filozofia Barucha Spinozy w świetle „drugiego” odkrycia nieświadomości, „Folia Philosophica” 28 (2010), s. 101–112.
Google Scholar
van den Haag E., The Jewish Mystique, New York 1968.
Google Scholar
Autorzy
Stanisław RabiejStatystyki
Downloads
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Studia Oecumenica
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0
Licencja oraz prawa autorskie autorzy przekazują wydawcy, którym jest Redakcji Wydawnictw WT UO.
Inne teksty tego samego autora
- Stanisław Rabiej, Early Protestant Spirituality , Studia Oecumenica: Tom 18 (2018)
- Stanisław Rabiej, Ekoteologia w służbie religii i nauki , Studia Oecumenica: Tom 20 (2020)
- Stanisław Rabiej, Ekumeniczny wymiar mariologii , Studia Oecumenica: Tom 17 (2017)
- Stanisław Rabiej, Beit Hillel i Beit Shammai - dwa oblicza szkoły rabinackiej , Studia Oecumenica: Tom 12 (2012)
- Stanisław Rabiej, (Rec.) Ewa Kosowska, Barbara Bokus (red.), Prawda i fałsz w nauce i sztuce, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2020 , 302 s. ISBN 978-83-235-4214-8 , Studia Oecumenica: Tom 20 (2020)
- Stanisław Rabiej, SPOŁECZNO-POLITYCZNE ZAANGAŻOWANIE KOŚCIOŁA , Studia Oecumenica: Tom 14 (2014)
- Stanisław Rabiej, AKTUALNOŚĆ POBOŻNOŚCI LUDOWEJ W ŚRODOWISKU ZRÓŻNICOWANYM KONFESYJNIE , Studia Oecumenica: Tom 13 (2013)
- Stanisław Rabiej, Na górskich pastwiskach La Salette. 170 rocznica objawień Najświętszej Maryi Panny , Studia Oecumenica: Tom 15 (2015)
- Stanisław Rabiej, Varsovie - Berlin - Paris au bord d'une nouvelle vague de migration , Studia Oecumenica: Tom 21 (2021)